【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ပဋိပက္ခနဲ့ ရာသီဥတုနေဝင်ချိန်

ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲ သတိထားစရာသတင်းတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။အဆိုပါသတင်းတွေထဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံထဲက ရှင်ကျန်းရှိ ဝီဂါလူမျိုးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ဘက်က ဥပဒေကြမ်းတစ်ခု ပြဋ္ဌာန်းဖို့ ပြင်ဆင်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား တင်းမာမှုဖြစ်နေတာ၊ မြောက်ကိုရီးယားက နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှု ပြင်ဆင်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ဘက်က သတိပေးနေတာ စတဲ့ သတင်းတွေက ယခုရက်သတ္တပတ်ရဲ့ ထိပ်တန်းသတင်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။    

သံမဏိနှင့် အလူမီနီယံ တင်သွင်းမှုများအပေါ် အကောက်ခွန်များ ကောက်ခံမယ်လို့ ဘရာဇီးနှင့် အာဂျင်တီးနားကို အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က အသိပေးလိုက်တဲ့သတင်း၊ နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်သွယ်တဲ့ ပထမဆုံး ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်း သွယ်တန်းသည့် စီမံကိန်းကို ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် နဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖိန်တို့ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တဲ့သတင်း၊ ပြင်သစ်နိုင်ငံမှ တင်သွင်းရောင်းချနေသော ထုတ်ကုန်များအပေါ်တွင် အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံက စီစဉ်နေတဲ့သတင်း၊ ရုရှားက ဗြိတိန်ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှာကို ဗြိတိန်က စိုးရိမ်နေတဲ့ သတင်းတွေကလည်း ယခုရက်သတ္တပတ်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်သတင်းတွေ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ရာသီဥတုနေဝင်ချိန်

ယခုရက်ပိုင်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သတင်းတွေထဲမှ ထူးခြားတဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ သတင်းအချို့လည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ဒီထဲမှာ အထူးခြားဆုံးက ရာသီဥတုပြောင်းလဲနေတာကို ကိုင်တွယ်ဖို့ အာဏာပိုင်တွေဘက်က ပျက်ကွက်ခဲ့တာကို ပြည်သူတွေက သည်းမခံနိုင်တော့တဲ့အဆုံး လူထုလှုပ်ရှားမှုအသွင် လုပ်ဆောင်တဲ့အတွက် လမ်းပေါ်ထွက်လာတဲ့ သတင်းပါဘဲ။

စပိန်နိုင်ငံ မက်ဒရစ်မြို့မှာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ထိန်းချုပ်ရေး အစီအစဉ်များကို ဖော်ဆောင်ရန်အတွက် လူစည်ကားသည့် စျေးဝယ်စင်တာတစ်ခုရှေ့ရှိ လမ်းပေါ်တွင် သီချင်းများဖွင့်ကပြီး ဆန္ဒဖော်ထုတ်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဩစတြေးလျှမှာတော့ အများပြည်သူနဲ့ တက်ကြွသူတွေက အစိုးရရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအပေါ် ပြစ်တင်ဝေဖန်တာတွေ ပြုခဲ့ပါတယ်။ယခုနှစ်မှာ ကျွန်းနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဩစတြေးလျှမှာ တောမီးတွေ ထိန်းချုပ်၍မရနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေတာ‌‌ကြောင့် သြစတြေးလျှ အရှေ့ပိုင်းတွင် ဒေသခံများ နေအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ပါတယ်။လာမည့်ရက်သတ္တပတ်အတွင်း အပူလှိုင်းတစ်ရပ်နှင့် ရင်ဆိုင်ရရန်ရှိနေတဲ့ ဩစတြေးလျှမှာ ဒီတောမီးကြောင့် လေထုအပူချိန်မြင့်တက်ပြီး မီးလောင်ကျွမ်းမှုကို ထိန်းမရဖြစ်နေတာပါ။
အဆိုးဝါးဆုံးက ဆစ်ဒနီမှာပါဘဲ။

ဒီလို ရာသီဥတုအခြေအနေက ထိန်းချုပ်မရခြင်းရဲ့ အဓိကလက်သည်ဖြစ်တဲ့ လေထုထဲ မီးခိုးတွေကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်ကြောင့် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုက ရပ်တန့်လို့မရဖြစ်နေတာပါဘဲ။ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုစစ်တမ်းတစ်ရပ်အရဆိုရင် လူအပါအဝင် ကမ္ဘာ့သက်ရှိတွေအတွက် အရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ အောက်ဆီဂျင်က ကမ္ဘာရေထုထဲ ပါဝင်မှုလျော့ကျလာနေပြီ ဆိုပါတယ်။ဒီစစ်တမ်းက  ကုလသမဂ္ဂမှ ပညာရှင်များနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများ ပူးပေါင်းပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။

အဆိုပါစစ်တမ်းမှာ အောက်ဆီဂျင်ပါဝင်မှုနှုန်း လျော့ကျနေသည့် ရေပြင်ဧရိယာအရေအတွက်က ၁၉၆ဝ ပြည့်လွန် နှစ်များတွင် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ၄၅ နေရာသာ ရှိခဲ့ရာမှ လက်ရှိအချိန်မှာ ၇ဝဝ အထိ ရှိလာတယ် ဆိုပါတယ်။ဒီလိုတိုးလာတဲ့ အခြေအနေအတွက် အကြောင်းပြချက်ကတော့ အဆိုပါကြားကာလဖြစ်တဲ့ ၁၉၆ဝ ပြည့်လွန် နှစ်များမှ ၂ဝ၁ဝ ပြည့်နှစ်ကြားမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်များကြောင့် ပင်လယ်ရေအပူချိန် မြင့်တက်လာခြင်း၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်များ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့် ပင်လယ်ရေညစ်ညမ်းမှု မြင့်တက်လာခြင်း စသည့် ဖြစ်စဉ်များကြောင့်ဆိုပြီး ပြောခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုနေရာတွေ တိုးလာသလို ပင်လယ်ရေထဲ အောက်ဆီဂျင် ပါဝင်မှုကလည်း ယခင်ကထက် နှစ်ရာခိုင်နူန်း လျော့ကျခဲ့ပါတယ်။ပညာရှင်တွေကတော့ ဒါဟာ ရေနေသတ္တဝါများ၏ ရှင်သန်နေမှုအပေါ် ထိခိုက်စေမယ်ဆိုပြီး သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းနဲ့ တစ်ဆက်တည်းဆိုသလို သတိထားစရာဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းက ပလတ်စတစ်အမှုန်တွေ အာတိတ်သမုဒ္ဒရာထဲရှိ ရေခဲပြင်များထဲ အမြောက်အမြားရှိနေတဲ့ သတင်းပါဘဲ။ဒီအခြေအနေကို ဂျာမန်သိပ္ပံပညာရှင်များက တွေ့ရှိကာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အာတိတ်သမုဒ္ဒရာထဲရှိ မတူညီတဲ့ နေရာ ငါးနေရာကနေ နမူနာယူဆောင်လာတဲ့ ရေခဲ တစ်လီတာမှာ ပလတ်စတစ်အမှုန်ပေါင်း ၁၂ဝဝဝ တွေ့ရှိရလို့ သတိပြုမိလောက်အောင် ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ယခုတွေ့ရှိတဲ့ ပလတ်စတစ်အမှုန်တွေက ငါးမီလီမီတာအောက် အရွယ်ရှိပြီး အလွန်သေးငယ်လို့ တိရစ္ဆာန်များ၏ကိုယ်ထဲ အစားအစာများမှတစ်ဆင့် ဝင်ရောက်သွားနိုင်သလို ရာသီဥတုပူနွေးမှုကြောင့် ရေခဲများအရည်ပျော်သွားရင် ရေထဲသို့ပြန်ရောက်ပြီး တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိလို့ ဒီအကျိုးဆက်ကြောင့် ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာနေ ဇီဝလောကနှင့် လူသားများရဲ့ ကျန်းမာရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုများရှိလာမှာကို သိပ္ပံပညာရှင်တွေက စိုးရိမ်နေတာပါ။နှစ်စဉ် ပလတ်စတစ်တန်ချိန် ရှစ်သန်းခန့်က ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာထဲ ရောက်သွားပြီး ဝင်ရိုးစွန်းနှင့် သမုဒ္ဒရာ အောက်ခြေအထိလည်း ရောက်ရှိသွားတာရှိလို့ သမုဒ္ဒရာထဲ ပလပ်စတစ်အမှုန်များ ဘယ်လောက်ရောက်နေပြီလဲဆိုတာ သိပ္ပံပညာရှင်များက လန့်ဖျပ်ကြပါတယ်။ဒီပြဿနာဟာ လူသားသက်ရှိတွေရဲ့ အစာကွင်းဆက်နဲ့ အသက်ရှင်သန်ရပ်တည်မှုအတွက် ပြဿနာကြီးတစ်ခုပါဘဲ။

ဒီလိုသတင်းတွေအပြင် အမေဇုန်သစ်တော မီးရှို့ဖို့ ငွေပေးခိုင်းတယ်ဆိုပြီး ဟောလီဝုဒ်မင်းသား လီယိုနာဒို ဒီကာပရီယို စွပ်စွဲခံရတဲ့သတင်း၊ စပိန်နိုင်ငံမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အရေးပေါ်ညီလာခံ ကျင်းပတဲ့သတင်း၊ အီရတ်နိုင်ငံအတွင်း၌ ခရီးသွားများ အပူဒဏ်ခံစားရမှု လျော့ကျစေရန်အတွက် ပါကစ္စတန် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက သစ်ပင်ငါးသောင်း စိုက်ပျိုးလျက်ရှိတဲ့သတင်း၊ ဆာမိုအာမှာ နိုင်ငံသား ရာခိုင်နှုန်း ၉ဝ ကို ဝက်သက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် နှစ်ရက်ကြာ အပြင်မထွက်ရအမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့တဲ့သတင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်ကို တိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း ကမ်မူရီ ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်လို့ လူနှစ်ဦးသေဆုံးခဲ့ကာ ဆီးဂိမ်းပြိုင်ပွဲအချို့ကို ရပ်နားလိုက်ရတဲ့ ရာသီဥတုနဲ့ သဘာ၀ဆိုင်ရာ သတင်းတွေလည်း ယခုရက်ထဲမှာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

အသေအပျောက်များတဲ့ အီရတ်ဆန္ဒပြမှု

အရှေ့အလယ်ပိုင်း နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အီရတ်နိုင်ငံမှာတော့ သတင်းပတ်ပေါင်းများစွာကြာအောင် ဆန္ဒပြခဲ့ရာမှာ အီရတ်ဝန်ကြီးချုပ်က နုတ်ထွက်ခဲ့ရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် လက်ရှိအချိန်ထိ ဘဂ္ဂဒက် အပါအဝင် အီရတ်နိုင်ငံ အနှံ့အပြားမှာ အီရတ်အစိုးရအဖွဲ့တစ်ခုလုံး နုတ်ထွက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ရာမှာ ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေ ထိပ်တိုက်တွေ့နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်အဖြစ်ကတော့ ကြောက်စရာလန့်စရာပါဘဲ။အီရတ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေ စုရုံးနေတဲ့ ဘဂ္ဂဒက်အလယ်ပိုင်းက အယ်လ်ခါလာနီရင်ပြင်ထဲကို သောကြာနေ့ညနေခင်းမှာ အရပ်သားယာဉ်တွေနဲ့ သေနတ်သမားတွေ ထိုးဝင်ကာ ကားပေါ်ကနေ ရိုင်ဖယ်များဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့လို့ အနည်းဆုံးလူ ၂၅ ဦး သေဆုံးကာ ၁၃၀ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။ဒါကို အစိုးရဘက်က အတည်ပြုခဲ့သလို သတင်းတွေမှာတော့ သေကြေနေမှုတွေဖြစ်နေတာကို စနေ့နေ့မနက်အထိ ပြသခဲ့ပါတယ်။

ပစ်ခတ်မှုမှာ စနေနေ့မနက်ထိ ဖြစ်ပွားခဲ့သလို ဆန္ဒပြသူတွေက အနီးနားက အဆောက်အဦးတွေနဲ့ ဗလီများထဲ ပြေးဝင်ခဲ့ရတဲ့အထိ သေနတ်သမားတွေက ပစ်ခတ်ခဲ့တာပါ။အစိုးရလုံခြုံရေးအာဏာပိုင်တွေနဲ့ ဒီလိုပစ်ခတ်မှုတွေမှာပါတဲ့ ပြည်သူစစ်တွေက အီရန်ဘက်ယိမ်းတဲ့သူတွေဖြစ်ပြီး ဆန္ဒပြတဲ့ အီရတ်လူတန်းစား အလွှာအသီးသီးကတော့ အီရန်ဘက်ယိမ်းတာကို မကြိုက်ပါဘူး။

အီရတ်မှာဖြစ်နေသလို အီရန်မှာလည်း ဆန္ဒပြပွဲတွေဖြစ်နေပါတယ်။လောင်စာဆီ ငါးဆယ်ရာခိုင်နှုန်း စျေးမြှင့်ခဲ့ရာကနေ စခဲ့တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကြောင့် သေဆုံးသူ စုစုပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော် ရှိနိုင်တယ်ဆိုပြီး အမေရိကန်အစိုးရက ထုတ်ပြန်ထားသလို ဒဏ်ရာရသူ ထောင်ပေါင်းများစွာလည်းရှိနိုင်ပြီး အီရန်အစိုးရက ၇၀၀၀ ကျော်ထက်မနည်းကိုလည်း ဖမ်းဆီးထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီကြားထဲမှာ အီရန်ကို ဥရောပနဲ့ အမေရိကန် အပါအဝင် အနောက်အုပ်စုက ဧပြီလက နျူကလီးယားလက်နက်ကို သယ်ဆောင်နိုင်တဲ့ Shahab-3 တာလတ်ပစ်ဒုံးကျည်ကို စမ်းသပ်ပစ်ခတ်တဲ့အတွက် စောင့်ကြည့်နေခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေး တာဝန်ရှိသူများကတော့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာ အီရန်က  အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့ နောက်ဆုံး ထောက်လှမ်းရေးအချက်အလက်များကို တွေ့ရှိထားတယ်ဆိုပြီး ယခုရက်ထဲမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ဒီအတွက် အရှေ့အလယ်ပိုင်းကို အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၇၀၀၀ ကနေ ၈၀၀၀ အထိ ပြန်လည်စေလွှတ်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။

အရှေ့အလယ်ပိုင်း အခြေအနေက ဆန္ဒပြပွဲတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးနေသလို ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ အစ္စရေးဘက်ကို ဂါဇာကနေ ဒုံးကျည်နဲ့လှမ်းပစ်လို့ အစ္စရေးဘက်က လေကြောင်းကနေ ပြန်တိုက်တာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုသတင်းတွေအပြင် ယခုရက်ထဲမှာ ထူးထူးခြားခြားသတင်းတွေအဖြစ် ပိုလန်နိုင်ငံမှာ အစိုးရပိုင်းက တရားရေးမဏ္ဍိုင်ကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေတာကို ရပ်တန့်ဖို့အတွက် ဆန္ဒပြမှုတွေဖြစ်နေသလို ဆူရီနမ်နိုင်ငံမှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံကို သွားရောက်နေတဲ့ သမ္မတကို တရားရုံးကနေ ၁၉၈၂ ခုနှစ်က နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံ ၁၅ ဦးကို ကွပ်မျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ ချခဲ့တဲ့ ခပ်ဆန်းဆန်းသတင်းတွေ ဖြစ်ခဲ့တာရှိပါတယ်။ဒါ့အပြင် အာဖရိကနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဆူဒန်မှာ လပေါင်းများစွာကြာတဲ့ ဆန္ဒပြမှုအတွင်း လူပေါင်း ၂၅၀ ကျော် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရလို့ တရားမျှတမှု တောင်းဆိုရန် လူရာပေါင်းများစွာ ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာဖြစ်ခဲ့သလို အမေရိကန်နယ်စပ်အနီး မက္ကဆီကို မြို့တစ်မြို့မှာလည်း လက်နက်အများအပြား ကိုင်ဆောင်ထားသော သေနတ်သမားအဖွဲ့နှင့် ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့တို့အကြား ပစ်ခတ်မှုဖြစ်လို့ သေနတ်သမား ၁၀ ဦးနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်လေးဦး သေဆုံးခဲ့တာလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

မုဒိမ်းမှုတွေနဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့မှတ်တမ်းရှိတဲ့ အိန္ဒိယမှာတော့ ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ အသက် (၂၇) နှစ်အရွယ် တိရစ္ဆာန်ဆရာဝန် အမျိုးသမီးတစ်ဦး အဓမ္မကျင့်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဟိုက်ဒရာဘတ်မြို့မှာဖြစ်တဲ့ ဒီအုပ်စုဖွဲ့အဓမ္မပြုကျင့်မှုမှာ မီးလောင်ကျွမ်းထားသည့် ၎င်း၏အလောင်းကိုသာ ပြန်တွေ့ရပြီး အများပြည်သူ ဒေါသထွက်မှုက ပြင်းထန်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့အနေဖြင့် တာဝန်ရှိသူသုံးဦးကို ရာထူးကနေ ခေတ္တချထားလိုက်ရတဲ့အထိပါဘဲ။ဒီအမှုအတွက် သံသယရှိသူ ၄ ဦးကို ရဲကဖမ်းဆီးခဲ့ရာမှာ လူအုပ်က ရဲစခန်းကို ဝိုင်းခဲ့ပါတယ်။နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်က ဟိုက်ဒရာဘတ်မြို့ ဆင်ခြေဖုံးရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုကို ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဆန္ဒပြသူများကဝိုင်းကာ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများအား သေဒဏ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ဒီနောက်မှာတော့ တရားခံလေးဦးကို  ကျူးလွန်တာကို ပြန်လည်သရုပ်ပြခိုင်းစဉ် ရဲတွေကိုခုခံ သေနတ်လုပြေးတဲ့အတွက် ရဲက အသေပစ်သတ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီအတွက် အများပြည်သူက ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ချီးကျူးခဲ့ပါတယ်။

ဒီလို အရပ်ရပ်အထွေထွေ သတင်းများအပြင် ယခုရက်ထဲမှာ သတိပြုမိခဲ့တဲ့ အခြားသတင်းတွေကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့်မှာ ကျောင်းသားလူငယ်နှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဘတ်စ်ကားတိုက်မှုတစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လူသုံးဦးကို ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်း ချမှတ်လိုက်တဲ့သတင်း၊တူနီးရှားမှာ ပျော်ပွဲစားထွက်သည့် ဘတ်စ်ကား ချောက်ထဲထိုးကျ၍ လူ ၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့သတင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတအိမ်တော်အနီးတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့သတင်း၊ ဆူဒန်နိုင်ငံမှာ ကြွေထည်စက်ရုံတစ်ခုမှာ ဓာတ်ငွေ့လှောင်ကန် ပေါက်ကွဲလို့ အနည်းဆုံး လူ ၂၃ ဦး သေဆုံးပြီး ၄၅ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တဲ့သတင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဒေလီမြို့တွင် လက်ကိုင်အိတ်များ ထုတ်လုပ်သည့် စက်ရုံမီးလောင်လို့ အလုပ်သမား ၄၃ ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့သတင်း စတဲ့ ထိခိုက်သေဆုံးမှု သတင်းတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

ရှင်ကျန်းနဲ့ အမေရိကန် - တရုတ်

ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ နောက်ထပ်သတိထားမိတဲ့ သတင်းကတော့ တရုတ်နိုင်ငံထဲက ရှင်ကျန်းပြည်နယ်ရှိ ဝီဂါလူမျိုးအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်အစိုးရ အဆင့်မြင့်တာဝန်ရှိသူများအား အရေးယူပိတ်ဆို့ရန် တောင်းဆိုတဲ့ ဥပဒေမူကြမ်းတစ်ရပ်ကို အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်က ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်တွင် အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။

ဒါဟာ ယခုနှစ်အတွင်း တရုတ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်လွှတ်တော်က တတိယမြောက် အတည်ပြုခဲ့တဲ့ ဥပဒေကြမ်းတွေပါ။ယခုအတည်ပြုလိုက်တဲ့ ဝီဂါမွတ်စလင်လူမျိုးများကို မတရားထိန်းသိမ်းခြင်း၊ နှိပ်စက်ခြင်းနှင့် စော်ကားခြင်း အခြေအနေများကို တားဆီးမည့် ဥပဒေကြမ်းမှာ တရုတ်အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို ပစ်မှတ်ထားသော တားဆီးပိတ်ဆို့မှုများလုပ်ရန် တိုက်တွန်းထားပါတယ်။တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကတော့ ဒီလိုအတည်ပြုတာကို ဒေါသတကြီးတုံ့ပြန်ပြီး တရုတ်ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ကျင်ကန်း က ဒီဇင်ဘာ ၄ ရက်မှာ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံးမှ ယာယီလက်ထောက် သံရုံးအကြီးအကဲကို ခေါ်ယူပြီး အမေရိကန်အနေဖြင့် အမှားအယွင်းများကို အမြန်ဆုံးပြင်ဆင်ရန်၊ အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေး ကဏ္ဍများတွင်  စံနှုန်းနှစ်မျိုး မထားရှိရန်၊ ယင်းဥပဒေကြမ်းအား ဥပဒေအဖြစ် မသတ်မှတ်ရေးအတွက် တားမြစ်ရန်နှင့် ရှင်ကျန်းဒေသ အကြောင်းကိစ္စကို အသုံးချကာ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေးတွင် ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရန် ခေါ်ယူသတိပေးခဲ့ပါတယ်။လက်ရှိမှာ ဒီဥပဒေကြမ်းကို အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့ပေမယ့် အထက်လွှတ်တော်နှင့် သမ္မတ ထရမ့်တို့က အတည်ပြုရန် လိုပါသေးတယ်။

ဟောင်ကောင်ဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းနှစ်ခုကို သမ္မတထရမ့် လက်မှတ်ရေးထိုးတဲ့အတွက် တရုတ်ဘက်ကနေ ဟောင်ကောင်ကို လာရောက်တဲ့ အမေရိကန် စစ်သင်္ဘောတွေကို တားမြစ်ခဲ့သလို ကန့်သတ်မှုတွေလုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် ယခုတစ်ခါ ဝီဂါမွတ်စလင်တွေကို ရည်ရွယ်တဲ့ ဥပဒေကြမ်းကိုသာ အတည်ပြုခဲ့မယ်ဆိုရင် တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်ကြား ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုက စစ်ရေးထိဖြစ်လာမလားဆိုတာ ထည့်တွက်ရမလို ဖြစ်လာပါတယ်။  

အမေရိကန် ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ် အကြီးအကဲကတော့ တရုတ်နှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာ ယှဉ်ပြိုင်မှုမြင့်တက်နေခြင်းကို ရင်ဆိုင်နိုင်ရန် အာဖဂန်နစ္စတန်ကဲ့သို့ အခြားဒေသများရှိ မိမိတို့တပ်ဖွဲ့များကို အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသသို့ ရွှေ့ပြောင်းချထားလိုတယ်ဆိုပြီး ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်က ကျင်းပခဲ့သည့် Reagan National Defense ဖိုရမ်မှာ ပြောခဲ့တာရှိပါတယ်။

ဒီလို အမေရိကန် - တရုတ်ကြား တင်းမာမှုက ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုကို ထိခိုက်သလို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးကိုပါ ထိခိုက်တဲ့အတွက် စစ်ရေးဘက်ပါနွယ်လာရင် ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာဦးမလဲဆိုတာ ဆက်စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းတွေက ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲဖြစ်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာသတင်းတွေဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်သမ္မတနဲ့ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတတို့ တယ်လီဖုန်းနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားအရေး ဆွေးနွေးခဲ့တဲ့သတင်း၊ မက္ကဆီကိုအား စစ်ရေးအရ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများ ပြုလုပ်လာမည်ဆိုပါက လက်ခံမှာမဟုတ်ဘူးလို့ အမေရိကန်ကို သတိပေးလိုက်တဲ့သတင်း၊ ဒေသတွင်း လုံခြုံမှုကိုပါ ထိပါးလာနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိလာလို့ လစ်ဗျားအား လက်နက်မရောင်းချဖို့ ဂျော်ဒန်၊ ယူအေအီးနှင့် တူရကီနိုင်ငံတွေကို  လုံခြုံရေးကောင်စီ တိုက်တွန်းခဲ့တဲ့သတင်း၊ အမေရိကန်နှင့် တာလီဘန်ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ အမေရိကန် ပြန်လည်စတင်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေက သတင်းဖတ်သူတွေအတွက် သတိထားမိစရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာ တင်ပြရင်း ယခုရက်သတ္တပတ် နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက်အဖြစ် တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

မင်းထက်
ဒီဇင်ဘာ - ၉

( Zawgyi )

ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္း ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲ သတိထားစရာသတင္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။အဆိုပါသတင္းေတြထဲမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲက ရွင္က်န္းရွိ ဝီဂါလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ဘက္က ဥပေဒၾကမ္းတစ္ခု ျပ႒ာန္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား တင္းမာမႈျဖစ္ေနတာ၊ ေျမာက္ကိုရီးယားက န်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈ ျပင္ဆင္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ဘက္က သတိေပးေနတာ စတဲ့ သတင္းေတြက ယခုရက္သတၱပတ္ရဲ႕ ထိပ္တန္းသတင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။    

သံမဏိႏွင့္ အလူမီနီယံ တင္သြင္းမႈမ်ားအေပၚ အေကာက္ခြန္မ်ား ေကာက္ခံမယ္လို႔ ဘရာဇီးႏွင့္ အာဂ်င္တီးနားကို အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က အသိေပးလိုက္တဲ့သတင္း၊ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား ဆက္သြယ္တဲ့ ပထမဆုံး ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္း သြယ္တန္းသည့္ စီမံကိန္းကို ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ နဲ႔ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖိန္တို႔ ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့တဲ့သတင္း၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းေရာင္းခ်ေနေသာ ထုတ္ကုန္မ်ားအေပၚတြင္ အခြန္တိုးျမႇင့္ေကာက္ခံဖို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီစဥ္ေနတဲ့သတင္း၊ ႐ုရွားက ၿဗိတိန္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မွာကို ၿဗိတိန္က စိုးရိမ္ေနတဲ့ သတင္းေတြကလည္း ယခုရက္သတၱပတ္မွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္သတင္းေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ရာသီဥတုေနဝင္ခ်ိန္

ယခုရက္ပိုင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ သတင္းေတြထဲမွ ထူးျခားတဲ့ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ သတင္းအခ်ိဳ႕လည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ဒီထဲမွာ အထူးျခားဆုံးက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲေနတာကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ပ်က္ကြက္ခဲ့တာကို ျပည္သူေတြက သည္းမခံႏိုင္ေတာ့တဲ့အဆုံး လူထုလႈပ္ရွားမႈအသြင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့အတြက္ လမ္းေပၚထြက္လာတဲ့ သတင္းပါဘဲ။

စပိန္ႏိုင္ငံ မက္ဒရစ္ၿမိဳ႕မွာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္အတြက္ လူစည္ကားသည့္ ေစ်းဝယ္စင္တာတစ္ခုေရွ႕ရွိ လမ္းေပၚတြင္ သီခ်င္းမ်ားဖြင့္ကၿပီး ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ဩစေၾတးလွ်မွာေတာ့ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ တက္ႂကြသူေတြက အစိုးရရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈအေပၚ ျပစ္တင္ေဝဖန္တာေတြ ျပဳခဲ့ပါတယ္။ယခုႏွစ္မွာ ကြၽန္းႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဩစေၾတးလွ်မွာ ေတာမီးေတြ ထိန္းခ်ဳပ္၍မရႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ေနတာ‌‌ေၾကာင့္ ၾသစေၾတးလွ် အေရွ႕ပိုင္းတြင္ ေဒသခံမ်ား ေနအိမ္စြန႔္ခြာ ထြက္ေျပးရမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနခဲ့ပါတယ္။လာမည့္ရက္သတၱပတ္အတြင္း အပူလႈိင္းတစ္ရပ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရရန္ရွိေနတဲ့ ဩစေၾတးလွ်မွာ ဒီေတာမီးေၾကာင့္ ေလထုအပူခ်ိန္ျမင့္တက္ၿပီး မီးေလာင္ကြၽမ္းမႈကို ထိန္းမရျဖစ္ေနတာပါ။
အဆိုးဝါးဆုံးက ဆစ္ဒနီမွာပါဘဲ။

ဒီလို ရာသီဥတုအေျခအေနက ထိန္းခ်ဳပ္မရျခင္းရဲ႕ အဓိကလက္သည္ျဖစ္တဲ့ ေလထုထဲ မီးခိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဖန္လုံအိမ္အာနိသင္ေၾကာင့္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးမႈက ရပ္တန႔္လို႔မရျဖစ္ေနတာပါဘဲ။ယခုရက္သတၱပတ္ထဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈစစ္တမ္းတစ္ရပ္အရဆိုရင္ လူအပါအဝင္ ကမာၻ႔သက္ရွိေတြအတြက္ အေရးႀကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္က ကမာၻေရထုထဲ ပါဝင္မႈေလ်ာ့က်လာေနၿပီ ဆိုပါတယ္။ဒီစစ္တမ္းက  ကုလသမဂၢမွ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား ပူးေပါင္းျပဳလုပ္ခဲ့တာပါ။

အဆိုပါစစ္တမ္းမွာ ေအာက္ဆီဂ်င္ပါဝင္မႈႏႈန္း ေလ်ာ့က်ေနသည့္ ေရျပင္ဧရိယာအေရအတြက္က ၁၉၆ဝ ျပည့္လြန္ ႏွစ္မ်ားတြင္ တစ္ကမာၻလုံးမွာ ၄၅ ေနရာသာ ရွိခဲ့ရာမွ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ၇ဝဝ အထိ ရွိလာတယ္ ဆိုပါတယ္။ဒီလိုတိုးလာတဲ့ အေျခအေနအတြက္ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ အဆိုပါၾကားကာလျဖစ္တဲ့ ၁၉၆ဝ ျပည့္လြန္ ႏွစ္မ်ားမွ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ၾကားမွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ ပင္လယ္ေရအပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာျခင္း၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ား၏ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ပင္လယ္ေရညစ္ညမ္းမႈ ျမင့္တက္လာျခင္း စသည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုေနရာေတြ တိုးလာသလို ပင္လယ္ေရထဲ ေအာက္ဆီဂ်င္ ပါဝင္မႈကလည္း ယခင္ကထက္ ႏွစ္ရာခိုင္ႏူန္း ေလ်ာ့က်ခဲ့ပါတယ္။ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒါဟာ ေရေနသတၱဝါမ်ား၏ ရွင္သန္ေနမႈအေပၚ ထိခိုက္ေစမယ္ဆိုၿပီး သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီသတင္းနဲ႔ တစ္ဆက္တည္းဆိုသလို သတိထားစရာျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းက ပလတ္စတစ္အမႈန္ေတြ အာတိတ္သမုဒၵရာထဲရွိ ေရခဲျပင္မ်ားထဲ အေျမာက္အျမားရွိေနတဲ့ သတင္းပါဘဲ။ဒီအေျခအေနကို ဂ်ာမန္သိပၸံပညာရွင္မ်ားက ေတြ႕ရွိကာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အာတိတ္သမုဒၵရာထဲရွိ မတူညီတဲ့ ေနရာ ငါးေနရာကေန နမူနာယူေဆာင္လာတဲ့ ေရခဲ တစ္လီတာမွာ ပလတ္စတစ္အမႈန္ေပါင္း ၁၂ဝဝဝ ေတြ႕ရွိရလို႔ သတိျပဳမိေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ယခုေတြ႕ရွိတဲ့ ပလတ္စတစ္အမႈန္ေတြက ငါးမီလီမီတာေအာက္ အ႐ြယ္ရွိၿပီး အလြန္ေသးငယ္လို႔ တိရစာၦန္မ်ား၏ကိုယ္ထဲ အစားအစာမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဝင္ေရာက္သြားႏိုင္သလို ရာသီဥတုပူေႏြးမႈေၾကာင့္ ေရခဲမ်ားအရည္ေပ်ာ္သြားရင္ ေရထဲသို႔ျပန္ေရာက္ၿပီး ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိလို႔ ဒီအက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ပင္လယ္သမုဒၵရာေန ဇီဝေလာကႏွင့္ လူသားမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးအေပၚ သက္ေရာက္မႈမ်ားရွိလာမွာကို သိပၸံပညာရွင္ေတြက စိုးရိမ္ေနတာပါ။ႏွစ္စဥ္ ပလတ္စတစ္တန္ခ်ိန္ ရွစ္သန္းခန႔္က ပင္လယ္သမုဒၵရာထဲ ေရာက္သြားၿပီး ဝင္႐ိုးစြန္းႏွင့္ သမုဒၵရာ ေအာက္ေျခအထိလည္း ေရာက္ရွိသြားတာရွိလို႔ သမုဒၵရာထဲ ပလပ္စတစ္အမႈန္မ်ား ဘယ္ေလာက္ေရာက္ေနၿပီလဲဆိုတာ သိပၸံပညာရွင္မ်ားက လန႔္ဖ်ပ္ၾကပါတယ္။ဒီျပႆနာဟာ လူသားသက္ရွိေတြရဲ႕ အစာကြင္းဆက္နဲ႔ အသက္ရွင္သန္ရပ္တည္မႈအတြက္ ျပႆနာႀကီးတစ္ခုပါဘဲ။

ဒီလိုသတင္းေတြအျပင္ အေမဇုန္သစ္ေတာ မီးရႈိ႕ဖို႔ ေငြေပးခိုင္းတယ္ဆိုၿပီး ေဟာလီဝုဒ္မင္းသား လီယိုနာဒို ဒီကာပရီယို စြပ္စြဲခံရတဲ့သတင္း၊ စပိန္ႏိုင္ငံမွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာ အေရးေပၚညီလာခံ က်င္းပတဲ့သတင္း၊ အီရတ္ႏိုင္ငံအတြင္း၌ ခရီးသြားမ်ား အပူဒဏ္ခံစားရမႈ ေလ်ာ့က်ေစရန္အတြက္ ပါကစၥတန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက သစ္ပင္ငါးေသာင္း စိုက္ပ်ိဳးလ်က္ရွိတဲ့သတင္း၊ ဆာမိုအာမွာ ႏိုင္ငံသား ရာခိုင္ႏႈန္း ၉ဝ ကို ဝက္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီးေနာက္ ႏွစ္ရက္ၾကာ အျပင္မထြက္ရအမိန႔္ကို ႐ုပ္သိမ္းခဲ့တဲ့သတင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ကို တိုင္ဖုန္းမုန္တိုင္း ကမ္မူရီ ဝင္ေရာက္တိုက္ခတ္လို႔ လူႏွစ္ဦးေသဆုံးခဲ့ကာ ဆီးဂိမ္းၿပိဳင္ပြဲအခ်ိဳ႕ကို ရပ္နားလိုက္ရတဲ့ ရာသီဥတုနဲ႔ သဘာ၀ဆိုင္ရာ သတင္းေတြလည္း ယခုရက္ထဲမွာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အေသအေပ်ာက္မ်ားတဲ့ အီရတ္ဆႏၵျပမႈ

အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အီရတ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ သတင္းပတ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ ဆႏၵျပခဲ့ရာမွာ အီရတ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ႏုတ္ထြက္ခဲ့ရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ဘဂၢဒက္ အပါအဝင္ အီရတ္ႏိုင္ငံ အႏွံ႔အျပားမွာ အီရတ္အစိုးရအဖြဲ႕တစ္ခုလုံး ႏုတ္ထြက္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ရာမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕နဲ႔ ဆႏၵျပသူေတြ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီဇင္ဘာ ၆ ရက္အျဖစ္ကေတာ့ ေၾကာက္စရာလန႔္စရာပါဘဲ။အီရတ္အစိုးရကို ဆန႔္က်င္ေနတဲ့ ဆႏၵျပသူေတြ စု႐ုံးေနတဲ့ ဘဂၢဒက္အလယ္ပိုင္းက အယ္လ္ခါလာနီရင္ျပင္ထဲကို ေသာၾကာေန႔ညေနခင္းမွာ အရပ္သားယာဥ္ေတြနဲ႔ ေသနတ္သမားေတြ ထိုးဝင္ကာ ကားေပၚကေန ႐ိုင္ဖယ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့လို႔ အနည္းဆုံးလူ ၂၅ ဦး ေသဆုံးကာ ၁၃၀ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ပါတယ္။ဒါကို အစိုးရဘက္က အတည္ျပဳခဲ့သလို သတင္းေတြမွာေတာ့ ေသေၾကေနမႈေတြျဖစ္ေနတာကို စေန႔ေန႔မနက္အထိ ျပသခဲ့ပါတယ္။

ပစ္ခတ္မႈမွာ စေနေန႔မနက္ထိ ျဖစ္ပြားခဲ့သလို ဆႏၵျပသူေတြက အနီးနားက အေဆာက္အဦးေတြနဲ႔ ဗလီမ်ားထဲ ေျပးဝင္ခဲ့ရတဲ့အထိ ေသနတ္သမားေတြက ပစ္ခတ္ခဲ့တာပါ။အစိုးရလုံၿခဳံေရးအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ဒီလိုပစ္ခတ္မႈေတြမွာပါတဲ့ ျပည္သူစစ္ေတြက အီရန္ဘက္ယိမ္းတဲ့သူေတြျဖစ္ၿပီး ဆႏၵျပတဲ့ အီရတ္လူတန္းစား အလႊာအသီးသီးကေတာ့ အီရန္ဘက္ယိမ္းတာကို မႀကိဳက္ပါဘူး။

အီရတ္မွာျဖစ္ေနသလို အီရန္မွာလည္း ဆႏၵျပပြဲေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ေလာင္စာဆီ ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္း ေစ်းျမႇင့္ခဲ့ရာကေန စခဲ့တဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ စုစုေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိႏိုင္တယ္ဆိုၿပီး အေမရိကန္အစိုးရက ထုတ္ျပန္ထားသလို ဒဏ္ရာရသူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာလည္းရွိႏိုင္ၿပီး အီရန္အစိုးရက ၇၀၀၀ ေက်ာ္ထက္မနည္းကိုလည္း ဖမ္းဆီးထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒီၾကားထဲမွာ အီရန္ကို ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္ အပါအဝင္ အေနာက္အုပ္စုက ဧၿပီလက န်ဴကလီးယားလက္နက္ကို သယ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ Shahab-3 တာလတ္ပစ္ဒုံးက်ည္ကို စမ္းသပ္ပစ္ခတ္တဲ့အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တာဝန္ရွိသူမ်ားကေတာ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အီရန္က  အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္တဲ့ ေနာက္ဆုံး ေထာက္လွမ္းေရးအခ်က္အလက္မ်ားကို ေတြ႕ရွိထားတယ္ဆိုၿပီး ယခုရက္ထဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ဒီအတြက္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းကို အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၇၀၀၀ ကေန ၈၀၀၀ အထိ ျပန္လည္ေစလႊတ္ဖို႔ ရွိေနပါတယ္။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အေျခအေနက ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ရႈပ္ေထြးေနသလို ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာ အစၥေရးဘက္ကို ဂါဇာကေန ဒုံးက်ည္နဲ႔လွမ္းပစ္လို႔ အစၥေရးဘက္က ေလေၾကာင္းကေန ျပန္တိုက္တာေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုသတင္းေတြအျပင္ ယခုရက္ထဲမွာ ထူးထူးျခားျခားသတင္းေတြအျဖစ္ ပိုလန္ႏိုင္ငံမွာ အစိုးရပိုင္းက တရားေရးမ႑ိဳင္ကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ေနတာကို ရပ္တန႔္ဖို႔အတြက္ ဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္ေနသလို ဆူရီနမ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ေနတဲ့ သမၼတကို တရား႐ုံးကေန ၁၉၈၂ ခုႏွစ္က ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံ ၁၅ ဦးကို ကြပ္မ်က္မႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ ခ်ခဲ့တဲ့ ခပ္ဆန္းဆန္းသတင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့တာရွိပါတယ္။ဒါ့အျပင္ အာဖရိကႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဆူဒန္မွာ လေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့ ဆႏၵျပမႈအတြင္း လူေပါင္း ၂၅၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရလို႔ တရားမွ်တမႈ ေတာင္းဆိုရန္ လူရာေပါင္းမ်ားစြာ ခ်ီတက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကတာျဖစ္ခဲ့သလို အေမရိကန္နယ္စပ္အနီး မကၠဆီကို ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕မွာလည္း လက္နက္အမ်ားအျပား ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ ေသနတ္သမားအဖြဲ႕ႏွင့္ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕တို႔အၾကား ပစ္ခတ္မႈျဖစ္လို႔ ေသနတ္သမား ၁၀ ဦးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေလးဦး ေသဆုံးခဲ့တာလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

မုဒိမ္းမႈေတြနဲ႔ ဆိုးဝါးတဲ့မွတ္တမ္းရွိတဲ့ အိႏၵိယမွာေတာ့ ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာ အသက္ (၂၇) ႏွစ္အ႐ြယ္ တိရစာၦန္ဆရာဝန္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး အဓမၼက်င့္သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဟိုက္ဒရာဘတ္ၿမိဳ႕မွာျဖစ္တဲ့ ဒီအုပ္စုဖြဲ႕အဓမၼျပဳက်င့္မႈမွာ မီးေလာင္ကြၽမ္းထားသည့္ ၎၏အေလာင္းကိုသာ ျပန္ေတြ႕ရၿပီး အမ်ားျပည္သူ ေဒါသထြက္မႈက ျပင္းထန္လို႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕အေနျဖင့္ တာဝန္ရွိသူသုံးဦးကို ရာထူးကေန ေခတၱခ်ထားလိုက္ရတဲ့အထိပါဘဲ။ဒီအမႈအတြက္ သံသယရွိသူ ၄ ဦးကို ရဲကဖမ္းဆီးခဲ့ရာမွာ လူအုပ္က ရဲစခန္းကို ဝိုင္းခဲ့ပါတယ္။ႏိုဝင္ဘာ ၃၀ ရက္က ဟိုက္ဒရာဘတ္ၿမိဳ႕ ဆင္ေျခဖုံးရွိ ရဲစခန္းတစ္ခုကို ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားကဝိုင္းကာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားအား ေသဒဏ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ဒီေနာက္မွာေတာ့ တရားခံေလးဦးကို  က်ဴးလြန္တာကို ျပန္လည္သ႐ုပ္ျပခိုင္းစဥ္ ရဲေတြကိုခုခံ ေသနတ္လုေျပးတဲ့အတြက္ ရဲက အေသပစ္သတ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီအတြက္ အမ်ားျပည္သူက ရဲတပ္ဖြဲ႕ကို ခ်ီးက်ဴးခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို အရပ္ရပ္အေထြေထြ သတင္းမ်ားအျပင္ ယခုရက္ထဲမွာ သတိျပဳမိခဲ့တဲ့ အျခားသတင္းေတြကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ႕္မွာ ေက်ာင္းသားလူငယ္ႏွစ္ဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့ ဘတ္စ္ကားတိုက္မႈတစ္ခုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူသုံးဦးကို ေထာင္ဒဏ္ တစ္သက္တစ္ကြၽန္း ခ်မွတ္လိုက္တဲ့သတင္း၊တူနီးရွားမွာ ေပ်ာ္ပြဲစားထြက္သည့္ ဘတ္စ္ကား ေခ်ာက္ထဲထိုးက်၍ လူ ၂၄ ဦး ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့သတင္း၊ အင္ဒိုနီးရွား သမၼတအိမ္ေတာ္အနီးတြင္ ဗုံးေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့သတင္း၊ ဆူဒန္ႏိုင္ငံမွာ ေႂကြထည္စက္႐ုံတစ္ခုမွာ ဓာတ္ေငြ႕ေလွာင္ကန္ ေပါက္ကြဲလို႔ အနည္းဆုံး လူ ၂၃ ဦး ေသဆုံးၿပီး ၄၅ ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့တဲ့သတင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕တြင္ လက္ကိုင္အိတ္မ်ား ထုတ္လုပ္သည့္ စက္႐ုံမီးေလာင္လို႔ အလုပ္သမား ၄၃ ဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့သတင္း စတဲ့ ထိခိုက္ေသဆုံးမႈ သတင္းေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။

ရွင္က်န္းနဲ႔ အေမရိကန္ - တ႐ုတ္

ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာ ေနာက္ထပ္သတိထားမိတဲ့ သတင္းကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲက ရွင္က်န္းျပည္နယ္ရွိ ဝီဂါလူမ်ိဳးအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရ အဆင့္ျမင့္တာဝန္ရွိသူမ်ားအား အေရးယူပိတ္ဆို႔ရန္ ေတာင္းဆိုတဲ့ ဥပေဒမူၾကမ္းတစ္ရပ္ကို အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ဒီဇင္ဘာ ၃ ရက္တြင္ အတည္ျပဳလိုက္ပါတယ္။

ဒါဟာ ယခုႏွစ္အတြင္း တ႐ုတ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္က တတိယေျမာက္ အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ ဥပေဒၾကမ္းေတြပါ။ယခုအတည္ျပဳလိုက္တဲ့ ဝီဂါမြတ္စလင္လူမ်ိဳးမ်ားကို မတရားထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္းႏွင့္ ေစာ္ကားျခင္း အေျခအေနမ်ားကို တားဆီးမည့္ ဥပေဒၾကမ္းမွာ တ႐ုတ္အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားေသာ တားဆီးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားလုပ္ရန္ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဘက္ကေတာ့ ဒီလိုအတည္ျပဳတာကို ေဒါသတႀကီးတုံ႔ျပန္ၿပီး တ႐ုတ္ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး က်င္ကန္း က ဒီဇင္ဘာ ၄ ရက္မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံ႐ုံးမွ ယာယီလက္ေထာက္ သံ႐ုံးအႀကီးအကဲကို ေခၚယူၿပီး အေမရိကန္အေနျဖင့္ အမွားအယြင္းမ်ားကို အျမန္ဆုံးျပင္ဆင္ရန္၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ဖ်က္ေရး က႑မ်ားတြင္  စံႏႈန္းႏွစ္မ်ိဳး မထားရွိရန္၊ ယင္းဥပေဒၾကမ္းအား ဥပေဒအျဖစ္ မသတ္မွတ္ေရးအတြက္ တားျမစ္ရန္ႏွင့္ ရွင္က်န္းေဒသ အေၾကာင္းကိစၥကို အသုံးခ်ကာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းေရးတြင္ ဝင္ေရာက္မစြက္ဖက္ရန္ ေခၚယူသတိေပးခဲ့ပါတယ္။လက္ရွိမွာ ဒီဥပေဒၾကမ္းကို အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ေပမယ့္ အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ သမၼတ ထရမ့္တို႔က အတည္ျပဳရန္ လိုပါေသးတယ္။

ေဟာင္ေကာင္ဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္းႏွစ္ခုကို သမၼတထရမ့္ လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ဘက္ကေန ေဟာင္ေကာင္ကို လာေရာက္တဲ့ အေမရိကန္ စစ္သေဘၤာေတြကို တားျမစ္ခဲ့သလို ကန႔္သတ္မႈေတြလုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ယခုတစ္ခါ ဝီဂါမြတ္စလင္ေတြကို ရည္႐ြယ္တဲ့ ဥပေဒၾကမ္းကိုသာ အတည္ျပဳခဲ့မယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကား ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးတင္းမာမႈက စစ္ေရးထိျဖစ္လာမလားဆိုတာ ထည့္တြက္ရမလို ျဖစ္လာပါတယ္။  

အေမရိကန္ ပင္တဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္ အႀကီးအကဲကေတာ့ တ႐ုတ္ႏွင့္ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈျမင့္တက္ေနျခင္းကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ အာဖဂန္နစၥတန္ကဲ့သို႔ အျခားေဒသမ်ားရွိ မိမိတို႔တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသသို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းခ်ထားလိုတယ္ဆိုၿပီး ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္က က်င္းပခဲ့သည့္ Reagan National Defense ဖိုရမ္မွာ ေျပာခဲ့တာရွိပါတယ္။

ဒီလို အေမရိကန္ - တ႐ုတ္ၾကား တင္းမာမႈက ကမာၻ႔ကုန္သြယ္မႈကို ထိခိုက္သလို ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးကိုပါ ထိခိုက္တဲ့အတြက္ စစ္ေရးဘက္ပါႏြယ္လာရင္ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လာဦးမလဲဆိုတာ ဆက္ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီသတင္းေတြက ယခုရက္သတၱပတ္ထဲျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္သမၼတနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတတို႔ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားအေရး ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့သတင္း၊ မကၠဆီကိုအား စစ္ေရးအရ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာမည္ဆိုပါက လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ အေမရိကန္ကို သတိေပးလိုက္တဲ့သတင္း၊ ေဒသတြင္း လုံၿခဳံမႈကိုပါ ထိပါးလာႏိုင္သည့္ အေနအထားသို႔ ေရာက္ရွိလာလို႔ လစ္ဗ်ားအား လက္နက္မေရာင္းခ်ဖို႔ ေဂ်ာ္ဒန္၊ ယူေအအီးႏွင့္ တူရကီႏိုင္ငံေတြကို  လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ တိုက္တြန္းခဲ့တဲ့သတင္း၊ အေမရိကန္ႏွင့္ တာလီဘန္ၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အေမရိကန္ ျပန္လည္စတင္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြက သတင္းဖတ္သူေတြအတြက္ သတိထားမိစရာ ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ တင္ျပရင္း ယခုရက္သတၱပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္း သုံးသပ္ခ်က္အျဖစ္ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

မင္းထက္
ဒီဇင္ဘာ - ၉