【 ထူးခြားသည့် တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်းများ 】 အမေရိကန်-တရုတ်ကြားက အမုန်းတရား

【 ထူးခြားသည့် တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်းများ 】 အမေရိကန်-တရုတ်ကြားက အမုန်းတရား

ယခုရက်ထဲ နိုင်ငံတကာသတင်းတွေမှာ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား ပြင်းထန်လာတဲ့ ပြောဆိုမှုတွေ၊ ငြင်းကြခုံကြတဲ့ သတင်းတွေကို အထူးဇောင်းပေးဖော်ပြခဲ့ကြပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ဘရာဇီးလ်မှာ ထိုးတက်လာတဲ့သတင်းတွေ၊ ကုသကာကွယ်ဆေး အပြိုင်အဆိုင်ဖော်ကြတဲ့ သတင်းတွေကလည်း ယခုရက်သတ္တပတ်မှာ သတိထားမိတဲ့ ထူးခြားတဲ့သတင်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုထူးခြားပြီး သတိထားစရာ သတင်းတွေအပြင် တခြားသတင်းတွေဖြစ်တဲ့ နယ်စပ်ဒေသမှာ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ် နယ်ခြားစောင့်တပ်တွေ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယဘက်မှ လေးဦးနဲ့ တရုတ်ဘက်မှ ခုနစ်ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့သတင်း၊ အာဖဂန်အရှေ့ပိုင်းမှာ ထောက်လှမ်းရေးပိုင် ဟမ်းဗီးယာဉ်ကိုခိုးယူပြီး အသေခံဗုံးခွဲလို့ အစိုးရတပ်ဖွဲ့ဝင်ခုနှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့သတင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကမ်းခြေကို ဆိုင်ကလုံးမုန်တိုင်း အမ်ဖန် ဝင်ရောက်နိုင်လို့ ဒေသခံထောင်ပေါင်းများစွာကို အမြန်ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရတဲ့သတင်း၊ ဘရာဇီးအာဏာပိုင်တွေက အမေဇုန်မိုးသစ်တောကို ကာကွယ်ဖို့ စစ်ဆေးရေးတစ်ရပ် စတင်ဆင်နွှဲခဲ့တဲ့သတင်း၊ တွစ်တာ (Twitter) က ဝန်ထမ်းတွေကို နေအိမ်ကနေ အမြဲအလုပ်လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်တဲ့သတင်း၊ အစ္စရေးဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်ကြီး တဲလ်အဗစ်ရှိ နေအိမ်မှာ သေဆုံးလျှက်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့သတင်း၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးမှာ ဒေါ်လာ ၈ ဒသမ ၈ ထရီလီယံအထိ ဆုံးရှုံးနိုင်တယ်လို့ အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (ADB) က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့သတင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံကို ဗွန်ဖွန် တိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါသေးတယ်။

တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးပြတ်တောက်နိုင်သလား

ပြီးခဲ့တဲ့ မေ ၁၁ ရက်က အိမ်ဖြူတော် နှင်းဆီဥယျာဉ်မှာ အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ CBS သတင်းဌာနဘက်က သတင်းထောက်တစ်ဦးက ထရမ့် ကို ရောဂါစစ်ဆေးမှုမှာ အခြားနိုင်ငံတွေထက်သာတယ်ဆိုပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ သေဆုံးမှုအများဆုံးဖြစ်နေချိန်မှာ စစ်ဆေးမှုသာတာကို အလေးထားပြောနေတာကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီအခါမှာ ထရမ့်ဆီက မထင်မှတ်တဲ့စကားတစ်ခု ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။

ဒါက “ဒီမေးခွန်းက ခင်များအနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကို မေးသင့်တဲ့မေးခွန်း။ကျနော့်ကိုလာမမေးနဲ့။တရုတ်နိုင်ငံကို အဲ့ဒါသွားမေး။တရုတ်ကို ဒီမေးခွန်းမေးရင် ခင်များအနေနဲ့ အင်မတန်ထူးခြားတဲ့ အဖြေရနိုင်တယ်” လို့ ရုတ်တရက်ပြောပြီး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲက ထပြန်ခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ တရုတ်အပေါ် ထရမ့်ထားနေတဲ့စိတ်ကို လှပ်ကနဲမြင်လိုက်ရသလို ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံနှစ်ခုကို ဦးဆောင်နေတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ ဘာတွေဖြစ်နေသလဲဆိုတာ စိုးရိမ်ဖွယ်တွေ့လိုက်ရတဲ့ အခင်းအကျင်းပါဘဲ။

မေ ၁၅ ရက်မှာ ထရမ့်ဘက်က နောက်ထပ်စကားတစ်ခွန်း ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ဒါက Fox Business ရုပ်သံအစီအစဉ်နဲ့ တွေ့ဆုံမှုမှာ တရုတ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးလုံး၀ဖြတ်တောက်လိုက်ရင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၀၀ ဘီလျံလောက် အကုန်အကျသက်သာသွားမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
ရှေ့ဘက်မှာ ခုချက်ခြင်းထလုပ်လိုက်ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာပါတဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာမှာ လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။တရုတ်ဘက်ကလည်း နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်အဆင့်နဲ့ မလျှော်ညီဘဲ ထရမ့်ရဲ့ ခုတစ်မျိုး တော်ကြာတစ်မျိုး ပြောတတ်ပြီး စကားကိုမတည်တဲ့အကျင့်ကြောင့် အခက်တွေ့ရတာတွေကို အတော်လေးအခံရခက်နေပုံရသလို ၂၀၁၈ ခုနှစ်က အာဂျင်တီးနားမှာလုပ်ခဲ့တဲ့ ဂျီ-၂၀ ပွဲထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ ပြောခဲ့တဲ့စကားတွေ မတည်ခဲ့တဲ့အတွက် အခါအခွင့်သင့်တိုင်း ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

စကားကို လှည့်ပတ်ပြောတတ်ပြီး ကိုယ့်အတွက်သာဆို ဘယ်သူ့ကိုချနင်းရနင်းရဆိုတဲ့ အိမ်ခြံမြေသူဌေးဘ၀ကလာတဲ့ သမ္မတနဲ့ အရှေ့တိုင်းရဲ့ နောက်ဆုံးလက်ကျန် ကွန်မြူနစ်အမာခံခေါင်းဆောင် ရှေးရိုးစဉ်လာကို ဖက်တွယ်ထားတဲ့ သမ္မတတို့ကြား ဖြတ်သန်းပုံကမတူသလို တွေးတောပုံမတူတာတွေက စနစ်မတူဘဲ အင်အားကြီး လာတဲ့ နိုင်ငံကြီးနှစ်ခုကြား စီးပွားရေး၊ စစ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးတွေမှာ ပဋိပက္ခများစွာကို ဆက်တိုက်ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ဒီအကျိုးဆက်က ရှည်ကြာတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ဖြစ်လာခဲ့သလို စီးပွားရေးသမ္ဘာရင့်တဲ့ ထရမ့်ကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲမှာ တရုတ်ဘက်က ပြန်အလျှော့ပေးလာရတာက များလာပါတယ်။

ဒီအချိန်မှာ ရုတ်တရက် တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့ကနေ စတင်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဘေးကြောင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးလည်ပတ်နေတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ကဏ္ဍအားလုံး ထိုးရပ်ကာ လက်ရှိအချိန်ထိ သေဆုံးသူ သုံးသိန်းကျော်၊ ကူးစက်ခံရသူ ၅ သန်းနီးပါးထိရှိတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဘေးကြောင့်  စတင်ဖြစ်ပွားသည့် တရုတ်နိုင်ငံကို အမေရိကန်နှင့် အ ခြားနိုင်ငံအများအပြားက ဝေဖန်နေကြသလို နိုင်ငံတကာက ဝင်ရောက်စစ်ဆေးဖို့လဲ တောင်းဆိုမှုတွေရှိလာခဲ့ပါတယ်။လက်ရှိမှာ ယခုအခါ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ္ဘာတွင် နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမှုနှင့် သေဆုံးမှုအများဆုံးဖြစ်နေပြီး ထိုအကျပ်အတည်းကို ထရမ့်အစိုးရက ကိုင်တွယ်ပုံနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြည်တွင်းတွင် ဝေဖန်ခံနေရသလို ထိုဗိုင်းရပ်စ်၏ ပြင်းထန်မှုကို မသိကျိုးကျွံပြုနေပြီး သူ့အလိုလို ပျောက်ကွယ်သွားမည့်သဘောမျိုး ပြောထားခဲ့တာရှိတဲ့အတွက် တရုတ်အပေါ် တာဝန်ခံခိုင်းတာကို ထရမ့်အစိုးရက ဒီလိုပေါ့ဆမှုမျိုးကို ဖုံးကွယ်ဖို့အတွက် လမ်းကြောင်းလွှဲရန် ကြိုးစားနေကြောင်း တရုတ်ဘက်က ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်ဘက်ကနေ တရုတ်နဲ့ အဆက်အသွယ်ဖြတ်ဖို့အထိ အသံထွက်လာခဲ့တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာလေ့လာသူတွေက မထင်ရင်မထင်သလို လုပ်တတ်တဲ့ ထရမ့်ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသင့်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုပြောကြားချက်ပါ ဘီလျံ ၅၀၀ သက်သာတယ်ဆိုတဲ့စကားက ဇန်နဝါရီလလယ်က သဘောတူညီခဲ့တဲ့ ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် အဆင့် - ၁ ကို ဖျက်သိမ်းလိုတဲ့သဘောလို့  နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေးလေ့လာသူတွေက မှတ်ချက်ပေးခဲ့သလို တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေးဖြတ်တောက်ရန် ထရမ့်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုက လက်ရှိဆိုးရွားနေပြီးသော တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးအပေါ် အရိပ်မဲထပ်မံထိုးကျစေကြောင်းနှင့် ထရမ့်အပေါ် ကြိုတင်ခန့်မှန်းရခက်သော သက်သေသာဓကပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထရမ့်ရဲ့ မှတ်ချက်က တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မုန်းတီးမှုတွေနဲ့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး အခြေအနေမကောင်းတာကို ထင်ဟပ်နေကြောင်း ဆိုပါတယ်။

တရုတ်အနေနဲ့ ထရမ့်အပြင် တခြားသောအနောက်အုပ်စုဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ပါ ကိုဗစ်-၁၉ ကို အကြောင်းပြုပြီး စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုတွေရှိနေပါတယ်။အထူးသဖြင့် အမေရိကန်လိုဘဲ တောင်အာရှကို စစ်သင်္ဘောတွေ ဖြတ်သန်းမောင်းနှင်တတ်တဲ့ ဩစတြေးလျှနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ယခင်ကတည်းက အကြိတ်အခဲရှိခဲ့ရာမှာ ယခုရက်ပိုင်း သြစတေးလျှနိုင်ငံဘက်က ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့ပူးတွဲပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်၏ ရင်းမြစ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုတိုက်တွန်းတောင်းဆိုမှုကို နိုင်ငံပေါင်း ၆၂ နိုင်ငံ ပါဝင်တဲ့ ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကပါ ထောက်ခံလိုက်တဲ့အတွက် တရုတ်အကြပ်တွေ့ခဲ့ပါတယ်။ဩစတြေးလျှရဲ့ ယင်းတောင်းဆိုမှုအပေါ် ဘေကျင်းအစိုးရဘက်က ဒေါသတကြီးပြစ်တင်ထားခဲ့ပြီး သြစတြေးလျအနေနဲ့ တရုတ်အပေါ် နိုင်ငံရေးအရတိုက်ခိုက်နေတယ်လို့ စွပ်စွဲခဲ့သလို တရုတ်ဘက်က သြစတြေးလျှမှ ဘာလီသွင်းကုန်အတွက် အခွန် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံမယ်ဆိုပြီး ခြိမ်းခြောက်လိုက်ပါတယ်။ပုံမှန်အချိန်မှာ တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာတစ်ဘီလျံခွဲ ပမာဏရှိတဲ့ ဒီသွင်းကုန်အတွက် ဩစတြေးလျှဘက်က တရုတ်နဲ့ပြန်ညှိနိူင်းဖို့ ကြိုးစားရာမှာ တရုတ်ဘက်က ဖုန်းတောင်မကိုင်တဲ့အထိ တင်းမာမှုရှိနေပါတယ်။

လက်ရှိမှာ အခြေအနေကရှုပ်ထွေးနေသလို ထရမ့်ဘက်ကလည်း မထင်ရင် မထင်သလို လုပ်တတ်သလို လုပ်မယ်ထင်ပြီးမှ အဖျားရှုးသွားတတ်တာလည်းရှိတဲ့အတွက် မှန်းဆလို့မရသေးပါဘူး။တစ်ကယ်လို့သာ အင်အားကြီးနိုင်ငံနှစ်ခုကြား သံတမန်အဆက်အသွယ် ဖြတ်တောက်တာ၊ တရုတ်နိုင်ငံထဲကနေ လုပ်ငန်းတွေပြန်ဆွဲထုတ်နေကြတာ၊  ရွေးကောက်ပွဲနီးနေတဲ့အတွက် ထရမ့် မဲနိုင်ဖို့ ရီပတ်ဘလီကင်တွေ ပဋိပက္ခတစ်ခုဖန်တီးဖို့ လိုနေတာတွေကြောင့် တရုတ်ကို ဘယ်လောက်ထိ ထရမ့်ဘက်က တင်းမာမှုပဋိပက္ခထဲ ဆွဲခေါ်သွားမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမယ့်အခြေအနေ ရောက်နေပါတယ်။မကြာခင်မှာ တရုတ်ဘက်ကလည်း အမျိုးသားကွန်ဂရက် အစည်းအဝေးကို ကျင်းပဖို့ရှိတဲ့အတွက် ဘယ်လိုမူတွေ၊ ဘယ်လိုသောတုံ့ပြန်မှုတွေနဲ့ ပြန်တုံ့ပြန်မလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဖို့ရှိနေပါတယ်။

ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ဘယ်ကစရမလဲ

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေပျောက်မှုနူန်းက သုံးသိန်းကျော်လာချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကုသဆေး ပေါ် ထွက်လာမှုက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကလူတွေအတွက် အိမ်မက်တစ်ခုပါဘဲ။ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ဖြစ်ပွားချိန်က ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာကနေ ယခုအချိန်ထိ ၆ လဝန်းကျင်အတွင်း ဒီကူးစက်မြန်ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ သဘောတရားကို သေသေချာချာမသိကြသေးပါဘူး။တစ်ခါတွေ့ တစ်မျိုးတိုးနဲ့ နောက်ဆုံးမှာ ဗိုင်းရပ်စ်က ကမ္ဘာမြေပေါ်ကနေ ဘယ်တော့မှပျောက်ကွယ်မယ့် ဗိုင်းရပ်စ်မဟုတ်ဘူးလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကနေ ပြောရတဲ့အထိ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ခံနိုင်ရည်အားက မြင့်မားနေခဲ့ပါတယ်။

ယခုရက်သတ္တပတ်မှာလဲ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသကာကွယ်နိုင်မယ့် သတင်းကောင်းတွေမလာခင် မကောင်းတဲ့သတင်းတစ်ခုကို ကြိုပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ဒါက အမေရိကန် အမျိုးသားသိပ္ပံပညာ ဆောင်ရွက်ချက်များ ဂျာနယ်မှာ COVID-19 ပျံ့နှံ့မှုကို လေ့လာမှုပြုနေသော သုတေသီများက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သည် စကားပြောရာမှတစ်ဆင့် ပျံ့နှံ့နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိချက်ကို ဖော်ပြခဲ့တာပါဘဲ။တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး စကားပြောရာကနေထွက်လာတဲ့ တံတွေးလို အလွန်သေးငယ်သော အမှုန်အမွှား၊ အရည်အစက်လေးများက လေထဲမှာ ၁၀ မိနစ်ထက်မနည်း မျောနေနိုင်သလို ဒီထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပါတဲ့အခါ စကားပြောတာကနေ ကူးနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ဒါဟာ စိုးရိမ်စရာတွေ့ရှိချက်ပါ။ဒီတွေ့ရှိချက်ကိုသာ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ရင် သိပ္ပံပညာရှင်များအနေဖြင့် နိုင်ငံအများအပြားကို ပါးစပ်နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ကြရန် အကြံပြုချက်များ ထပ်တိုးလုပ်ဆောင်နိုင်မှာဖြစ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်၏ လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့ပုံကိုလည်း ရှင်းပြနိုင်မယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

စကားပြောတာကနေကူးနိုင်တာကို အတည်မပြုနိုင်သေးပေမယ့် အစောပိုင်းကတွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျက်လုံးကနေတဆင့် ကူးနိုင်တယ်ဆိုတာကတော့ ယခုရက်သတ္တပတ်မှာ သံသယဖြစ်ဖွယ်တွေ့ရှိခဲ့တာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ဒါက အမေရိကန် ရောဂါပိုးမွှားဗေဒပညာရှင်တစ်ယောက် လူပြည့်ကျပ်နေခဲ့သော လေယာဉ်တစ်စင်းကို စီးနင်းခဲ့ရာကနေ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံခဲ့ရတာပါ။ကာယကံရှင်ကတော့ မျက်လုံးကနေတဆင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ သူ့ကိုယ်သူ သံသယရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။၎င်းက အဲဒီခရီးစဉ်မတိုင်မီ ကျန်းမာရေးကောင်းသူဖြစ်ကာ အဆိုပါခရီးစဉ်သွားရာမှာ လိုအပ်တဲ့အကာအကွယ်တွေ လုပ်ခဲ့ပေမယ့် ဗိုင်းရပ်စ်အကူးခံရတဲ့အတွက် ဒါကိုသံသယရှိနေတာပါ။အမေရိကန် CDC ကတော့ ကူးစက်ခံထားရသူတစ်ဦး ချောင်းဆိုး သို့မဟုတ် နှာချေလိုက်သည့်အခါ ထွက်လာသည့် အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ အရည်အစက်များကနေတဆင့် အဓိကကူးစက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။သို့သော် ဗိုင်းရပ်စ်ရှိနေသည့် မျက်နှာပြင်တစ်ခု သို့မဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို ထိတွေ့မိပြီး ယင်းနောက် ၎င်း၏ ပါးစပ်၊ နှာခေါင်း သို့မဟုတ် မျက်စိကို ကိုင်တွယ်ထိမိပါကလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရနိုင်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပုံက တစ်ရက်ထက် တစ်ရက် များလာတဲ့အတွက် ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်ဆေးတွေ၊ ကုသဆေးတွေက ပေါ်ထွက်လာဖို့အချိန်ကို မပေးနိုင်လောက်အောင်ဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။

ဒီလိုဆေးတွေက တစ်ကယ်သာပျောက်ကင်းတယ် ကာကွယ်ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင် စီးပွားရေးအရ မမျှော်မှန်းနိုင်လောက်အောင် အကျိုးအမြတ်ရှိမှာဖြစ်သလို ဆေးကိုမှီပြီး နိုင်ငံတွေအဖို့ ကိုယ်လိုရာကို ချုပ်ကိုင်နိုင်မှာဖြစ်သလို ဆေးစောစောရတဲ့ နိုင်ငံက စီးပွားရေးကိုပြန်လည်စတင်နိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို အုပ်စိုးနိုင်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးရှာဖွေမှုပြိုင်ပွဲက အတော်လေးကို နိုင်ငံတိုင်းကအားထည့်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။လက်ရှိမှာ Moderna Inc ၊ Pfizer Inc ၊ BioNTech နှင့် တရုတ်မှ CanSino Biologics Inc တို့မှ ထုတ်လုပ်သည့် ကာကွယ်ဆေးများဖြင့်လည်း လူများကိုစမ်းသပ်နေကြပြီး အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှ သိပ္ပံပညာရှင်များ တီထွင်ထားသော ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးကို မျောက်ခြောက်ကောင်နှင့် စမ်းသပ်ကြည့်ရာ ထိရောက်သော ကာကွယ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပြီး လူများတွင် စတင်စမ်းသပ်ကြည့်ခဲ့ရာမှာ အခြေအနေကောင်းတွေကို တွေ့နေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အစောပိုင်းက ပြင်သစ်နိုင်ငံ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Sanofi က သူတို့သုတေသနလုပ်နေတဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးသာ အောင်မြင်ခဲ့ရင် အမေရိကန်ကို ဦးစားပေးရောင်းမယ်ဆိုလို့ နောက်ပိုင်းမှာ ကမ္ဘာတဝှမ်းရရှိအောင် လုပ်ဆောင်ပေးမည်ဆိုပြီး စကားပြန်ပြင်ရပါသေးတယ်။
လက်ရှိမှာ Sanofi က လုပ်နေတဲ့ သုတေသနဆေးကို အမေရိကန် FDA က စမ်းခွင့်ပေးနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာက ဒီဆေးကို အမေရိကန်ဘက်က မောင်ပိုင်စီးမှာကို စိုးရိမ်နေတဲ့အတွက် ပြင်သစ်သမ္မတကိုယ်တိုင် ကုမ္ပဏီထိပ်ပိုင်းနဲ့တွေဖို့အထိတောင် ဖြစ်ခဲ့တာပါ။လောလောဆယ်မှာ ဒီဆေးက မအောင်မြင်သေးပါဘူး။    

မျောက်ခြောက်ကောင်နှင့် စမ်းသပ်ကြည့်ရာ ထိရောက်သော ကာကွယ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ အောက်စ်ဖို့ဒ်မှ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအတွက် ဗြိတိန်အစိုးရက နောက်ထပ် ပေါင် ၈၄ သန်း ထပ်မံရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သလို ဆေးအောင်မြင်ရင် ဗြိတိန်အတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး သန်း ၃၀ ရဖို့ ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ စာချုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ဒါတွေကမသေချာဘူးဆိုတာ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်ကိုယ်တိုင် ပြောထားသလို အမေရိကန် ထိပ်တန်းကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးကလည်း လာမည့်ဆောင်းရာသီမှာ ကုသဆေး (သို့မဟုတ်) ကာကွယ်ဆေးရရန် ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင်ကို အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်မှာ ဖြေခဲ့ရာမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး (သို့မဟုတ်) ကုသဆေးကို မျှော်လင့်ရန်မှာ အချိန်လွန်စွာစောနေတယ်ဆိုပြီး သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ယခုအချိန်ထိ ကမ္ဘာတစ်လွှားတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်ရန် ကာကွယ်ဆေးပေါင်း ၁၀၀ ကျော်နှင့် စမ်းသပ်နေကြသလို လုံလောက်သောပမာဏ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်မှာ စိန်ခေါ်မှုကြီးတစ်ရပ်ဖြစ်နေပါတယ်။ပုံမှန်အားဖြင့် ထိရောက်သောကာကွယ်ဆေးကို ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ၁၀ နှစ်ခန့်အထိ အချိန်ကြာနိုင်သော်လည်း ကပ်ရောဂါတားဆီးနိုင်ရေး အလျင်လိုနေသည့်အတွက် မြန်မြန်ဆန်ဆန်လုပ်ဆောင်နေကြရလို့ အရေးပေါ်အသုံးပြုရန်အတွက် ထိရောက်သောကာကွယ်ဆေးကို လာမည့် ဆောင်းဦးရာသီတွင် ရရှိနိုင်လိမ့်မည်ဟု တာဝန်ရှိသူအချို့က ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
လောလောဆယ်မှာ  အမေရိကန်က ဇီ၀ဆေးပညာကုမ္ပဏီ Gilead Sciences က ထုတ်လုပ်တဲ့ remdesivir ကို ရောဂါအပြင်းအထန် ခံစားနေရသူများကို ကုသရာမှာသုံးဖို့ စမ်းသပ်ဆေးဝါးအဖြစ် အမေရိကန်အပြင် ဂျပန်နိုင်ငံက စွန့်စားပြီး စသုံးနေပါပြီ။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ သန်းပေါင်းများစွာသော လူများအနေနဲ့ COVID-19 ကူးစက်ရောဂါကြောင့် အထီးကျန် ခြင်း၊ ဆင်းရဲမွဲတေခြင်းနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းများ ကြုံတွေ့နေရသည့်အတွက် ဆေးနောက်ကို နိုင်ငံကြီးအားလုံး သွေးရူးသွေးတန်း ထိုးလိုက်နေသလို လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေး ကုသဆေး မပေါ်သေးချိန်မှာလည်း မကူးစက်အောင် တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး အကွာအဝေးအကန့်အသတ်နေဖို့အတွက် ဂျာမနီမှာ ဖော့ချောင်းတပ်ဦးထုပ်တွေဆောင်းပြီး သွားလာနေထိုင်ကြသလို အမေရိကန်သုတေသီတစ်ဦးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့် ထိတွေ့ပါက မီးအချက်ပြမည့် နှာခေါင်းစည်းကို ထွင်နေတာလည်းရှိနေပါတယ်။

လာမည့်ရက်သတ္တပတ်မှာ တချို့စမ်းနေတဲ့ ဆေးတွေရလဒ်ကို သိရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးကပ်ဘေးကို အဆုံးသတ်မယ့်ဆေးဝါးကို ဘယ်ပညာရှင်က ဦးအောင်ရှာဖွေနိုင်မလဲဆိုတာ မျှော်လင့်ချက်ကြီးကြီးနဲ့ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုသတင်းတွေအပြင် အမေရိကန်ကို စစ်ရေးပြဖို့ကြိုးစားနေတဲ့ အီရန်နိုင်ငံမှာ မေ ၁၁ ရက်ကပြုလုပ်တဲ့ ရေတပ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုမှာ မှားယွင်းပြီး ကိုယ့်ရေတပ်သင်္ဘောကိုယ် ပြန်ပစ်မိခဲ့တာဖြစ်ခဲ့သလို တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ တပ်ဖွဲ့တွေ နယ်စပ်မှာ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့သတင်းတွေ၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာများအား ကုသပေးနေတဲ့ ရုရှားက စိန့်ပီတာစဘတ်ဆေးရုံ မီးလောင်လို့ လူနာ ၅ ယောက် သေဆုံးခဲ့တဲ့သတင်းတွေ၊ ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် အိန်ဂျလာမာကယ် ကို ဂျာမန်ဖက်ဆစ်အာဏာရှင် အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာနဲ့ ခိုင်းနှိုင်းပြောဆိုခဲ့တဲ့အတွက် မော်လ်တာသံအမတ် တာဝန်မှနှုတ်ထွက်ပေးလိုက်ရတဲ့ သတင်းတွေ၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းနဲ့ ဆေးဝါးတွေသယ်ဆောင်လာတဲ့ ကင်ညာလေယာဉ်တစ်စင်းကို အီသီယိုပီးယားစစ်တပ်က မှားယွင်းပစ်ချခဲ့တဲ့သတင်းတွေ၊ လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မြို့ရှိ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံမှာ မီးလောင်ပေါက်ကွဲလို့ မီးသတ်သမား ၁၁ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့သတင်းတွေ၊ ကဘူးလ်က ဆေးရုံတစ်ခုရှိ သားဖွားဆောင်ကို အကြမ်းဖက်သမားတွေ ဝင်ပစ်လို့ မွေးခါစကလေးနှစ်ဦး အပါအဝင် ၈ ဦးသေဆုံးခဲ့တဲ့သတင်းတွေ၊ မက္ကဆီကိုနိုင်ငံမှာ မသန့်ရှင်းတဲ့အရက်ကို သောက်သုံးမိလို့ လူ ၁၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ သတင်းတွေလည်း ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာတင်ပြရင်း ယခုရက်သတ္တပတ် နိုင်ငံတကာသတင်းသုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲရပ်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
မေ - ၁၉

( Zawgyi )

ယခုရက္ထဲ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြမွာ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ျပင္းထန္လာတဲ့ ေျပာဆိုမႈေတြ၊ ျငင္းၾကခုံၾကတဲ့ သတင္းေတြကို အထူးေဇာင္းေပးေဖာ္ျပခဲ့ၾကၿပီး ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္မႈ ဘရာဇီးလ္မွာ ထိုးတက္လာတဲ့သတင္းေတြ၊ ကုသကာကြယ္ေဆး အၿပိဳင္အဆိုင္ေဖာ္ၾကတဲ့ သတင္းေတြကလည္း ယခုရက္သတၱပတ္မွာ သတိထားမိတဲ့ ထူးျခားတဲ့သတင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုထူးျခားၿပီး သတိထားစရာ သတင္းေတြအျပင္ တျခားသတင္းေတြျဖစ္တဲ့ နယ္စပ္ေဒသမွာ အိႏၵိယနဲ႔ တ႐ုတ္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြ အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ၿပီး အိႏၵိယဘက္မွ ေလးဦးနဲ႔ တ႐ုတ္ဘက္မွ ခုနစ္ဦး ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့သတင္း၊ အာဖဂန္အေရွ႕ပိုင္းမွာ ေထာက္လွမ္းေရးပိုင္ ဟမ္းဗီးယာဥ္ကိုခိုးယူၿပီး အေသခံဗုံးခြဲလို႔ အစိုးရတပ္ဖြဲ႕ဝင္ခုႏွစ္ဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့သတင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကမ္းေျခကို ဆိုင္ကလုံးမုန္တိုင္း အမ္ဖန္ ဝင္ေရာက္ႏိုင္လို႔ ေဒသခံေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အျမန္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းခဲ့ရတဲ့သတင္း၊ ဘရာဇီးအာဏာပိုင္ေတြက အေမဇုန္မိုးသစ္ေတာကို ကာကြယ္ဖို႔ စစ္ေဆးေရးတစ္ရပ္ စတင္ဆင္ႏႊဲခဲ့တဲ့သတင္း၊ တြစ္တာ (Twitter) က ဝန္ထမ္းေတြကို ေနအိမ္ကေန အၿမဲအလုပ္လုပ္ခြင့္ေပးလိုက္တဲ့သတင္း၊ အစၥေရးဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံအမတ္ႀကီး တဲလ္အဗစ္ရွိ ေနအိမ္မွာ ေသဆုံးလွ်က္ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့သတင္း၊ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ကမာၻ႔စီးပြားေရးမွာ ေဒၚလာ ၈ ဒသမ ၈ ထရီလီယံအထိ ဆုံးရႈံးႏိုင္တယ္လို႔ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ADB) က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့သတင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံကို ဗြန္ဖြန္ တိုင္ဖုန္းမုန္တိုင္း ဝင္ေရာက္တိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။

တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးျပတ္ေတာက္ႏိုင္သလား

ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမ ၁၁ ရက္က အိမ္ျဖဴေတာ္ ႏွင္းဆီဥယ်ာဥ္မွာ အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ CBS သတင္းဌာနဘက္က သတင္းေထာက္တစ္ဦးက ထရမ့္ ကို ေရာဂါစစ္ေဆးမႈမွာ အျခားႏိုင္ငံေတြထက္သာတယ္ဆိုၿပီး ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ကမာၻေပၚမွာ ေသဆုံးမႈအမ်ားဆုံးျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ စစ္ေဆးမႈသာတာကို အေလးထားေျပာေနတာကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီအခါမွာ ထရမ့္ဆီက မထင္မွတ္တဲ့စကားတစ္ခု ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။

ဒါက “ဒီေမးခြန္းက ခင္မ်ားအေနနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ေမးသင့္တဲ့ေမးခြန္း။က်ေနာ့္ကိုလာမေမးနဲ႔။တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို အဲ့ဒါသြားေမး။တ႐ုတ္ကို ဒီေမးခြန္းေမးရင္ ခင္မ်ားအေနနဲ႔ အင္မတန္ထူးျခားတဲ့ အေျဖရႏိုင္တယ္” လို႔ ႐ုတ္တရက္ေျပာၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲက ထျပန္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ တ႐ုတ္အေပၚ ထရမ့္ထားေနတဲ့စိတ္ကို လွပ္ကနဲျမင္လိုက္ရသလို ကမာၻ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံႏွစ္ခုကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနသလဲဆိုတာ စိုးရိမ္ဖြယ္ေတြ႕လိုက္ရတဲ့ အခင္းအက်င္းပါဘဲ။

ေမ ၁၅ ရက္မွာ ထရမ့္ဘက္က ေနာက္ထပ္စကားတစ္ခြန္း ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ဒါက Fox Business ႐ုပ္သံအစီအစဥ္နဲ႔ ေတြ႕ဆုံမႈမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးလုံး၀ျဖတ္ေတာက္လိုက္ရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၀၀ ဘီလ်ံေလာက္ အကုန္အက်သက္သာသြားမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ေရွ႕ဘက္မွာ ခုခ်က္ျခင္းထလုပ္လိုက္ရင္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာပါတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွာ လႈပ္လႈပ္ခတ္ခတ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။တ႐ုတ္ဘက္ကလည္း ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္အဆင့္နဲ႔ မေလွ်ာ္ညီဘဲ ထရမ့္ရဲ႕ ခုတစ္မ်ိဳး ေတာ္ၾကာတစ္မ်ိဳး ေျပာတတ္ၿပီး စကားကိုမတည္တဲ့အက်င့္ေၾကာင့္ အခက္ေတြ႕ရတာေတြကို အေတာ္ေလးအခံရခက္ေနပုံရသလို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္က အာဂ်င္တီးနားမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ ဂ်ီ-၂၀ ပြဲထိပ္သီးအစည္းအေဝးမွာ ေျပာခဲ့တဲ့စကားေတြ မတည္ခဲ့တဲ့အတြက္ အခါအခြင့္သင့္တိုင္း ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

စကားကို လွည့္ပတ္ေျပာတတ္ၿပီး ကိုယ့္အတြက္သာဆို ဘယ္သူ႔ကိုခ်နင္းရနင္းရဆိုတဲ့ အိမ္ၿခံေျမသူေဌးဘ၀ကလာတဲ့ သမၼတနဲ႔ အေရွ႕တိုင္းရဲ႕ ေနာက္ဆုံးလက္က်န္ ကြန္ျမဴနစ္အမာခံေခါင္းေဆာင္ ေရွး႐ိုးစဥ္လာကို ဖက္တြယ္ထားတဲ့ သမၼတတို႔ၾကား ျဖတ္သန္းပုံကမတူသလို ေတြးေတာပုံမတူတာေတြက စနစ္မတူဘဲ အင္အားႀကီး လာတဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးႏွစ္ခုၾကား စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေတြမွာ ပဋိပကၡမ်ားစြာကို ဆက္တိုက္ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ဒီအက်ိဳးဆက္က ရွည္ၾကာတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ျဖစ္လာခဲ့သလို စီးပြားေရးသမာၻရင့္တဲ့ ထရမ့္ေၾကာင့္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲမွာ တ႐ုတ္ဘက္က ျပန္အေလွ်ာ့ေပးလာရတာက မ်ားလာပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာ ႐ုတ္တရက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ဝူဟန္ၿမိဳ႕ကေန စတင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေဘးေၾကာင့္ တစ္ကမာၻလုံးလည္ပတ္ေနတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ က႑အားလုံး ထိုးရပ္ကာ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေသဆုံးသူ သုံးသိန္းေက်ာ္၊ ကူးစက္ခံရသူ ၅ သန္းနီးပါးထိရွိတဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေဘးေၾကာင့္  စတင္ျဖစ္ပြားသည့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို အေမရိကန္ႏွင့္ အ ျခားႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက ေဝဖန္ေနၾကသလို ႏိုင္ငံတကာက ဝင္ေရာက္စစ္ေဆးဖို႔လဲ ေတာင္းဆိုမႈေတြရွိလာခဲ့ပါတယ္။လက္ရွိမွာ ယခုအခါ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ကမာၻတြင္ ႏိုဗယ္ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရမႈႏွင့္ ေသဆုံးမႈအမ်ားဆုံးျဖစ္ေနၿပီး ထိုအက်ပ္အတည္းကို ထရမ့္အစိုးရက ကိုင္တြယ္ပုံႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းတြင္ ေဝဖန္ခံေနရသလို ထိုဗိုင္းရပ္စ္၏ ျပင္းထန္မႈကို မသိက်ိဳးကြၽံျပဳေနၿပီး သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည့္သေဘာမ်ိဳး ေျပာထားခဲ့တာရွိတဲ့အတြက္ တ႐ုတ္အေပၚ တာဝန္ခံခိုင္းတာကို ထရမ့္အစိုးရက ဒီလိုေပါ့ဆမႈမ်ိဳးကို ဖုံးကြယ္ဖို႔အတြက္ လမ္းေၾကာင္းလႊဲရန္ ႀကိဳးစားေနေၾကာင္း တ႐ုတ္ဘက္က ျပန္လည္တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ဘက္ကေန တ႐ုတ္နဲ႔ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ဖို႔အထိ အသံထြက္လာခဲ့တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာေလ့လာသူေတြက မထင္ရင္မထင္သလို လုပ္တတ္တဲ့ ထရမ့္ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားသင့္ေၾကာင္း သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုေျပာၾကားခ်က္ပါ ဘီလ်ံ ၅၀၀ သက္သာတယ္ဆိုတဲ့စကားက ဇန္နဝါရီလလယ္က သေဘာတူညီခဲ့တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ အဆင့္ - ၁ ကို ဖ်က္သိမ္းလိုတဲ့သေဘာလို႔  ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြက မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့သလို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးျဖတ္ေတာက္ရန္ ထရမ့္၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈက လက္ရွိဆိုး႐ြားေနၿပီးေသာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးအေပၚ အရိပ္မဲထပ္မံထိုးက်ေစေၾကာင္းႏွင့္ ထရမ့္အေပၚ ႀကိဳတင္ခန႔္မွန္းရခက္ေသာ သက္ေသသာဓကပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထရမ့္ရဲ႕ မွတ္ခ်က္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေပၚ မုန္းတီးမႈေတြနဲ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရး အေျခအေနမေကာင္းတာကို ထင္ဟပ္ေနေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။

တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ထရမ့္အျပင္ တျခားေသာအေနာက္အုပ္စုဝင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ပါ ကိုဗစ္-၁၉ ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး စီးပြားေရးဆိုင္ရာ တင္းမာမႈေတြရွိေနပါတယ္။အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္လိုဘဲ ေတာင္အာရွကို စစ္သေဘၤာေတြ ျဖတ္သန္းေမာင္းႏွင္တတ္တဲ့ ဩစေၾတးလွ်နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယခင္ကတည္းက အႀကိတ္အခဲရွိခဲ့ရာမွာ ယခုရက္ပိုင္း ၾသစေတးလွ်ႏိုင္ငံဘက္က ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ပူးတြဲၿပီး ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္၏ ရင္းျမစ္ကို စုံစမ္းစစ္ေဆးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုတိုက္တြန္းေတာင္းဆိုမႈကို ႏိုင္ငံေပါင္း ၆၂ ႏိုင္ငံ ပါဝင္တဲ့ ၫႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ကပါ ေထာက္ခံလိုက္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္အၾကပ္ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ဩစေၾတးလွ်ရဲ႕ ယင္းေတာင္းဆိုမႈအေပၚ ေဘက်င္းအစိုးရဘက္က ေဒါသတႀကီးျပစ္တင္ထားခဲ့ၿပီး ၾသစေၾတးလ်အေနနဲ႔ တ႐ုတ္အေပၚ ႏိုင္ငံေရးအရတိုက္ခိုက္ေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲခဲ့သလို တ႐ုတ္ဘက္က ၾသစေၾတးလွ်မွ ဘာလီသြင္းကုန္အတြက္ အခြန္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေကာက္ခံမယ္ဆိုၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္လိုက္ပါတယ္။ပုံမွန္အခ်ိန္မွာ တစ္ႏွစ္ကို ေဒၚလာတစ္ဘီလ်ံခြဲ ပမာဏရွိတဲ့ ဒီသြင္းကုန္အတြက္ ဩစေၾတးလွ်ဘက္က တ႐ုတ္နဲ႔ျပန္ညႇိႏိူင္းဖို႔ ႀကိဳးစားရာမွာ တ႐ုတ္ဘက္က ဖုန္းေတာင္မကိုင္တဲ့အထိ တင္းမာမႈရွိေနပါတယ္။

လက္ရွိမွာ အေျခအေနကရႈပ္ေထြးေနသလို ထရမ့္ဘက္ကလည္း မထင္ရင္ မထင္သလို လုပ္တတ္သလို လုပ္မယ္ထင္ၿပီးမွ အဖ်ားရႈးသြားတတ္တာလည္းရွိတဲ့အတြက္ မွန္းဆလို႔မရေသးပါဘူး။တစ္ကယ္လို႔သာ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံႏွစ္ခုၾကား သံတမန္အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္တာ၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲကေန လုပ္ငန္းေတြျပန္ဆြဲထုတ္ေနၾကတာ၊  ေ႐ြးေကာက္ပြဲနီးေနတဲ့အတြက္ ထရမ့္ မဲႏိုင္ဖို႔ ရီပတ္ဘလီကင္ေတြ ပဋိပကၡတစ္ခုဖန္တီးဖို႔ လိုေနတာေတြေၾကာင့္ တ႐ုတ္ကို ဘယ္ေလာက္ထိ ထရမ့္ဘက္က တင္းမာမႈပဋိပကၡထဲ ဆြဲေခၚသြားမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္အေျခအေန ေရာက္ေနပါတယ္။မၾကာခင္မွာ တ႐ုတ္ဘက္ကလည္း အမ်ိဳးသားကြန္ဂရက္ အစည္းအေဝးကို က်င္းပဖို႔ရွိတဲ့အတြက္ ဘယ္လိုမူေတြ၊ ဘယ္လိုေသာတုံ႔ျပန္မႈေတြနဲ႔ ျပန္တုံ႔ျပန္မလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဖို႔ရွိေနပါတယ္။

ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆး ဘယ္ကစရမလဲ

ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ေသေပ်ာက္မႈႏူန္းက သုံးသိန္းေက်ာ္လာခ်ိန္မွာ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ကုသေဆး ေပၚ ထြက္လာမႈက ကမာၻတစ္ဝန္းကလူေတြအတြက္ အိမ္မက္တစ္ခုပါဘဲ။ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ စတင္ျဖစ္ပြားခ်ိန္က ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာကေန ယခုအခ်ိန္ထိ ၆ လဝန္းက်င္အတြင္း ဒီကူးစက္ျမန္ဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ သေဘာတရားကို ေသေသခ်ာခ်ာမသိၾကေသးပါဘူး။တစ္ခါေတြ႕ တစ္မ်ိဳးတိုးနဲ႔ ေနာက္ဆုံးမွာ ဗိုင္းရပ္စ္က ကမာၻေျမေပၚကေန ဘယ္ေတာ့မွေပ်ာက္ကြယ္မယ့္ ဗိုင္းရပ္စ္မဟုတ္ဘူးလို႔ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ကေန ေျပာရတဲ့အထိ ဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ခံႏိုင္ရည္အားက ျမင့္မားေနခဲ့ပါတယ္။

ယခုရက္သတၱပတ္မွာလဲ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ကုသကာကြယ္ႏိုင္မယ့္ သတင္းေကာင္းေတြမလာခင္ မေကာင္းတဲ့သတင္းတစ္ခုကို ႀကိဳေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ဒါက အေမရိကန္ အမ်ိဳးသားသိပၸံပညာ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ား ဂ်ာနယ္မွာ COVID-19 ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈကို ေလ့လာမႈျပဳေနေသာ သုေတသီမ်ားက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္သည္ စကားေျပာရာမွတစ္ဆင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခ်က္ကို ေဖာ္ျပခဲ့တာပါဘဲ။တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး စကားေျပာရာကေနထြက္လာတဲ့ တံေတြးလို အလြန္ေသးငယ္ေသာ အမႈန္အမႊား၊ အရည္အစက္ေလးမ်ားက ေလထဲမွာ ၁၀ မိနစ္ထက္မနည္း ေမ်ာေနႏိုင္သလို ဒီထဲမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပါတဲ့အခါ စကားေျပာတာကေန ကူးႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ဒါဟာ စိုးရိမ္စရာေတြ႕ရွိခ်က္ပါ။ဒီေတြ႕ရွိခ်က္ကိုသာ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ရင္ သိပၸံပညာရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားကို ပါးစပ္ႏွာေခါင္းစည္း တပ္ဆင္ၾကရန္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား ထပ္တိုးလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး ဗိုင္းရပ္စ္၏ လ်င္ျမန္စြာပ်ံ႕ႏွံ႔ပုံကိုလည္း ရွင္းျပႏိုင္မယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

စကားေျပာတာကေနကူးႏိုင္တာကို အတည္မျပဳႏိုင္ေသးေပမယ့္ အေစာပိုင္းကေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ မ်က္လုံးကေနတဆင့္ ကူးႏိုင္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ယခုရက္သတၱပတ္မွာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ေတြ႕ရွိခဲ့တာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ဒါက အေမရိကန္ ေရာဂါပိုးမႊားေဗဒပညာရွင္တစ္ေယာက္ လူျပည့္က်ပ္ေနခဲ့ေသာ ေလယာဥ္တစ္စင္းကို စီးနင္းခဲ့ရာကေန ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံခဲ့ရတာပါ။ကာယကံရွင္ကေတာ့ မ်က္လုံးကေနတဆင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံခဲ့ရတယ္လို႔ သူ႔ကိုယ္သူ သံသယရွိေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။၎က အဲဒီခရီးစဥ္မတိုင္မီ က်န္းမာေရးေကာင္းသူျဖစ္ကာ အဆိုပါခရီးစဥ္သြားရာမွာ လိုအပ္တဲ့အကာအကြယ္ေတြ လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ ဗိုင္းရပ္စ္အကူးခံရတဲ့အတြက္ ဒါကိုသံသယရွိေနတာပါ။အေမရိကန္ CDC ကေတာ့ ကူးစက္ခံထားရသူတစ္ဦး ေခ်ာင္းဆိုး သို႔မဟုတ္ ႏွာေခ်လိုက္သည့္အခါ ထြက္လာသည့္ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ အရည္အစက္မ်ားကေနတဆင့္ အဓိကကူးစက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။သို႔ေသာ္ ဗိုင္းရပ္စ္ရွိေနသည့္ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခု သို႔မဟုတ္ အရာဝတၳဳတစ္ခုကို ထိေတြ႕မိၿပီး ယင္းေနာက္ ၎၏ ပါးစပ္၊ ႏွာေခါင္း သို႔မဟုတ္ မ်က္စိကို ကိုင္တြယ္ထိမိပါကလည္း ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ပုံက တစ္ရက္ထက္ တစ္ရက္ မ်ားလာတဲ့အတြက္ ကူးစက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးေတြ၊ ကုသေဆးေတြက ေပၚထြက္လာဖို႔အခ်ိန္ကို မေပးႏိုင္ေလာက္ေအာင္ဘဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီလိုေဆးေတြက တစ္ကယ္သာေပ်ာက္ကင္းတယ္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးအရ မေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အက်ိဳးအျမတ္ရွိမွာျဖစ္သလို ေဆးကိုမွီၿပီး ႏိုင္ငံေတြအဖို႔ ကိုယ္လိုရာကို ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္မွာျဖစ္သလို ေဆးေစာေစာရတဲ့ ႏိုင္ငံက စီးပြားေရးကိုျပန္လည္စတင္ႏိုင္ၿပီး ကမာၻ႔စီးပြားေရးကို အုပ္စိုးႏိုင္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကာကြယ္ေဆးရွာေဖြမႈၿပိဳင္ပြဲက အေတာ္ေလးကို ႏိုင္ငံတိုင္းကအားထည့္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။လက္ရွိမွာ Moderna Inc ၊ Pfizer Inc ၊ BioNTech ႏွင့္ တ႐ုတ္မွ CanSino Biologics Inc တို႔မွ ထုတ္လုပ္သည့္ ကာကြယ္ေဆးမ်ားျဖင့္လည္း လူမ်ားကိုစမ္းသပ္ေနၾကၿပီး ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္မွ သိပၸံပညာရွင္မ်ား တီထြင္ထားေသာ ကိုဗစ္-၁၉ ကာကြယ္ေဆးကို ေမ်ာက္ေျခာက္ေကာင္ႏွင့္ စမ္းသပ္ၾကည့္ရာ ထိေရာက္ေသာ ကာကြယ္ေဆးအျဖစ္ အသုံးျပဳႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး လူမ်ားတြင္ စတင္စမ္းသပ္ၾကည့္ခဲ့ရာမွာ အေျခအေနေကာင္းေတြကို ေတြ႕ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အေစာပိုင္းက ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ေဆးဝါးကုမၸဏီ Sanofi က သူတို႔သုေတသနလုပ္ေနတဲ့ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ အေမရိကန္ကို ဦးစားေပးေရာင္းမယ္ဆိုလို႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကမာၻတဝွမ္းရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးမည္ဆိုၿပီး စကားျပန္ျပင္ရပါေသးတယ္။
လက္ရွိမွာ Sanofi က လုပ္ေနတဲ့ သုေတသနေဆးကို အေမရိကန္ FDA က စမ္းခြင့္ေပးေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာက ဒီေဆးကို အေမရိကန္ဘက္က ေမာင္ပိုင္စီးမွာကို စိုးရိမ္ေနတဲ့အတြက္ ျပင္သစ္သမၼတကိုယ္တိုင္ ကုမၸဏီထိပ္ပိုင္းနဲ႔ေတြဖို႔အထိေတာင္ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ေလာေလာဆယ္မွာ ဒီေဆးက မေအာင္ျမင္ေသးပါဘူး။    

ေမ်ာက္ေျခာက္ေကာင္ႏွင့္ စမ္းသပ္ၾကည့္ရာ ထိေရာက္ေသာ ကာကြယ္ေဆးအျဖစ္ အသုံးျပဳႏိုင္ဖြယ္ရွိတဲ့ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္မွ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကာကြယ္ေဆးအတြက္ ၿဗိတိန္အစိုးရက ေနာက္ထပ္ ေပါင္ ၈၄ သန္း ထပ္မံရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့သလို ေဆးေအာင္ျမင္ရင္ ၿဗိတိန္အတြက္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကာကြယ္ေဆး သန္း ၃၀ ရဖို႔ ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ဒါေတြကမေသခ်ာဘူးဆိုတာ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ေျပာထားသလို အေမရိကန္ ထိပ္တန္းကူးစက္ေရာဂါဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူတစ္ဦးကလည္း လာမည့္ေဆာင္းရာသီမွာ ကုသေဆး (သို႔မဟုတ္) ကာကြယ္ေဆးရရန္ ျဖစ္ႏိုင္ မျဖစ္ႏိုင္ကို အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ေျဖခဲ့ရာမွာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကာကြယ္ေဆး (သို႔မဟုတ္) ကုသေဆးကို ေမွ်ာ္လင့္ရန္မွာ အခ်ိန္လြန္စြာေစာေနတယ္ဆိုၿပီး သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

ယခုအခ်ိန္ထိ ကမာၻတစ္လႊားတြင္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကို တိုက္ဖ်က္ရန္ ကာကြယ္ေဆးေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ စမ္းသပ္ေနၾကသလို လုံေလာက္ေသာပမာဏ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္မွာ စိန္ေခၚမႈႀကီးတစ္ရပ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ပုံမွန္အားျဖင့္ ထိေရာက္ေသာကာကြယ္ေဆးကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ၁၀ ႏွစ္ခန႔္အထိ အခ်ိန္ၾကာႏိုင္ေသာ္လည္း ကပ္ေရာဂါတားဆီးႏိုင္ေရး အလ်င္လိုေနသည့္အတြက္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္လုပ္ေဆာင္ေနၾကရလို႔ အေရးေပၚအသုံးျပဳရန္အတြက္ ထိေရာက္ေသာကာကြယ္ေဆးကို လာမည့္ ေဆာင္းဦးရာသီတြင္ ရရွိႏိုင္လိမ့္မည္ဟု တာဝန္ရွိသူအခ်ိဳ႕က ခန႔္မွန္းထားၾကပါတယ္။
ေလာေလာဆယ္မွာ  အေမရိကန္က ဇီ၀ေဆးပညာကုမၸဏီ Gilead Sciences က ထုတ္လုပ္တဲ့ remdesivir ကို ေရာဂါအျပင္းအထန္ ခံစားေနရသူမ်ားကို ကုသရာမွာသုံးဖို႔ စမ္းသပ္ေဆးဝါးအျဖစ္ အေမရိကန္အျပင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက စြန႔္စားၿပီး စသုံးေနပါၿပီ။

ကမာၻတစ္ဝန္းရွိ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားအေနနဲ႔ COVID-19 ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ အထီးက်န္ ျခင္း၊ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္းႏွင့္ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္းမ်ား ႀကဳံေတြ႕ေနရသည့္အတြက္ ေဆးေနာက္ကို ႏိုင္ငံႀကီးအားလုံး ေသြး႐ူးေသြးတန္း ထိုးလိုက္ေနသလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေဆး ကုသေဆး မေပၚေသးခ်ိန္မွာလည္း မကူးစက္ေအာင္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး အကြာအေဝးအကန႔္အသတ္ေနဖို႔အတြက္ ဂ်ာမနီမွာ ေဖာ့ေခ်ာင္းတပ္ဦးထုပ္ေတြေဆာင္းၿပီး သြားလာေနထိုင္ၾကသလို အေမရိကန္သုေတသီတစ္ဦးက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ႏွင့္ ထိေတြ႕ပါက မီးအခ်က္ျပမည့္ ႏွာေခါင္းစည္းကို ထြင္ေနတာလည္းရွိေနပါတယ္။

လာမည့္ရက္သတၱပတ္မွာ တခ်ိဳ႕စမ္းေနတဲ့ ေဆးေတြရလဒ္ကို သိရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးကပ္ေဘးကို အဆုံးသတ္မယ့္ေဆးဝါးကို ဘယ္ပညာရွင္က ဦးေအာင္ရွာေဖြႏိုင္မလဲဆိုတာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႀကီးႀကီးနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုသတင္းေတြအျပင္ အေမရိကန္ကို စစ္ေရးျပဖို႔ႀကိဳးစားေနတဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံမွာ ေမ ၁၁ ရက္ကျပဳလုပ္တဲ့ ေရတပ္စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ မွားယြင္းၿပီး ကိုယ့္ေရတပ္သေဘၤာကိုယ္ ျပန္ပစ္မိခဲ့တာျဖစ္ခဲ့သလို တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယ တပ္ဖြဲ႕ေတြ နယ္စပ္မွာ အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့သတင္းေတြ၊ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ လူနာမ်ားအား ကုသေပးေနတဲ့ ႐ုရွားက စိန႔္ပီတာစဘတ္ေဆး႐ုံ မီးေလာင္လို႔ လူနာ ၅ ေယာက္ ေသဆုံးခဲ့တဲ့သတင္းေတြ၊ ဂ်ာမနီဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိန္ဂ်လာမာကယ္ ကို ဂ်ာမန္ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္ အေဒါ့ဖ္ဟစ္တလာနဲ႔ ခိုင္းႏႈိင္းေျပာဆိုခဲ့တဲ့အတြက္ ေမာ္လ္တာသံအမတ္ တာဝန္မွႏႈတ္ထြက္ေပးလိုက္ရတဲ့ သတင္းေတြ၊ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေထာက္ပံ့ေရးပစၥည္းနဲ႔ ေဆးဝါးေတြသယ္ေဆာင္လာတဲ့ ကင္ညာေလယာဥ္တစ္စင္းကို အီသီယိုပီးယားစစ္တပ္က မွားယြင္းပစ္ခ်ခဲ့တဲ့သတင္းေတြ၊ ေလာ့စ္အိန္ဂ်လိစ္ၿမိဳ႕ရွိ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အေဆာက္အအုံမွာ မီးေလာင္ေပါက္ကြဲလို႔ မီးသတ္သမား ၁၁ ဦး ထိခိုက္ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့သတင္းေတြ၊ ကဘူးလ္က ေဆး႐ုံတစ္ခုရွိ သားဖြားေဆာင္ကို အၾကမ္းဖက္သမားေတြ ဝင္ပစ္လို႔ ေမြးခါစကေလးႏွစ္ဦး အပါအဝင္ ၈ ဦးေသဆုံးခဲ့တဲ့သတင္းေတြ၊ မကၠဆီကိုႏိုင္ငံမွာ မသန႔္ရွင္းတဲ့အရက္ကို ေသာက္သုံးမိလို႔ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ သတင္းေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာတင္ျပရင္း ယခုရက္သတၱပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းသုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲရပ္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ေမ - ၁၉