【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 အိုမီခရွန်ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် နီးကပ်လာသည့် စစ်ပွဲများ

【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 အိုမီခရွန်ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် နီးကပ်လာသည့် စစ်ပွဲများ

ယခုရက်သတ္တပတ်တွင်းမှာ နိုင်ငံတကာအခြေအနေတွေက ပြောင်းလဲမှုများခဲ့ပါတယ်။စစ်ရေးဘက်မှာ ကြည့်မယ်ဆိုရင် အမေရိကန်ဟာ နျူကလီးယားနဲ့ ဗုံးကြဲဖို့ လေ့ကျင့်နေတယ်လို့ ရုရှားဘက်က စွပ်စွဲခဲ့သလို ယူကရိန်းဘက်ကလည်း ရုရှားကို ယခုအပတ်ထဲ သူ့နိုင်ငံကိုဝင်သိမ်းဖို့ အစီအမံရှိနေတယ်ဆိုပြီး ပြောခဲ့တာလည်း ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ဒါ့အပြင် ရုရှားက ထူးထူးခြားခြား အသံထက်မြန်တဲ့ ဇာကွန်ဟိုက်ပါဆိုးနစ်ဒုံးကျည်တွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ထုတ်လုပ်နေတယ်လို့ ပြောခဲ့တာရှိသလို စစ်လက်နက်ဆိုင်ရာ အားပြိုင်မှုတွေ ဒေသတွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာမှာ ဒီတစ်ပတ်အတွင်းမှာ အတော်လေးဖြစ်ခဲ့တာကိုလည်းတွေ့ရပါတယ်။

နိုင်ငံတကာအရေးမှာဆိုရင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာကျွန်းနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဆော်လမွန်ကျွန်းမှာ သုံးရက်ကြာ ဆန္ဒပြဆူပူအုံကြွမှုအတွင်း တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဖျက်ဆီးခံရလို့ တရုတ်က ကန့်ကွက်ရှုတ်ချခဲ့တာ၊ တရုတ်စစ်တပ်ကို နည်းပညာထောက်ပံ့ပေးနေတယ်ဆိုပြီး တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ပါကစ္စတန်နဲ့ စင်ကာပူက လုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်း ၂၇ ခုကို အမေရိကန်က နာမည်ပျက်စာရင်း ထည့်သွင်းခဲ့တာ၊ အလိုရှိတဲ့ ဘတ်ဂျက်ပမာဏကို ချထားပေးဖို့ ငြင်းပယ်ခဲ့တာကြောင့် ဆွီဒင်ရဲ့ ပထမဆုံး အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ် ခန့်အပ်ခံရပြီး နာရီပိုင်းအတွင်းမှာ ရာထူးကနုတ်ထွက်ခဲ့တာ၊ အီသီယိုးပီးယားက အမေရိကန်ကို လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ သတင်းမှားတွေ ထုတ်လွှင့်နေတယ်ဆိုပြီး သတိပေးခဲ့တာ၊ တရုတ်နိုင်ငံ ဘေကျင်းမှာ ကျင်းပမယ့် ဆောင်းရာသီ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲကို အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေ မလွှတ်ဖို့ ဩစတြေးလျအစိုးရ စဉ်းစားနေတယ်ဆိုတာ စတဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ ထူးတဲ့ သတင်းတွေ လည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုသတင်းတွေများစွာရှိနေတဲ့အထဲမှာ သတိထားမိခဲ့တာက ကိုဗစ် ဗိုင်းရပ်မျိုးကွဲတစ်ခု အာဖရိကဘက်ကနေထွက်လာလို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ အထိတ်ထိတ်အလန့်လန့်ဖြစ်ပြီး လေဆိပ်တွေ၊ နယ်စပ်အဝင်တွေ ပိတ်နေကြသလို ရောဂါစစ်ဆေးမှုတွေ တင်းတင်းကျပ်ကျပ်လုပ်နေတဲ့ သတင်းတွေဖြစ်ပါတယ်။နောက်တစ်ခုက အာရှဒေသနဲ့ ဥရောပမှာဖြစ်နေတဲ့ စစ်ရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုတွေပါပဲ။ဒီတစ်ပတ်မှာ ဒီသတင်းနှစ်ခုက စောင့်ကြည့်နေရတဲ့ သတင်းပါ။အထူးသဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ သတင်းကတော့ အဓိကသတိထားနေရမယ့် သတင်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

အိုမီခရွန်လား အသွင်ပြောင်းမျိုးကွဲလား

ကမ္ဘာမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု အရှိန်လျော့ကျလာလို့ လုပ်ငန်းတွေပြန်လည်ပတ်ဖို့ ကြိုးစားနေချိန်မှာပဲ တောင်အာဖရိကမှာတွေ့ရတဲ့ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်မျိုးကွဲသစ်က ရုတ်တရက်ပေါ်လာတဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာမှာ ကန့်သတ်မှုတွေ လော့ခ်ဒေါင်းချရတာတွေ ပြန်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုအခြေအနေအရဆိုရင် ကမ္ဘာအတွက် နောက်ထပ် ကပ်ရောဂါလှိုင်းတစ်ခုရောက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိနေသလို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက်လည်း ထပ်ပြိုလဲနိုင်တဲ့ သတင်းဆိုးလို့ပြောရမယ့် အခြေအနေပါပဲ။

ဒီဗိုင်းရပ်မျိုးစိတ်သစ်ကို တောင်အာဖရိကမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်မှာ တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ဒါပေမယ့် WHO အကြီးအကဲကတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ကမ္ဘာ့အနှံ့ရောက်လို့နေလောက်ပြီလို့ မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။အဆိုပါ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးစိတ်သစ်ဟာ တောင်အာဖရိကရဲ့ လူဦးရေအထူထပ်ဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်တဲ့ ဂူတန်ပြည်နယ်မှာ မြန်ဆန်စွာ ကူးစက်ပျံ့နှံနေတယ်ဆိုပြီး တောင်အာဖရိက ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးက ပြောခဲ့ပါတယ်။တောင်အာဖရိက သိပ္ပံပညာရှင်များ စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်မှာတော့ အကြိမ်ရေများစွာ သန္ဓေပြောင်းလဲထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးစိတ်သစ်တစ်မျိုးဖြစ်တယ်လို့ဆိုပြီး ကမ္ဘာကို ကိုင်လှုပ်ခဲ့ပြီး လူအသက်သန်းနဲ့ချီကာ သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ မျိုးကွဲ ဒယ်လ်တာထက် အဆ ၂၀၀ ကူးစက်မှုမြန်ကာ လက်ရှိထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို မထိရောက်စေဘူးလို့ ပြောခဲ့တဲ့အတွက် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လတ်တလောမှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကသောင်းကနင်းဖြစ်သွားတာတော့ အမှန်ပါပဲ။

ကနဦးမှာ B.1.1.529 လို့ နာမည်ပေးထားပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အိုမီခရွန် (omicron) လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်မျိုးစိတ်သစ်ကြောင့် အစောဆုံး ဗြိတိန်က တောင်အာဖရိက၊ နမီးဘီးယား၊ ဇင်ဘာဘွေ၊ ဘော့ဆွာနာ၊ လီသိုဆိုနှင့် အက်စ်ဝါတီနီတို့ကလာတဲ့ လေကြောင်းခရီးစဉ်အားလုံးကို ပိတ်လိုက်ပါတယ်။

WHO က အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေကိုအလျင်စလိုမလုပ်ကြဖို့ ပြောခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ ဩစတြေးလျ၊ ဘရာဇီး၊ ကနေဒါ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ အီရန်၊ ဂျပန်၊ ထိုင်း၊ ဗြိတိန်နှင့် အမေရိကန်အပါအဝင် အခြားသောနိုင်ငံများကပါ အာဖရိကကနေလာတဲ့ လေကြောင်းလိုင်းတွေ ဝင်ရောက်မှုကို ပိတ်ခဲ့သလို နယ်စပ်တွေမှာ စစ်ဆေးမှုတင်းကျပ်တာ စတင်ခဲ့ပါတယ်။

ကူးစက်ရောဂါဗေဒပညာရှင်တွေကတော့ ဒီလို ခရီးသွားကန့်သတ်ချက်ပိတ်တာ နောက်တောင်ကျနေပြီလို့ ပြောခဲ့ပြီး အိုမီခရွန်မျိုးကွဲသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းပျံ့နှံ့ပြီး ဖြစ်နိုင်နေတယ်လို့ ပြောခဲ့တာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။

ဒီလို လေကြောင်းလိုင်းတွေပိတ်ကြ၊ လော့ခ်ဒေါင်းတွေချကြလုပ်ခဲ့ပေမယ့် လေကြောင်းလိုင်းမပိတ်မီ ဝင်ရောက်လာတဲ့ တောင်အာဖရိကကနေ နယ်သာလန်ကိုလာတဲ့ လေယာဉ်နှစ်စီးပေါ်မှာ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ ကိုဗစ်ပိုး ကူးစက်ခံထားရသူတွေ ပါဝင်ခဲ့လို့ နယ်သာလန်မှာ စစ်ဆေးမှုတွေ ဒင်းကြမ်းလုပ်ခဲ့ရပါတယ်။အစောပိုင်းက လေကြောင်းလိုင်းတွေကို ပိတ်ထားခဲ့ပေမယ့် စနေနေ့မှာ ပြန်ဖွင့်ပေးထားလို့ ဝင်လာတဲ့ လေယာဉ်မှာ ပါလာခဲ့တာပါ။ဒီထဲမှာ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးအသစ် အိုမီခရွန် ပိုးကူးစက်ခံထားရသူ (၆၁) ဦးအထိ တွေ့ရှိခဲ့ရလို့ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ အရက်ဆိုင်တွေနဲ့ စတိုးဆိုင်တော်တော်များများကို တာဝန်ရှိသူတွေက ပိတ်ထားစေခဲ့ပြီး ကိုဗစ် စတုတ္ထလှိုင်းကို ရင်ဆိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်ခဲ့ရပါတယ်။

နဂိုကတည်းက ပြင်းထန်လှတဲ့ ဥရောပဆောင်းရာသီနဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးမထိုးချင်တဲ့သူအရေအတွက်ကြောင့် ကိုဗစ်တစ်ကျော့ပြန်ဖြစ်လာမှာ စိုးရိမ်နေတဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေဟာ ဒီလထဲ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုနူန်း မြင့်တက်လာနေလို့ ဆက်တိုက်ဆိုသလို တစ်ကျော့ပြန် လော့ခ်ဒေါင်းတွေချနေရသလို ကန့်သတ်မှုတွေလုပ်နေရလို့ မကျေနပ်သူတွေက ဆန္ဒပြပွဲတွေ ကျင်းပနေကြလို့ အစိုးရအနေနဲ့ နှိမ်နှင်းရတဲ့အထိ ဖြစ်နေခဲ့တာပါ။အိုမီခရွန်သတင်း ကြောင့် ကမ္ဘာ့စတော့စျေးကွက်တွေ ပြုတ်ကျကုန်သလို စျေးလျှော့ခိုင်းလို့မရခဲ့တဲ့ ရေနံစျေးတောင် ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထိုးကျခဲ့ပါတယ်။အထူးသဖြင့် ယခုခရီးသွားရာသီအတွက် အများကြီးပြင်ဆင်ထားမှုက ဗိုင်းရပ်စ်သစ် အိုမီခရွန်သတင်း ရုတ်တရက်ထွက်လာမှုနောက်မှာ အားလုံးကသောင်းကနင်းဖြစ်ကုန်ပါတယ်။

လက်ရှိမှာ အိုမီခရွန်မျိုးကွဲ ကူးစက်မှုသစ်များကို ဂျာမနီ၊ အီတလီ၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ဩစတြေးလျ၊ နယ်သာလန်၊ အစ္စရေးနဲ့ ဟောင်ကောင်တို့မှာ တွေ့နေရပြီဖြစ်သလို ချက်မှာလဲ သံသယရှိသူတစ်ဦးကိုတွေ့နေလို့ ခွဲထားပြီး စစ်ဆေးနေပါတယ်။

အစ္စရေးဆိုရင် ပြည်ဝင်ခွင့်ကို ပထမဆုံးပိတ်လိုက်သလို ဂျပန်ဆိုရင်လည်း သူ့နောက်ကနေ ဆက်လိုက်ပြီး ပိတ်လိုက်ပါပြီ။အာဖရိကကနေလာတဲ့ လေယာဉ်တွေ လေကြောင်းလိုင်းတွေကို ပိတ်လိုက် ရုံနဲ့ ထိန်းချုပ်နိုင်မယ်လို့ ကူးစက်ရောဂါဗေဒပညာရှင်တွေက မယူဆထားပါဘူး။ကိုဗစ် စကတည်းက အသေအပျောက်အများဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်က ကူးစက်ရောဂါဗေဒအကြီးအကဲ ဖော်စီကတော့ အိုမီခရွန်မျိုးကွဲဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ရောက်နေပြီးဖြစ်တယ်လို့ဆိုရင် အံ့သြမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောခဲ့သလို ဒီအတွက် လော့ခ်ဒေါင်းချတာတွေလုပ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောခဲ့တာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံထိန်းချုပ်ပုံ မတူသလို တချို့နိုင်ငံတွေကတော့ နိုင်ငံတွင်း ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာတော့ လော့ခ်ဒေါင်းချခြင်းအစား ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကို အာရုံစိုက်လုပ်မယ့် ပုံစံကိုမြင်ပါတယ်။

နယူးဇီလန်ဆိုရင် အိုမီခရွန်ခြိမ်းခြောက်မှုရှိတယ်ဆိုပေမယ့် ခရီးသွားကန့်သတ်ချက်ကို ဖြေလျှော့ပြီး ကပ်ရောဂါနဲ့အတူနေထိုင်ခြင်း အစီအမံကို ကျင့်သုံးမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ကိုဗစ်မျိုးကွဲသစ် အိုမီခရွန်မျိုးကွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံပညာရှင်တွေက လွန်စွာစိုးရိမ်ကြောင်း ပြောပေမယ့် ထပ်မံလေ့လာစရာများစွာလိုသေးတယ်လို့ ဗြိတိန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးက ပြောခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။

အိုမီခရွန်က ဒယ်လ်တာမျိုးကွဲထက် ၂ ဆ ပိုမိုပြင်းထန်ပြီး လက်ရှိကာကွယ်ဆေးတွေက ထိရောက်မှုနည်းသွားတဲ့ သဘောဆိုပေမယ့် သေဆုံးမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး မသိရသေးပါဘူး။အရင်ဆုံးတွေ့တဲ့ တောင်အာဖရိကမှာဆိုရင် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးမှု ရာခိုင်နှုန်းနည်းတဲ့ လူငယ်တွေမှာ ကူးစက်ပြန့်နှံ့နေတာဖြစ်ပြီး ဘော့ဆွာနာမှာဆိုရင် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကျော့စလုံးထိုးထားတဲ့သူ ၄ ဦးမှာ ဒီမျိုးကွဲအသစ် အိုမီခရွန်ကို တွေ့ရတာပါ။ 

နောက်ဆုံးကြားရတဲ့ သတင်းတွေမှာတော့ အိုမီခရွန် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတွေဟာ အလွန့်အလွန် ပျော့တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေပဲ ခံစားကြရတာ တွေ့ရတယ်လို့ အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲကို စတွေခဲ့တဲ့ တောင်အာဖရိကဆရာဝန်က ဆိုပါတယ်။ဒီရောဂါလက္ခဏာဟာ နွမ်းလျပြီး ခေါင်းနည်းနည်းကိုက်တာ၊ အလွန်ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာ၊ ယားကျိကျိနှင့် ချောင်းဆိုးတာတို့ဖြစ်ပြီး အနံ့နှင့် အရသာပျောက်ခြင်း မရှိဘူးလို့ဆိုပါတယ်။မြင်တွေ့နေကျ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ လက္ခဏာတော့ မတွေ့ရဘူးလို့ ဆိုထားပြန်ပါတယ်။

အဆိုပါ ဆရာဝန်က ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အတော်များများပြန့်နေပြီလို့ ယူဆပြီး ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်တဲ့ ဒယ်လ်တာကို အာရုံစိုက်နေချိန်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို သတိမပြုမိလို့ မသိကြဖြစ်မယ်လို့လည်း မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ပျော့သည်ဖြစ်စေ ပြင်းထန်သည်ဖြစ်စေ နိုင်ငံတွေကတော့ ပိတ်ဆို့မှုတွေစနေလို့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအတွက် နောက်ထပ်ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်သလို  အိုမီခရွန်ဗိုင်းရပ်စ်သစ်ကြောင့် ၂ နှစ်နီးပါး ချိနဲ့ခဲ့ရတဲ့ စီးပွားရေးနာလန်ပြန်ထူရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ရပ်တန့်မှာ သေချာနေသလို  လူမှုရေးပြဿနာတွေ၊ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မှု ပြဿနာတွေတော့ ကြုံတွေ့ရဖို့ များနေပါပြီ။ဒီရက်ပိုင်းမှာ မျိုးကွဲအသစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး တွေ့ဆုံ ဆန်းစစ်မှုတွေလုပ်ဖို့ရှိပြီး မျိုးကွဲသစ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်နိုင်မှုကို ဖော်ထုတ်ဖို့ရှိနေလို့ အိုမီခရွန်က ဘယ် လောက်ထိ လူတွေကို ထပ်ဒုက္ခပေးဦးမလဲဆိုတာ တိတိကျကျသိနိုင်တော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

စစ်ရေးက နောက်ဆုံး အဆုံးအဖြတ်လား

အနာဂတ် နိုင်ငံတကာရေးရာတွေမှာ ကမ္ဘာ့နေရာကို အဆုံးအဖြတ်ပေးမယ့်နေရာအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့တဲ့ အာရှဒေသက ဂျပန်မှာ နိုဝင်ဘာ ၂၇ ရက်က  ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်သစ် ကီရှီဒါ က ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တပ်ဖွဲ့များကို သုံးသပ်မှုပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါက ဒီဘက်နှစ်ပိုင်းမှာ ပထမဆုံးကြားရတဲ့ ဂျပန်ရဲ့ ထူးခြားမှုပါ။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ ဂျပန်အခြေခံဥပဒေအရဆိုရင် ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်က စစ်ဦးစီးချုပ်တာဝန်ကို ယူရပါတယ်။ကီရှီဒါလက်ထက်မှာ တာဝန်ယူပြီး လပိုင်းတောင်မကြာခင်မှာ ဂျပန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ကို သွားခဲ့တဲ့အတွက် ဂျပန်အနေနဲ့ ကာကွယ်ရေးအစီအစဉ်က သူ့နိုင်ငံရဲ့ဦးစားပေးအစီအစဉ်ဖြစ်လာပြီဆိုတာကို ပြလိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလို ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံရာမှာ ကီရှီဒါ က “လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ရေးအင်အား တောင့် တင်းစေဖို့ ရန်သူစခန်းကို တိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်အပါအဝင် နည်းလမ်းအားလုံးကို ကျနော်စဉ်းစားမယ်” ဆိုပြီး ပြောခဲ့ပါတယ်။ဒါက သတင်းမှာပါတဲ့အတိုင်းပါ။

ရိုးရိုးရှင်းရှင်းပြောရမယ်ဆိုရင် ဂျပန်က ကာကွယ်ရေးကနေ တိုက်ခိုက်ရေးဘက်ကို စပြောင်းလဲလာပြီဆိုတဲ့ သဘောပါပဲ။ဒီထက်ပိုပြီး ဒီမူဝါဒအပြောင်းအလဲကို သေချာစေတာကတော့ ဒုံးကျည်များ၊ ရေငုတ်သင်္ဘောတိုက်ဖျက်ရေး ဒုံးကျည်များနဲ့ အခြားလက်နက်တွေဝယ်ယူဖို့  နောက်ထပ် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် ဒေါ်လာ ၆.၈ ဘီလီယံကို ကီရှီဒါအစိုးရက နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်က အတည်ပြုပေးခဲ့တာပါ။

ဒီလို ဂျပန်ရဲ့ ယခင်ငြိမ်းချမ်းရေး ရပ်တည်ချက်မှ စစ်ရေးရပ်တည်ချက်သို့ ပြောင်းလိုက်တာဟာ ဒေသတွင်းက တစ်ချိန်တုန်းက ဂျပန်သိမ်းပိုက်တာကိုခံရဖူးတဲ့ တရုတ်၊ တောင်ကိုရီးယားနဲ့ အာရှဒေသတွင်းက နိုင်ငံတွေအတွက် ဆိုးရွားလှတဲ့ အတိတ်ကိုပြန်သတိရစရာပါ။ဒါပေမယ့် လောလောဆယ် အာရှဒေသတွင်း အခင်းအကျင်းကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဂျပန်ပြောသလို စစ်ရေးအရတည်ဆောက်မှုက လိုအပ်နေတယ်ဆိုတာ နိုင်ငံအားလုံးအတွက် မှန်နေပါတယ်။

ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ ဩစတြေးလျဆိုရင် နျူကလီးယား ရေငုတ်သင်္ဘောအုပ်စုကို ပိုင်တော့မှာဖြစ်သလို အိန္ဒိယဆိုရင် လေယာဉ်တင်သင်္ဘောနဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်တွေရှိနေချိန်၊ ရုရှားက စူပါဟိုက်ပါဆိုးနစ် ဇာကွန်အမျိုးအစား ဒုံးကျည်တွေ အမြောက်အများထုတ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဒီလို ဂျပန်ဘက်က မူဝါဒပြောင်းလာတာ ဒေသတွင်းအတွက်ကော ကမ္ဘာအတွက်ပါ သိပ်ကောင်းတဲ့အလားအလာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

ဂျပန်ကတော့ ဒေသတွင်းမှာ တရုတ်၊ ရုရှားနှင့်မြောက်ကိုရီးယားတို့၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု အရှိန်မြင့်မားလာနေလို့ ဒီလိုလုပ်ဆောင်ရတာလို့ဆိုပြီး လိုအပ်ရင် ကာကွယ်ရေးဘတ်ဂျက်ကို လက်ရှိထက် နှစ်ဆ သုံးဆအထိ ထပ်မြှင့်မယ့်သဘောရှိနေလို့  ဂျပန်က သေချာပေါက် စစ်ရေးအင်အားက ထိုးတက်သွားမှာ အသေအချာပါပဲ။ဒေသတွင်းမှာ လက်ရှိအခြေအနေအရ တင်းမာမှုတွေက ပုံစံမျိုးစုံရှိနေသလို ရုရှားရဲ့ တစ်ကျော့ပြန် အင်အားကြီးလာ မှုက ဥရောပနဲ့ အာရှကို ခြိမ်းခြောက်လာစပြုနေတာကို တွေ့နေရပါတယ်။လက်ရှိမှာ ကမ္ဘာအနှံ့ ရုရှားနောက်ကွယ်ကနေပါနေတဲ့ ပြဿနာအတော်များများဖြစ်နေတာကို တွေ့နေရလို့ အမေရိကန်နဲ့ အနောက်အုပ်စုအဖို့ အတော်လေးသတိထား ချည်းကပ်နေရတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ရုရှားအနေနဲ့ အမေရိကန်နဲ့ လက်ရှိမှာ ၂၀၂၆ ခုနှစ်မှာ သက်တမ်းကုန်ဆုံးမယ့်  New START စာချုပ် အတွက် ပြင်ဆင်ချုပ်ဆိုဖို့ သေချာနေပေမယ့် ဆက်ဆံရေးက အကောင်းကြီးမဟုတ်ပါဘူး။

ရုရှားနယ်စပ်အနီး “ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မိုးကြိုး” လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ အမေရိကန် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကို ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက ရုရှားအပေါ် နျူကလီးယားတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ဖို့အတွက် လေ့ကျင့်နေတယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်းမှာ ကမ္ဘာကိုလှုပ်ခတ်စေခဲ့တဲ့ လောင်စာဆီအကျပ်အတည်းမှာ ရုရှားရဲ့ လက်စလက်န မကင်းခဲ့ပါဘူး။ဥရောပနဲ့ တရုတ်အပါအဝင် စီးပွားရေးနိုင်ငံတွေအတွက် အသက်သွေးကြောဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘာလောင်စာဆီ ထုတ်လုပ်မှုကို အိုပက်နဲ့ပေါင်းပြီး စျေးနှုန်းတက်အောင် ထုတ်လုပ်မှုထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ဂျပန်နဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေက အရန်သို့လှောင်ထားတဲ့ ရေနံတွေကို ထုတ်ရောင်းချဖြန့်ဖြူးရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ရေးအရ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်အကြား ထိုင်ဝမ်ပြဿနာ၊ ရုရှားနဲ့ အမေရိကန်အကြား ယူကရိန်းပြဿနာတွေမှာ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေရှိနေပါတယ်။ဒီထဲမှာ ရုရှားက ဘီလာရုစ်-ပိုလန် ပြဿနာမှာ ပိုလန် နယ်စပ်အထိ ရုရှားလေထီးတပ်တွေ လာချနေတာ၊ နျူကလီးယားလက်နက်တပ်ဆင်ထားတဲ့ တိုက်လေယာဉ်တွေလာချတာ လုပ်ခဲ့သလို ယူကရိန်းနယ်စပ်မှာလည်း ရုရှားစစ်တပ်ကိုလာချထားလို့ ရုရှားမှာ ယူကရိန်းကိုသိမ်းဖို့ အစီအစဉ်ရှိနေတယ်ဆိုပြီး ယူကရိန်းအစိုးရက ပြောခဲ့ရတဲ့အထိပါပဲ။

အမေရိကန်နဲ့ ယူကရိန်းအကြား ဆက်ဆံရေးနီးကပ်လာတာနဲ့အမျှ ယူကရိန်းကို လက်နက်ထောက်ပံ့နေ တာ၊ ယူကရိန်းက တူရကီထုတ် ဒရုန်းများကို အသုံးပြုပြီး ယူကရိန်းအရှေ့ပိုင်းရှိ ရုရှားက ထောက်ပံ့ပေးထားတဲ့ ခွဲထွက်ရေးသမားတွေကို တိုက်ခိုက်နေတာ၊ နေတိုးတပ်ဖွဲ့က ရုရှားနယ်စပ်အနီးမှာ စစ်ရေးလေ့ကျင့်နေတာတွေဟာ ရုရှားအတွက် အတော်လေးအခံရခက်နေပုံရပါတယ်။ 

အမေရိကန်ဘက်ကတော့ ယူကရိန်း နယ်စပ်မှာ ရုရှားတပ်များ အခြေစိုက်တပ်စွဲထားတဲ့ ပြဿနာအတွက် လိုအပ်တဲ့တုန့်ပြန်မှုတွေလုပ်ဖို့ အမေရိကန်နဲ့ နေတိုးအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေ ညှိနှိုင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချသွားမယ်ဆိုပြီး ပြောထားသလို သံတမန်ရေးအရ ယူကရိန်း နယ်စပ်အရေးအတွက် ရုရှားသမ္မတ ပူတင်၊ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇီလင်စကီးတို့နဲ့ ဘိုင်ဒင်တို့ဆွေးနွေးသွားဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့လည်း ပြောခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။

အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ ပတ်ချာလည်ဖြစ်နေတဲ့ စစ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး တင်းမာမှုတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကောက်ချက်ချနိုင်တာက တစ်ခုပဲရှိနေပါတယ်။ဒါက နိုင်ငံတကာရေးရာတွေမှာ စားပွဲ၀ိုင်းဆွေးနွေးတာကို စွန့်လွှတ်ပြီး စစ်ရေးအရ အင်အားပြဆွေးနွေးတာက ပိုအလုပ်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံပါပဲ။ဒါဟာ ကမ္ဘာမှာ နိုင်ငံကြီးတွေအကြား အားစမ်းကြမှာလား၊ ကမ္ဘာဖျက်မှာလားမသိတဲ့ စစ်ပွဲတွေ ပိုနီးကပ်လာနေပြီဆိုတဲ့ လက္ခဏာတွေပါပဲ။

မင်းထက်
နိုဝင်ဘာ - ၂၉