【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】 ယူကရိန်းကို ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်မှု ၂၀၂၄ မှာ ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ ?

ဆောင်းရာသီရောက်လာတာနဲ့အမျှ ယူကရိန်းအရာရှိတွေဟာ ၂၀၂၃ တန်ပြန်ထိုးစစ်ကို ပြန်တွေးပြီး ရုရှားနဲ့ စစ်ပွဲရဲ့ နောက်ထပ်အဆင့်ကို မျှော်လင့်ပြီး ကြိုးစားနေကြပါတယ်။

ဝါရှင်တန်တွင် ယူကရိန်းအတွက် စစ်ရေးဆက်လက်ထောက်ခံမှုကို ပါတီနှစ်ခုလုံးက ထောက်ခံသည့် ခိုင်မာသော သဘောတူဆန္ဒရှိသော်လည်း၊ နှောင့်နှေးမှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် အောက်လွှတ်တော်သည် ထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်သစ်ကို မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခြင်း မရှိသေးပေ။

မကြာသေးမီက ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများကို ဖော်ထုတ်ရန်နှင့် လာမည့်နှစ်များအတွင်း စစ်ပွဲအပေါ် မည်သို့အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမည်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန်အတွက် ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့တစ်ခုကို Atlantic Council's Eurasia Center က ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသကဲ့သို့ ဆောင်းရာသီတွင် ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာတွင် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာမည့် အရိပ်အယောင်မရှိသော်လည်း ကျွမ်းကျင်သူအချို့က စစ်ပွဲသည် ယခုအခါ “ဆုတ်မရ တိုးမရ” အနေအထားသို့ ရောက်ရှိနေပြီဟု စောဒကတက်ကြပါတယ်။

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ရှေ့တန်းပြောင်း‌ရွှေ့ခြင်းက စစ်မြေပြင်တွင် အောင်မြင်မှု၏ ညွှန်ပြချက်တစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဥရောပရဲ့ မဟာမိတ် စစ်ဦးစီးချုပ်ဟောင်း အငြိမ်းစား အမေရိကန်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဝက်စလေကလပ်ခ်၏ ခန့်မှန်းချက်တွင် “စစ်မြေပြင် ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်သာ ဖြစ်နေတာဟာ ပြောင်းလဲလွယ်တဲ့ စစ်မြေပြင်” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုပြောင်းလဲလွယ်ခြင်းကို အထင်ရှားဆုံးပြသခဲ့တာက ပင်လယ်နက်ဒေသမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဒု-ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်းနဲ့ လက်ရှိ ယူကရိန်း ကာကွယ်ရေး မဟာဗျူဟာစင်တာ၏ ဒုဥက္ကဋ္ဌ အယ် လီ ဖရိုလိုဗာက ပင်လယ်နက်မှာ အပြည်အဝ ပိတ်ဆို့ဖို့ ရုရှားထိန်းချုပ်မှု ပြိုပျက်သွားပုံ၊ ယူကရိန်းကောက်ပဲသီးနှံတွေ ယခုအခါ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပြီဖြစ်တဲ့ ပင်လယ်စင်္ကြံများ ဖွင့်လှစ်ပေးနိုင်ခဲ့ပုံတွေကို ပြန်လည်အမှတ်ရမိတယ် ဆိုပါတယ်။

ရုရှားရဲ့ ပင်လယ်ပြင်မှ ပစ်လွှတ်သော ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်များ အသုံးပြုမှုကို ယူကရိန်းက သိသိသာသာ ကန့်သတ်ထားပြီး ယင်းမှာ အထူးသဖြင့် ယူကရိန်းမြို့ကြီးတွေကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ ရုရှားရဲ့ စုပြုံပစ်ခတ်ခြင်းကို တုံ့ပြန်ရာမှာ အထူးအရေးကြီးတယ်လို့ သူမက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းဟာ ဒီလိုဆောင်ရွက်မှုကို ပင်လယ်နက်တွင် ရေတပ်မပါဘဲ အရာအားလုံးကို ပြီးမြောက်ခဲ့တယ်လို့  ဖရိုလိုဗာက ပြောခဲ့ပါတယ်။

Atlantic Council’s Eurasia Center ၏ အကြီးတန်းညွှန်ကြားရေးမှူး ဂျွန်ဟာဘတ်စ်က ယူကရိန်းသို့ စစ်ရေးအကူအညီများ ပေးအပ်ရာမှာ ချို့ယွင်းချက်များ ရှိနေတာကို သတိပြုမိတယ် ဆိုပါတယ်။

“ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများဟာ အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များက (တန်ပြန်ထိုးစစ်တွင်) ကြီးမားသော အောင်မြင်မှုဖြစ်စေမည့် နည်းလမ်းအတွက် လက်နက်ကိုင်နေတာမဟုတ်ဘူး” လို့ မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒါဟာ ယူကရိန်းရဲ့ ပင်လယ်ပြင်မှာရတဲ့ အောင်ပွဲတွေကို ကုန်းမြေပေါ်မှာ သိသိသာသာ ပုံတူကူးချခြင်းမရှိခဲ့တဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းဖြစ်ပါတယ်။

“ဘိုင်ဒင် အုပ်ချုပ်ရေး၏ မူဝါဒအားလုံးက ပြည့်ဝကုံလုံနေပေမယ့် စစ်မြေပြင်မှာ ယူကရိန်းအောင်ပွဲရဖို့ အာမခံဖို့ မလုံလောက်ပါဘူး” လို့ ဟာဘတ်စ်က ဆိုပါတယ်။

တင့်ကားများနှင့် တာဝေးပစ်ဒုံးကျည်များကဲ့သို့သော အဓိကအဆင့်မြင့်လက်နက်များ ပေးပို့ရာတွင် နှောင့်နှေးမှုများသည် စစ်ပွဲအပေါ် အနောက်တိုင်းမူဝါဒနှင့်ပတ်သက်၍ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော မေးခွန်းထုတ်စရာများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းလွှတ်တော်အမတ် အိုလက်ဆန်ဒြာ အူစတီနိုဗာက အနောက်နိုင်ငံများမှ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် စစ်ရေးအကူအညီများ ပေးအပ်ခြင်းကို နှောင့်နှေးနေချိန်မှာ “ရုရှားတွေက သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ နယ်မြေအားလုံးကို မိုင်းထောင်ဖို့ ဒီအချိန်ကို အသုံးပြုခဲ့တယ်” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ နည်းပညာတိုးတက်မှုများက လက်ရှိစစ်ပွဲကို အဆုံးအဖြတ်ပေးလိမ့်မယ်လို့ မှတ်ချက်ပေးသူအများအပြားက ယုံကြည်ကြပါတယ်။

ယူကရိန်းနှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များက “ကမ္ဘာပေါ်ရှိ စစ်တပ်တိုင်းကို သက်ရောက်စေသော အလွန်လျင်မြန်သော နည်းပညာပြိုင်ဆိုင်မှုမှာရှိနေတယ်” လို့ ကလက်ခ်က အလေးနက်ထား ပြောခဲ့ပါတယ်။

နည်းပညာသည် နိုင်ငံများ၏ စစ်ဆင်နွှဲပုံအား ပြောင်းလဲနေပြီး အဆိုပါဗျူဟာသစ်များ၊ နည်းဗျူဟာများနှင့် စနစ်များအတွက် အကြီးမားဆုံး စမ်းသပ်ကွင်းမှာ ယူကရိန်းဖြစ်လာနေပါတယ်။

အနာဂတ်အကူအညီများ ပေးအပ်ရာတွင် ယူကရိန်း၏ မိတ်ဖက်များအနေဖြင့် ယူကရိန်း၏ ပြောင်းလဲလာသော လိုအပ်ချက်များနှင့် စစ်မြေပြင်တွင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော နည်းပညာဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများနှင့်အညီ လက်ရှိ စစ်ရေးအကူအညီမူဝါဒများကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်နိုင်ကြောင်း ဖရိုလိုဗာက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါ တယ်။  

ဦးစားပေးတစ်ခုမှာ ယူကရိန်းတွင် အနောက်တိုင်းလက်နက်ထုတ်လုပ်မှုများကို နေရာချထားခြင်းဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းစက်မှုလုပ်ငန်းနှင့် အနောက်အုပ်စုကုမ္ပဏီများက  ယူကရိန်း လိုအပ်သော လက်နက်များအတွက် စက်ရုံတည်ဆောက်၊ နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုပေးရန် အတူတကွလုပ်ဆောင်ကြနိုင်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

ဖရိုလိုဗာက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သလိုပင် ပညာတတ်ခြင်းနှင့် ကျွမ်းကျင်သော လုပ်သားအင်အားက “အကြိမ်ပေါင်းများစွာ အလွယ်တကူ ပူးပေါင်းပါဝင်ပြီး ထုတ်လုပ်မှုဖြင့် များပြားစေသော ကျွမ်းကျင်သူများစွာ ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်” အနောက်တိုင်းလက်နက်များ ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် ထိန်းသိမ်းခြင်းတွင် ယူကရိန်းက အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

အနောက်နိုင်ငံ ကာကွယ်ရေးကုမ္ပဏီအများအပြားအနေဖြင့်  အဆိုပါအခွင့်အလမ်းများကို နားလည်ကြပြီး အချို့မှာ ယူကရိန်းတွင်ပင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလာကြနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ဥပမာအားဖြင့် ဂျာမန်ကုမ္ပဏီ Rheinmetall ဟာ ယူကရိန်းမှာ ဖက်စပ်လုပ်ငန်းတစ်ခုကို မကြာခင်က စတင်ခဲ့ပါတယ်။

အူစတီနိုဗာက “ကျမတို့မှာ ကိုယ်ပိုင်လက်နက်တွေ ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြီးမားတဲ့စွမ်းရည်ရှိပါတယ်” ဟု ဆိုပါတယ်။သို့သော်လည်း လက်ရှိမှာ အမေရိကန်လက်နက်ထုတ်လုပ်သူများအနေဖြင့် ကန့်သတ်မှုများကို သိသိသာသာ ရင်ဆိုင်နေရတယ်လို့ သူမက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် လွယ်ကူခြင်းကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ ကာကွယ်ရေးကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ယူကရိန်းအား ၎င်းတို့၏ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်မှာ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

တိကျသော မူဝါဒအပြောင်းအလဲများနှင့်အတူ အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များထံမှ အကူအညီဆက်လက်ရဖို့ဟာ ယူကရိန်းအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ဝါရှင်တန်အနေနဲ့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်မှာ နှောင့်နှေးမှုများကြောင့် အကူအညီပေးရေးဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုတွေ ရပ်တန့်သွားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာ  အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က အစ္စရေး၊ ယူကရိန်းနှင့် အမေရိကန် နယ်စပ်အတွက် ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့မည့် အစီအစဉ်ကို အဆိုပြုခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းအတွက် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်တွင် နှစ်ဘက်ပါတီ ထောက်ခံမှုနှင့် အကူအညီပေးရေး မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရန် အများပြည်သူသိ ကတိကဝတ်များရှိသော်လည်း လွှတ်တော်ထဲက အုပ်စုငယ်က အကူညီတွေကို ဓားစာခံလို ဖမ်းဆီးဟန့်တားထားယ်လို့ ဟားဘတ်စ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။

ကလက်ခ်က  ရုရှား၏ ကျူးကျော်မှုကို တွန်းလှန်ရန်၊ ယူကရိန်း၏ တွန်းလှန်နိုင်စွမ်းကို ထိန်းသိမ်းထားရန်အတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုနှင့် စစ်လက်နက်ပစ္စည်း နှစ်မျိုးလုံး ထိန်းသိမ်းထားရန် အရေးကြီးကြောင်း သတိပြုမိပြီး အမေရိကန်၏ ယူကရိန်းသို့ အကူအညီများစီးဆင်းမှုနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဤအကူအညီသည် ယူကရိန်းလုံခြုံရေးအတွက်သာမက အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ၏ လုံခြုံရေးအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

ပူတင်က ယူကရိန်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ရင် “ရုရှားက နေတိုးဆီ လာတော့မယ်” ဟု ဟားဘတ်စ်က အားလုံးကို သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းအပေါ် အမေရိကန်လူထု ထောက်ခံမှုမှာ နိုင်ငံရေးအတားအဆီးများကြားမှ ခိုင်မာနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ဟားဘတ်စ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။

သို့သော်လည်း ကွန်ဂရက်၏ လက်ရှိနှောင့်နှေးမှုသည် ယူကရိန်း၏ မိမိကိုယ်ကိုယ် ခုခံကာကွယ်နိုင်စွမ်းနှင့် စစ်မြေပြင်တွင် တိုးတက်နေမှုကို ခြိမ်းခြောက်နေရုံသာမက အမေရိကန်၏ ကတိကဝတ်များကိုပါ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၄ခုနှစ်မှာ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ ?

“ခေါင်းဆောင်မှု ပျက်ကွက်မှု၊ ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်မှု ပံ့ပိုးမှု ချို့တဲ့မှု၊ နည်းပညာဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများ (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံရေး စိတ်ဆန္ဒ ပျက်ကွက်မှုတို့ကြောင့်လည်း” စစ်ပွဲတွင် အဆုံးအဖြတ်ပေးနိုင်တဲ့ တိကျပြတ်သားတဲ့အချိန်ကို ရောက်ရှိလာနိုင်ကြောင်း အငြိမ်းစား အမေရိကန်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဝက်စလေကလပ်ခ်က မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ဤအရေးပါသော အလှည့်အပြောင်းတွင် ယူကရိန်းအပေါ် ၎င်းတို့၏ ကတိကဝတ်ကို ခိုင်ခံ့စေခြင်းဖြင့်၊ ယူကရိန်းဘက်က အသာရအောင် အနောက်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေက ကူညီပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

NaYoe
Ref - How will Russia’s invasion of Ukraine develop in 2024?| Atlanticcouncil-org