【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】ဘိုင်ဒင်၏ မရေမရာသော ထိုင်ဝမ်မဟာဗျူဟာ

【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】ဘိုင်ဒင်၏ မရေမရာသော ထိုင်ဝမ်မဟာဗျူဟာ

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဖူမီအိုကီရှီဒါ နှင့် တိုကျိုတွင် ပြုလုပ်သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်က တရုတ်-တိုင်ပေ ပဋိပက္ခအလားအလာကို ရုရှား၏ လက်ရှိ ယူကရိန်းကျူးကျော်မှုနှင့် တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်၏လေကြောင်းကာကွယ်ရေးဇုန်အတွင်းသို့ တရုတ်က ထပ်ခါတလဲလဲဝင်ရောက်မှုများကို သက်သေပြကာ ကျူးကျော်မှု၏အန္တရာယ်သည် ယခင်ကထက် ပိုမိုနီးကပ်လာသည်ဟု ဆိုပြီး အကယ်၍ တရုတ်က သိမ်းယူလာပါက ထိုင်ဝမ်ကို အမေရိကန်က ခုခံကာကွယ်မည်လားဟူသော မရှောင်သာသည့်မေးခွန်းကို ဘိုင်ဒင်က ဖွင့်ဟဖြေခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒင်က အပြုသဘောဆောင်သော အတည်ပြုချက်ကိုပေးခဲ့ပြီး ယူကရိန်းကဲ့သို့  “ထိုင်ဝမ်ကို အင်အားသုံးနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆ၊ မသင့်လျော်ပါဘူး”ဟု ဆိုခဲ့သည်။

ချက်ချင်းလိုလို ဘိုင်ဒင်၏ အကြံပေးများသည် ၎င်း၏ ပြောကြားချက်ကို ပြန်လည် တုံ့ပြန်လာကြသည်။

အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး အတွင်းဝန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး လွိုက်အော်စတင်က ဘိုင်ဒင်၏ ထင်မြင်ချက်ကို သတိပြုမိကာ ထပ်မံရှင်းလင်းချက် ပေးခဲ့သည်။

“ထိုင်ဝမ်ကို ခုခံကာကွယ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ကူညီပံ့ပိုးပေးမယ် ဆိုတဲ့ ထိုင်ဝမ်ဆက်ဆံရေး အက်ဥပဒေအရ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ကတိကဝတ်ကို မီးမောင်းထိုးပြတာပါ။” ဟု ပြောခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒင်၏အကြံပေးများက  ထိုင်ဝမ်နှင့်ပတ်သက်သည့် ကြေညာချက်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရသည်မှာ ယခုတစ်ကြိမ်တည်းတော့ မဟုတ်ချေ။

ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လက ဘိုင်ဒင်သည် ထိုင်ဝမ်ကို  ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ရန်စမှုများကို အမေရိကန်က ခုခံကာကွယ်ပေးရမည့် နိုင်ငံများတွင် ပါဝင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒင်သည် အမေရိကန်၏ မရေရာသော မဟာဗျူဟာ မူဝါဒအပေါ် မူဝါဒအပေါ် နားမလည်နိုင်စွာ ငြင်းခုံခဲ့ပြီးနောက် သို့မဟုတ် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအခြေအနေများ ပြောင်းလဲနေသည့်ကြားတွင် ထိုင်ဝမ်အပေါ် ခိုင်မာသော နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒမရှိသေးမှုကြောင့်  ယခုချိန်တွင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ဖြုန်းတီးပစ်ဖို့ အချိန်တန်ပြီလို့ တချို့က အကြံပြုကြသည်။

အမှန်တရားမှာ ဘိုင်ဒင်သည် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲခြင်းအတွက် စိတ်မသက်မသာဖြစ်နေသည်ကို အရှေ့အာရှနှင့် ပတ်သက်သော သူ၏ အုပ်ချုပ်မှု ပထမနှစ် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ တွင် ထိုအချက်ကို သက်သေပြနေခဲ့သည်။

ပထမဦးစွာ၊ Biden သည် ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်သိမ်းယူရန် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော လမ်းကြောင်းတစ်ခုရှိသည်။

ဒီကျွန်းမှာ  ယူကရိန်းမဟုတ်ချေ။

စစ်ရေယာဉ်များ၊ အမြောက်မြား၊ ခဲယမ်းမီးကျောက်များနှင့် ရိက္ခာ အစုံအလင်ဖြင့် စစ်သားများ တင်ဆောင်လာသော တရုတ်သင်္ဘောများသည် ထိုင်ဝမ်နှင့် ၎င်းအကြား ၁၂၈ ကီလိုမီတာ ရှည်လျားသည့် အကျဉ်းဆုံး နေရာ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားကို ဖြတ်ကျော်ရမည်ဖြစ်သည်။

လေကြောင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးမှာ အကန့်အသတ်ရှိသည်။

ထိုင်ဝမ်သည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော တရုတ်ရေတပ်ကို ကာကွယ်ရန်အတွက် သင်္ဘောဖျက်ဒုံးတပ်စုများ ထူထောင်ခြင်းမှာ အလယ်အလတ်လမ်းခရီးတွင်သာရှိနေသေးသည်။ 

၎င်းတွင် ကီလိုမီတာ ၄၀၀ အကွာအဝေးရှိ ပစ်မှတ်များကို ပစ်ခတ်နိုင်သော ပြည်တွင်းထုတ် သင်္ဘောဖျက် ဒုံးကျည်များရှိသည်။

ထိုင်ဝမ်ဆက်ဆံရေးအက်ဥပဒေအရ ၎င်းသဘောတူညီချက်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့်၊ ထိုင်ဝမ်သည် လုံလောက်သော မိမိကိုယ်ကိုယ်ခုခံကာကွယ်နိုင်စွမ်းကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်စေရန်အတွက် လိုအပ်သည့်ပမာဏဖြင့် ကာကွယ်ရေးလက်နက်များနှင့် ကာကွယ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုများကို ပြုလုပ်ရန် သဘောတူညီထားသည်။

ထိုင်ဝမ်တွင် အမေရိကန် တင့်ကားအမြောက်အမြား တပ်ဆင်ထားသော်လည်း အိုဘားမားအစိုးရလက်ထက်တွင် F-16 တိုက်လေယာဉ်အသစ်များအသုံးပြုခွင့်ကို တောင်းဆိုခဲ့သော်လည်း ငြင်းပယ်ခံခဲ့ရသည်။

ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်ပြဿနာများကြောင့် လက်ခံရရှိသည့် M109A6 Paladin လို ဟောင်ဝစ်ဆာကဲ့သို့ အမြှောက်များ၏ လက်ရှိအဆင့်မြှင့်တင်မှုများသည် နှောင့်နှေးနေခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒင် အုပ်ချုပ်ရေးသည် တရုတ်တိုက်ခိုက်လာမှုကို တုံ့ပြန်ရန် အသင့်တော်ဆုံးအဖြစ် ထိုင်ဝမ်သို့ လက်နက်များ စီးဆင်းနေမှုကို ထိန်းကျောင်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေသည့်ကြားမှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် Pacific Iron စစ်ဆင်ရေး၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ဟာဝိုင်အီမှ အဆင့်မြင့် F-22 တိုက်လေယာဉ်များကို ယူဆောင် လာခဲ့သည်။

ဤတိုးတက်မှုများက ဘိုင်ဒင်သည် ထိုင်ဝမ်ဆက်ဆံရေးအက်ဥပဒေအရ အမေရိကန်၏ တာဝန်ဝတ္တရားများ နှင့် အညီ နေထိုင်သည်ဟု ညွှန်ပြနေသော်လည်း၊ မူဝါဒတွင် ကြီးကြီးမားမားပြောင်းလဲမှုကို အကြံပြုထား ခြင်းမရှိပေ။

ဤတိုးတက်မှုများက ထိုင်ဝမ်ဆက်ဆံရေးအက်ဥပဒေအရ ဘိုင်ဒန် သည် အမေရိကန်၏တာဝန်ဝတ္တရားများနှင့် အညီ နေထိုင်နေသည်ဟု ညွှန်ပြနေသော်လည်း ၎င်းသည် မူဝါဒအပြောင်းအလဲကြီးကြီးမားမားကို အကြံပြုထားခြင်းမရှိပါ။

သို့သော်လည်း အကြိမ်များစွာ လှည့်စားခြင်းဖြင့် ဘိုင်ဒန်သည် ဒေသတွင်း တင်းမာမှုကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး တရုတ်အာဏာပိုင်များ၏ ဒေါသပေါက်ကွဲသံများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဝမ်ဝေဘင်းက ၎င်း၏ ပိုင်နက် အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရန် ပေကျင်း၏ “ခိုင်မာသော သန္နိဋ္ဌာန်၊ ခိုင်မာသော ဆန္ဒနှင့် ခိုင်မာသော စွမ်းရည်” ကို မည်သည့်နိုင်ငံမှ လျှော့မတွက် သင့်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

“တရုတ်လူမျိုး ၁.၄ ဘီလီယံကို ဘယ်သူကမှ ဆန့်ကျင်မှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ဝမ် က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ပေကျင်းမျက်ခုံးမွှေးပေါ် ဘိုင်ဒင်တစ်ဦးတည်း လမ်းလျှောက်ခဲ့သည်မဟုတ်။

အထက်လွှတ်တော်အမတ် ဘော့ဘ်မန်ဒက်ဇ် နှင့် ရီပတ်ဘလီကန်အမတ် ငါးဦးအပါအဝင် အမေရိကန် လွှတ်တော်အမတ် အများအပြားသည် မကြာသေးမီက လာရောက်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့တစ်ဦးစီက ခရီးစဉ်အတွင်း ဆိုင်အင်းဝမ် ကို ချီးကျူးခဲ့ကြသည်။

မစ်ဆိုရီ မှ ရီပတ်ဘလီကင် အထက်လွှတ်တော်အမတ် ဂျို့ရှ်ဟော်လေးက ထိုင်ဝမ်အား ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်၏ အတည်ပြုချက်ရယူပြီး ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ပိတ်ဆို့မှုများကို ဖယ်ရှားခြင်းဖြင့် ထိုင်ဝမ်သို့ လက်နက်များ အမြန်ရောင်းချရန် ဥပဒေကြမ်းကို တင်သွင်းခဲ့ပြီး၊ နောက်တစ်ခုမှာ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ခရစ္စမာဖီ က ထိုင်ဝမ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကိုယ်ပိုင်ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို ပိုမိုအလေးအနက်ထားရန် ၎င်းက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်ဥပဒေအတွက် ကွန်ဂရက်မှာ ရီပတ်ဘလီကန်လွှတ်တော်အမတ်တွေကို တွန်းအားပေးခဲ့တဲ့ ဟော်လေး “အင်ဒို-ပစိဖိတ်နဲ့ ကမ္ဘာကို စိုးမိုးဖို့ ပေကျင်းက သူ့ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုမှာ ဘယ်အရာမှ ရပ်တန့်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။” လို့ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။

ဒါဟာ ၁၉၅၆ ခုနှစ်က သမ္မတ နတ်ဆာ လက်ထက် ဂရိတ်ဗြိတိန်၏ စူးအက်တူးမြောင်းဆုံးရှုံးခြင်းကို ရည်ညွှန်းပြီး တရုတ်လက်သို့ ထိုင်ဝမ်ကျဆုံးခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ယမန်နှစ်က သမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် နီအောလ် ဖာဂူဆန်၏ အမေရိကန် စူးအက်တူးမြောင်းဖြစ်လာမယ်လို့ အကြံပြုခဲ့သည့်အတိုင်းပါဘဲ။

ဖာဂူဆန်က ထိုအဖြစ်အပျက်ဟာ ဗြိတိန်၏ ကြီးမြတ်သော ပါဝါအဖြစ် အဆင့်အတန်းကို နိဂုံးချုပ်သွားကြောင်း မှတ်သားခဲ့တယ်ဆိုသည်။

သို့သော် ဘိုင်ဒင်မှာ  တင်းမာမှု (သို့မဟုတ်) ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်၏ သတ္တိရှိမှုကြောင့် မတုန်လှုပ်ပေ။

အကောင်းဆုံးကတော့ သူက သေးငယ်တဲ့ မူဝါဒအပြောင်းအလဲတွေကို လိုက်လုပ်နေမယ့်အစား၊ နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီ တိုးမြင့်လာသူဖြစ်သည်။

ဤသည်မှာ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ၎င်း၏ အလုံးစုံမူဝါဒအပြင် ၎င်း၏ သမ္မတရာထူးအတွက် ဆီးနိတ်၏ လုပ်ဆောင်ချက်နှင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှု လက္ခဏာဖြစ်သည်။

သူ၏ တစ်သက်တာလုံး လက်တွေ့ကျသော လက်တွေ့ဆန်မှုမှ ဖြစ်နိုင်ချေနည်းသော ပြောင်းလဲမှုသို့ ပြောင်းလဲခြင်းနည်းသည်။

တရုတ်ကို ဆန့်ကျင်ရန် ဂျပန် ကာကွယ်ရေးက တွန်းအားပေးခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏ ထိုင်ဝမ်မူဝါဒမှာ ကျွန်းသို့လက်နက်များ ရောင်းချမှု အရှိန်မြှင့်ခဲ့သည့် ထရမ့်နှင့် သိပ်မကွာခြားပေ။

ဘိုင်ဒင် ၏ အလွဲအချော်များသည် ပိုမိုပြင်းထန်သော စကားလုံးများဆီသို့ သူ့အလှည့်အပြောင်းကို အချက်ပြနိုင် သော်လည်း ၎င်းသည် အုပ်ချုပ်ရေး၏ မဟာဗျူဟာမရေရာမှုကို စွန့်လွှတ်ခြင်းကို ကိုယ်စားပြုခြင်းမဟုတ်ပေ။

ဒေသတွင်း တင်းမာမှုတွေက နှစ်ဖက်စလုံးတွင်ရှိနေသည်။

တရုတ်သည် ဇန်နဝါရီနှောင်းပိုင်းတွင် ထိုင်ဝမ်၏ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးသတ်မှတ်ဇုန် (ADIZ) သို့ စစ်လေယာဉ်များ ပြန်လည်စေလွှတ်မှုကို ပြန်လည်စတင်ခဲ့ပြီး တစ်ချိန်တည်းတွင် နျူကလီးယား ဗုံးကြဲလေယာဉ်များအပါအဝင် တစ်ရက်အတွင်း လေယာဉ် ၃၉ စင်း စေလွှတ်ခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်၏ ADIZ အနီးတဝိုက်တွင် တရုတ်ဘက်က ဝင်ရောက်မှု သိသိသာသာ တိုးလာပြီး ယမန်နှစ်တွင် နှစ်ဆတိုးလာသည်။

ပေကျင်းအတွက် အချက်ပေးခေါင်းလောင်းသံများကို ဖယ်ရှားသည့် ဘိုင်ဒင်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဂျပန်နှင့် သြစတြေးလျကဲ့သို့ မဟာမိတ်များကို ခက်ခဲသောနေရာတွင် ထားခဲ့ရသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ထိုင်ဝမ်ကို စိတ်ချလက်ချဖြစ်စေရန် ပိုမိုလုပ်ဆောင်ပေးစေသည်။

ထိုင်ဝမ်အပေါ် ပိုနေမြဲနေမြဲ မူဝါဒကို စွန့်လွှတ်ရန် အကြံပြုရာတွင် ဘိုင်ဒင်မှာ အတူဦးဆောင်သူ မဟုတ်ပါ။

ဤအကြောင်းအရာအပါအဝင် မှတ်ချက်ပေးသူအများအပြားက မူမပြတ်သားမှုထက် ရှင်းလင်းပြတ်သားသောမူဝါဒကို အကြံပြုခဲ့ကြသည်။

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးက တရုတ်တိုက်ခိုက်မှုအတွက် ထိုင်ဝမ်အား အမေရိကန်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ခုခံကာကွယ်ရန် အကြံပြုထားသည်။

အာဘေး၏ ရှင်းလင်းချက်က  ဂျပန်အတွက် အာမခံချက်အချို့ကို ပေးစွမ်းသော်လည်း ထိုင်ဝမ် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာသည့် အခြေအနေအောက်တွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး သိသိသာသာ တိုးမြင့်လာခြင်းအပါအဝင် များစွာ ရှိနေသည်။

လွတ်လပ်ရေးအတွက် ပြတ်သားတဲ့ အာမခံချက်မရှိဘဲ ထိုင်ဝမ်က  ဒီအဆင့်ကို တက်လှမ်းမှာမဟုတ်ခြင်းက လက်ရှိပေါ်လစီကိုစွန့်လွှတ်ခြင်းအား သတိကြီးသည့် ဘိုင်ဒန်ကို ဟန့်တားရန် လုံလောက်ပေလိမ့်မည်။

Ref: The Diplomat: Is Biden Bringing ‘Strategic Ambiguity’ on Taiwan to an End?

Linko