【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ထရမ့်အတွက် နောက်ထပ်တိုက်ပွဲ

ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်းဖြစ်ခဲ့သည့် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲမှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ သတင်းအချို့ရှိခဲ့ပါတယ်။အထူးသဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုနဲ့ သေဆုံးမှုက အရှိန်ကောင်းနေချိန်မှာ အမေရိကန်သမ္မတကို ဇက်ကြိုးဆွဲထိန်းချုပ်ဖို့ အမေရိကန်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေက ကြိုးစားခဲ့တဲ့သတင်းက ကမ္ဘာအတွက် သတင်းကောင်းပါဘဲ။ဒါ့အပြင် အာရှနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ အကြမ်းဖက်မှုအတွက် ထိုင်းကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က တာဝန်ခံခဲ့တဲ့သတင်းနဲ့ စစ်တလင်းဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယားမှာ တူရကီနဲ့ ဆီးရီးယားအစိုးရတပ်တွေ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေကလည်း ကမ္ဘာကစောင့်ကြည့်ခဲ့ရတဲ့ သတင်းတွေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုသတင်းတွေအပြင် အိန္ဒိယက အဓိကပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ အာဏာရပါတီ ရှုံးနိမ့်သွားတဲ့သတင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက မယ်ရာပီမီးတောင် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်က ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့သတင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ရေနံချက်စက်ရုံတစ်ရုံ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့သတင်း၊ ကိုလံဘီယာနိုင်ငံမှာ လက်ဝဲယိမ်း ပြောက်ကျားသူပုန်အဖွဲ့ ELN က တိုက်ခိုက်လာနိုင်လို့ တပ်လှန့်ထားရတဲ့သတင်း၊ အာဂျင်တီးနားမှာ IMF ရဲ့ ကြွေးမြီကို ဆိုင်းငံ့ဖို့ ပြည်သူထောင်ပေါင်းများစွာ ဆန္ဒပြနေကြတဲ့သတင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်က အမေရိကန်နဲ့ နှစ်နိုင်ငံစစ်ဘက်ဆိုင်ရာ မဟာမိတ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူညီချက်ကနေ နုတ်ထွက်တော့မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလည်း ဒီတစ်ပတ်မှာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

စစ်ဝါဒီဆန်လာတဲ့ ထရမ့် ကို တားလို့ရမလား

ရီပတ်ဘလီကင်တွေ သမ္မတဖြစ်တဲ့လက်ထက်ဆိုရင် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ နီးလာတဲ့အခါတိုင်း တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် စစ်ပွဲဆင်နွှဲလေ့ရှိပါတယ်။ဒါဟာ ရီပတ်ဘလီကင်တွေရဲ့ မဲဆွယ်နည်းတစ်ခုပါဘဲ။စစ်ဆင်နွှဲတဲ့အတွက် တိုင်းပြည်အတွင်းမှာရှိနေတဲ့ အကြီးစားစက်မှုလုပ်ငန်းတွေ အားကောင်းမောင်းသန်ဖြစ်လာသလို အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာကိုလည်း ဖြေရှင်းပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။ဒါ့အပြင် နိုင်ငံအတွင်း မျိုးချစ်စိတ်ကို လှုံ့ဆော်ပြီး နောင်သက်တမ်းအထိ သမ္မတသက်တမ်းကို ဆွဲဆန့်နိုင်ပါတယ်။

ယခုရီပတ်ဘလီကင်သမ္မတဖြစ်တဲ့ ထရမ့် လက်ထက်မှာ အိုဘားမားနဲ့ မတူဘဲ အမေရိကန်က ပိုပြီးရန်လိုလာပါတယ်။မကြာသေးခင်က အီရန်နဲ့ဖြစ်တဲ့ ပြဿနာမှာဆိုရင် စစ်ဖြစ်လုနီးပါးအခြေအနေကို ဆိုက်ရောက်ခဲ့ပြီး နှစ်ဘက်လုံးက နောက်ဆုတ်ခဲ့တဲ့အတွက် အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ နောက်ထပ်စစ်တစ်ခုကို ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ဒီအတွက် စိတ်ထင်သလိုပြုမူတတ်တဲ့ အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် ကို ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် ကမ္ဘာအနေနဲ့ အရေးတကြီးလိုအပ်လာပါတယ်။

အမေရိကန်သမ္မတကို ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်က ဒီမိုကရက်တစ်တွေက ရာထူးကနေဖြုတ်ချဖို့အတွက် ယူကရိန်းကိစ္စကို တည်ခဲ့ပေမယ့် ရီပတ်ဘလီကင်တွေ ကြီးစိုးတဲ့ ဆီးနိတ်က ပယ်ချခဲ့တဲ့အတွက် သမ္မတကို အပြစ်တင်ရေးကိစ္စက တစ်ခန်းရပ်ခဲ့ရပါတယ်။ဒါဟာ ထရမ့်အတွက် အနှောင့်အယှက်ကြီးတစ်ခု ပျက်ပြယ်သွားတာပါ။ဒါပေမယ့် ယခုရက်သတ္တပတ်မှာတော့ ရီပတ်ဘလီကင်တွေက သူတို့သမ္မတကို ပြန်ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက်ဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းတစ်ရပ်ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်က မဲပေးခဲ့ပါတယ်။ဒီလို မဲနဲ့မဆုံးဖြတ်ခင်က တည်းက ထရမ့်ဘက်က အသံပစ်နေပြီး ဒီလို ဥပဒေကြမ်းမျိုးကို အတည်ပြုချက်ပေးမယ်ဆိုရင် အမေရိကန်နိုင်ငံကို အီရန်ရဲ့ခြိမ်းခြောက်မှုရန်အောက်မှာ ပိုပြီးကျရောက်သွားစေနိုင်အောင် လုပ်သလိုဖြစ်လိမ့်မယ်ဆိုပြီး သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အောက်လွှတ်တော်ကနေ တင်လာတဲ့ အီရန်အပေါ် စစ်ပွဲဆင်နွှဲခြင်းမရှိစေရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းတစ်ရပ်ကို စတင်တင်သွင်း အတည်ပြုခဲ့လို့ ရီပတ်ဘလီကင်တွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့  အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်ကနေ ထပ်မံမဲခွဲရာမှာ ဒီမိုကရက်တစ်အမတ်တွေအပြင် ထရမ့်ရဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကန် အမတ်တစ်ချို့ကပါ ထောက်ခံမဲပေးခဲ့ကြပါတယ်။ဒီဥပ‌ဒေကြမ်းက အိမ်ဖြူတော်မှာ ဗီတိုအာဏာနဲ့ ပယ်နိုင်သေးတဲ့အတွက် ထရမ့် ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပါ့မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

ကပ်ရောဂါဘေးအတွက် မျှော်လင့်ချက်

ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း သတင်းတွေထဲမှာ အများစုစောင့်ဖတ်ခဲ့ကြတဲ့သတင်းက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် (COVID-19) နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သေဆုံးကူးစက်မှုနူန်းတွေ၊ နောက်ထပ် ဘယ်နိုင်ငံကိုကူးပြီလဲ သတင်းတွေနဲ့ ကုသနိုင်တဲ့ဆေးဝါးကို ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီလားဆိုတဲ့ သတင်းတွေပါဘဲ။

တရုတ်သမ္မတဟာ ဘေကျင်း Ditan ဆေးရုံရှိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံနေရတဲ့ လူနာတွေကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်က သွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့ပြီး ဝူဟန်က ဆရာဝန်တွေနဲ့ ဗီဒီယိုမှတစ်ဆင့် စကားပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ဒီနောက်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပွားရာ ဗဟိုချက် ဟူဘေးပြည်နယ်မှာ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲနေတဲ့ ထိပ်တန်းနိုင်ငံရေးအရာရှိနှစ်ဦးကိုလည်း ရာထူးကထုတ်ပယ် အရေးယူခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့သူတွေအပေါ် သတ်မှတ်တဲ့စံနှုန်းကို  ဖေဖေါ်ဝါရီ  ၁၂ ရက်က ပြင်ဆင်သတ်မှတ်လိုက်တဲ့အတွက် ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်က ကိုးဆလောက် တက်လာခဲ့ပါတယ်။ထိုသို့စစ်တမ်းကောက်ယူမှုကို နည်းလမ်းပြောင်းလဲပြီးနောက် ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁၃ ရက်တွင် ဟူဘေးပြည်နယ်အတွင်း ရောဂါဖြစ်ပွားချိန်မှစတင်ပြီး အဆိုးဆုံးကူးစက်မှုအဖြစ် နောက်ထပ်ကူးစက်သူ ၁၄၈၄၀ ဦး ရှိပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် နောက်ထပ်သေဆုံးသူ ၂၄၂ ဦး ရှိခဲ့လို့ တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း သေဆုံးသူ စုစုပေါင်း ၁၃၅၅ ဦးထိ ရှိလာကာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူပေါင်း ၆၀၀၀၀ နီးပါးခန့် ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ဂျပန်နိုင်ငံ ယိုကိုဟားမားဆိပ်ကမ်းမှာ ဆိုက်ကပ်ထားတဲ့ ဂျပန်အပျော်စီးသင်္ဘော Diamond Princess ပေါ်မှာလည်း ရောဂါကူးစက်သူတစ်ဦး ပါလာလို့ စစ်ခဲ့ရာကနေ တစ်စီးလုံးနီးပါး ရောဂါကူးစက်ခံနေရမယ့် အခြေအအနေရောက်နေလို့ သီးသန့်ခွဲထုတ်နေရပါတယ်။ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက သီတင်းပတ်များအတွင်း သေဆုံးသူထပ်တိုးလာနိုင်တယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
 

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်မှာ တရုတ်အာဏာပိုင်တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၆ ဦး သေဆုံးပြီး ၁,၇၀၀ ကျော် ကူးစက်ခံထားရတယ်ဆိုတာကို ပြောခဲ့ပါတယ်။သေဆုံးသူထဲမှာ ရောဂါကို ပထမဆုံးတွေ့ရှိ သတိပေးခဲ့တဲ့ မျက်စိဆရာဝန် ပါခဲ့ပါတယ်။ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁၄ ရက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူစုစုပေါင်း ၁,၃၈၀ ဦး ရှိလာခဲ့ပြီး  လူပေါင်း ၆၄,၀၀၀ လောက် ကူးစက်ခံခဲ့ရပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်မှာတော့ သတင်းကောင်းတစ်ခု ထွက်လာပါတယ်။ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်ထိ စာရင်းအရ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ ၁၅၂၃ ဦးနှင့် ကူးစက်ခံရသူ ၆၆၀၀၀ ကျော် ရှိခဲ့ရာမှာ တစ်ရက်အတွင်း သေဆုံးသူ ၁၄၃ ဦး နဲ့ ကူးစက်ခံရသူ  ၂၆၀၀ ကျော်သာရှိလို့ ယခုသီတင်းပတ်အလယ်ခန့်မှစ၍ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုနှုန်း ကျဆင်းသွားတာ တွေ့လာရပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်မှာဘဲ ပြင်သစ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် (COVID-19) ကြောင့် ပထမဆုံးလူသေဆုံးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ ဥရောပမှာ ပထမဆုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူသေဆုံးခဲ့ပါတယ်။သေဆုံးသူဟာ တရုတ်အမျိုးသား ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်ဖြစ်ပြီး ဆေးရုံကို ဇန်နဝါရီအစောပိုင်းက ရောက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဆေးရုံမှာ ရက်ကြာကုသနေခဲ့တာပါ။ဗိုင်းရပ်စ်သစ် စတင်ဖြစ်ခဲ့ရာ တရုတ်နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ဟူပေပြည်နယ်ကနေ တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပ ဟောင်ကောင်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဂျပန်နဲ့ ယခု ပြင်သစ်တို့မှာပါ သေဆုံးမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အတွက် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုပြဿနာက ကမ္ဘာ့ပြဿနာ ဖြစ်လာပါတယ်။

ဟောင်ကောင်တက္ကသိုလ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဥက္ကဋ္ဌ ပါမောက္ခ ဂါဘရီရယ်လောင်ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့မှုကို မထိန်းချုပ်နိုင်ပါက ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့် ကူးစက်ခံရနိုင်တယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူအများစုက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူတစ်ယောက်ထံ ကူးစက်ခံရရင် အခြားလူနှစ်ဦးခွဲသို့ ကူးစက်နိုင်တယ်လို့ ယူဆထားပါတယ်။ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်မှုကို လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ၏ အကြံပေးတစ်ဦးဖြစ်သူ Ira Longini ကလည်း ယခုတရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် ကူးစက်ခံရသည့် လူဦးရေ ၆၀,၀၀၀ ကို ကျော်လွန်ကာ တဖြည်းဖြည်း ဘီလီယံနှင့်ချီကာ ကူးစက်လာနိုင်တယ်လို့ မှန်းဆခဲ့ပါတယ်။

ဗြိတိန်သိပ္ပံပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ်အတွက် ကာကွယ်ဆေးကို တိရစ္ဆာန်များနှင့် စမ်းသပ်ကြည့်နေသလို လက်ရှိမှာ အိတ်ချ်အိုင်ဗီဆေးဝါးနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးကိုရောပြီး ရောဂါကို ထိန်းချုပ်ကုသနေတာကို တရုတ်နိုင်ငံက ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ဒီရက်ပိုင်းမှာဘဲ တရုတ်သမ္မတက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နှိမ်နင်းရေးမှာ ရလဒ်ကောင်းများရထားပြီလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁၆ ရက်မှာ တစ်ရက်တည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် (COVID-19) ကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၄၂ ဦးနဲ့ ကူးစက်ခံရသူ၂၀၀၉ ဦးရှိခဲ့လို့ ကူးစက်မှုနှုန်း သုံးရက်ဆက်တိုက် ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ရောဂါကို ခုခံကာကွယ်မှုနူန်းက တက်လာသလို သေဆုံးသူကလည်း ထောင်ကျော်လာပါတယ်။ဒါပေမယ့် ကုသရေးဘက်က အတက်ဘက်ကို အရိပ်အယောင်တွေပြလာခဲ့ပါတယ်။အဓိကဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟူဘေးပြည်နယ်မှာ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ၅၈၁၀၀ ဦးအနက် ၁၆၉၆ ဦး သေဆုံးကာ ၆၆၃၉ ဦး ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာခဲ့သလို တရုတ်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ  ကော်ရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၇၇၀ နှင့် ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ၇၀၅၀၀ ဦးရှိပြီး ပြန်လည်ကောင်းမွန်သွားသူ ၁၀၈၀၀ ဦး ရှိခဲ့တဲ့အတွက် ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်းက ခန့်မှန်းထားသလို ယခုလကုန်မှာ ကျဆင်းလာမလားဆိုတာ မျှော်လင့်ချင်စရာပါ။   

ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ခဲ့ရတဲ့ ကပ်ရောဂါအသွင်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက ဆေးပညာရှင်တွေနဲ့ နိုင်ငံတကာဆေးပညာရှင်တွေရဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်မှုကြောင့် ရောဂါကို အပြီးသတ်အမြစ်ဖြတ်နိုင်မလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဆေးမတွေ့ခင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းပျံ့နှံ့လို့ လူတွေ ဘယ်လောက်ထိအဖိတ်အစင်ရှိဦးမလဲ ဘယ်အချိန်မှာ လုံး၀ကင်းစင်သွားမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု

ပိုက်ဆံကိစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ အထက်အရာရှိနဲ့ စကားများပြီး ရမ်းကားပစ်ခတ်မှုတွေ ကျူးလွန်သွားခဲ့တဲ့ ထိုင်းစစ်သားရဲ့ လုပ်ရပ်အတွက် ထိုင်းစစ်တပ် အကြီးအကဲဖြစ်တဲ့ ထိုင်းတပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ထိုင်းပြည်သူတွေကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်မှာ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခု ပြုလုပ်ပြီး ဝန်ချတောင်းပန်သွားခဲ့ပါတယ်။လူ ၂၉ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးပြီး လူ ၅၀ ကျော် ဒဏ်ရာရစေခဲ့တဲ့ ထိုင်းစစ်သားတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ရူးပေါက်ပြီး ရမ်းကားပစ်ခတ်မှုကြောင့်နဲ့ စစ်တပ်တစ်တပ်လုံးအပေါ် အပြစ်မတင်ကြစေလိုဘူးလို့ ထိုင်းစစ်တပ် အကြီးအကဲက ပြောခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံကို တိုက်ရိုက်ပြသနေတဲ့ ရုပ်သံမြင်ကွင်းမှာ စစ်တပ်ကိုယ်စား ဝန်ချတောင်းပန်စဉ် စိတ်မထိန်းနိုင်ဘဲ မျက်ရည်တွေကျနေခဲ့တဲ့ ထိုင်းစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးရဲ့ မြင်ကွင်းက ရမ်းကားတဲ့ စစ်သားလုပ်ရပ်ကြောင့် ဒေါသူပုန်ထနေတဲ့ ထိုင်းပြည်သူတွေအတွက် ဖြေသိမ့်ရာရခဲ့ပါတယ်။ထိုင်း ကာ/ချုပ်ပြောတဲ့ ပြည်သူဆီ သေနတ်ပြောင်းချိန်ပြီး မောင်းဆွဲပစ်လိုက်ပြီဆိုကတည်းက စစ်သားဟာ ရာဇဝတ်သားဖြစ်သွားပြီဆိုတဲ့စကားက တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှုမရှိဘဲ လက်နက်အားကိုးနဲ့ တိုင်းပြည်အာဏာကိုသိမ်းပြီး ကိုယ်ကျိုးရှာနေကြတဲ့ အာရှက စစ်အာဏာရှင်တွေအတွက် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စရာပါ။

ထိုင်းစစ်သား ရမ်းကားမှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသူ သေဆုံးသွားသူ ၂၉ ဦးအတွက် ရည်စူးပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်မှာ သံဃာတော် အပါး ၁၀,၀၀၀ တို့ စုဝေးကြွရောက်ကာ ဆုတောင်းအမျှဝေပေးခဲ့ကြပါတယ်။ထိုင်းပြည်သူတွေရင်ထဲ စစ်သားတစ်ယောက်ရဲ့ ရမ်းကားမှုကို ပူပူနွေးနွေးမမေ့နိုင်သေးချိန်မှာ  ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁၄ ရက်မှာ ဘန်ကောက်မြို့ မြို့လယ်ကောင်ရှိ တက္ကသိုလ်တစ်ခုအနီး၌ လူတစ်ဦးက သေနတ်ဖြင့် အချက်ပေါင်းများစွာပစ်ခတ်ခဲ့လို့ ဖမ်းဆီးခဲ့ရပါတယ်။ဒီပစ်ခတ်မှုမှာ သေဆုံးသူမရှိခဲ့ပေမယ့် ပြည်သူတွေအတွက် တုန်လှုပ်စရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

အကြမ်းဖက်မှုက အာရှမှာ အဖြစ်များခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုလက်နက်တွေ လိုသလိုရနေတဲ့အတွက် ဒေသတွင်းရှိနေတဲ့ ဘာသာရေးနဲ့ လူမျိုးရေး ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေအပေါ် မကျေလည်မှုတွေ၊ သယံဇာတခွဲဝေမှုအပေါ် မကျေလည်မှုတွေက အကြမ်းဖက်မှုဆီကို ဦးတည်လာစေခဲ့ပါတယ်။အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ဒီလိုမီးတောက်တွေ တောက်နေတဲ့အတွက် ပြည်သူတွေ ဒေသခံတွေ ဒုက္ခဝေနေတာကြာပါပြီ။ဘာသာရေးကို အခြေခံတဲ့ အိုင်အက်စ်က ပြိုကွဲလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက လာစုခဲ့ကြတဲ့သူတွေ ကိုယ်လာခဲ့ရာ နိုင်ငံအသီးသီးကို ပြန်လာခဲ့လို့ မိခင်နိုင်ငံတွေအတွက် ဒီပြဿနာက ခေါင်းခဲစရာဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသက အိုင်အက်စ်တွေရှိရာကို သွားခဲ့တဲ့သူတွေကို စိစစ်နေရာမှာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အစ္စလာမ်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားကတော့  အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ထံ ဝင်ရောက်ခဲ့သော နိုင်ငံသား ၇၀၀ ခန့်ကို ပြန်လက်မခံရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။အင်ဒို ဆုံးဖြတ်ချက်ကတော့  အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသား၂၆၇ သန်း လုံခြုံမှုရှိရေးအတွက်ပါဘဲ။

ဘာသာမျိုးစုံရှိပြီး ထစ်ကနဲအသေခံဗုံးခွဲတတ်တဲ့ အစ္စလာမ်အစွန်းရောက်တွေကို အင်ဒို လက်မခံတာ သူ့နိုင်ငံအတွက် မှန်ကန်တဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ပါဘဲ။

ဒီတစ်ပတ်ထဲမှာဘဲ အာဖဂန်နစ္စတန် ကဘူးလ်မြို့၌ Marshal Fahim စစ်တက္ကသိုလ် ဝင်ပေါက်အနီးမှာ အသေခံဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုဖြစ်ပွားခဲ့လို့ အနည်းဆုံး လူငါးဦးသေဆုံးခဲ့ပါတယ်။အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသဖြစ်တဲ့  ဆီးရီးယားမှာ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်နေတဲ့ကြာပါပြီ။ဒီဒေသနဲ့ အီရတ်ကိုခွပြီး အိုင်အက်စ်တွေက အစ္စလာမ်နိုင်ငံထူထောင်ဖို့ကြိုးစားခဲ့တာပါ။ယခုချိန်မှာတော့ ဆီးရီးယားမှာ ပြည်တွင်းစစ်ကနေ နိုင်ငံတကာစစ်ပုံစံကို ဦးတည်လာနေပါတယ်။တူရကီတပ်တွေက ဆီးရီးယားထဲကို ဝင်လာပြီး ကာ့ဒ်တွေကို တိုက်နေရာကနေ ကာ့ဒ်တွေ ပိုင်နက်ကိုဘဲ ဝင်လာတဲ့ ဆီးရီးယားတပ်တွေနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေကုန်လို့ နှစ်ဘက်အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုတွေ ယခုရက်ထဲဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။တူရကီစစ်သား ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့ရပြီးနောက်မှာ တူရကီဘက်က လက်တုံ့ပြန်ခဲ့တဲ့အတွက် လေကြောင်းကနေ တူရကီကနေ ထိုးစစ်ဆင်နွှဲရာမှာ ဆီးရီးယားစစ်သား ၅၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ဆီးရီးယားအစိုးရတပ်တွေက ရုရှားနောက်ခံနဲ့ တူရကီသိမ်းထားတဲ့ ကာ့ဒ်နယ်မြေတွေ အပါအဝင် အလက်ပိုဒေသတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သလို ဆီးရီးယားနယ်မြေအကုန်လုံးကို ပြန်သိမ်းမယ်လို့ ပြောခဲ့တဲ့အတွက် အီဒလစ်ဒေသမှာ ဘယ်လောက်ထိ စစ်ပွဲတွေပြင်းထန်လာဦးမလဲ၊ ဘယ်လောက်ထိသေကြေကြဦးမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာဖြစ်တယ်ဆိုတာ တင်ပြရင်း ယခုရက်သတ္တပတ် နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာပဲရပ်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
ဖေဖော်ဝါရီ - ၁၇

( Zawgyi )

ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္းျဖစ္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲမွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ သတင္းအခ်ိဳ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။အထူးသျဖင့္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ျပန္႔ပြားမႈနဲ႔ ေသဆုံးမႈက အရွိန္ေကာင္းေနခ်ိန္မွာ အေမရိကန္သမၼတကို ဇက္ႀကိဳးဆြဲထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့သတင္းက ကမာၻအတြက္ သတင္းေကာင္းပါဘဲ။ဒါ့အျပင္ အာရွႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ ထိုင္းကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ခံခဲ့တဲ့သတင္းနဲ႔ စစ္တလင္းျဖစ္တဲ့ ဆီးရီးယားမွာ တူရကီနဲ႔ ဆီးရီးယားအစိုးရတပ္ေတြ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြကလည္း ကမာၻကေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ရတဲ့ သတင္းေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုသတင္းေတြအျပင္ အိႏၵိယက အဓိကျပည္နယ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အာဏာရပါတီ ရႈံးနိမ့္သြားတဲ့သတင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံက မယ္ရာပီမီးေတာင္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၃ ရက္က ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့သတင္း၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ေရနံခ်က္စက္႐ုံတစ္႐ုံ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့သတင္း၊ ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံမွာ လက္ဝဲယိမ္း ေျပာက္က်ားသူပုန္အဖြဲ႕ ELN က တိုက္ခိုက္လာႏိုင္လို႔ တပ္လွန႔္ထားရတဲ့သတင္း၊ အာဂ်င္တီးနားမွာ IMF ရဲ႕ ေႂကြးၿမီကို ဆိုင္းငံ့ဖို႔ ျပည္သူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆႏၵျပေနၾကတဲ့သတင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္က အေမရိကန္နဲ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံစစ္ဘက္ဆိုင္ရာ မဟာမိတ္ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ကေန ႏုတ္ထြက္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း ဒီတစ္ပတ္မွာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

စစ္ဝါဒီဆန္လာတဲ့ ထရမ့္ ကို တားလို႔ရမလား

ရီပတ္ဘလီကင္ေတြ သမၼတျဖစ္တဲ့လက္ထက္ဆိုရင္ အေမရိကန္သမၼတ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ နီးလာတဲ့အခါတိုင္း တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲေလ့ရွိပါတယ္။ဒါဟာ ရီပတ္ဘလီကင္ေတြရဲ႕ မဲဆြယ္နည္းတစ္ခုပါဘဲ။စစ္ဆင္ႏႊဲတဲ့အတြက္ တိုင္းျပည္အတြင္းမွာရွိေနတဲ့ အႀကီးစားစက္မႈလုပ္ငန္းေတြ အားေကာင္းေမာင္းသန္ျဖစ္လာသလို အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာကိုလည္း ေျဖရွင္းၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံအတြင္း မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကို လႈံ႕ေဆာ္ၿပီး ေနာင္သက္တမ္းအထိ သမၼတသက္တမ္းကို ဆြဲဆန႔္ႏိုင္ပါတယ္။

ယခုရီပတ္ဘလီကင္သမၼတျဖစ္တဲ့ ထရမ့္ လက္ထက္မွာ အိုဘားမားနဲ႔ မတူဘဲ အေမရိကန္က ပိုၿပီးရန္လိုလာပါတယ္။မၾကာေသးခင္က အီရန္နဲ႔ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာမွာဆိုရင္ စစ္ျဖစ္လုနီးပါးအေျခအေနကို ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္ဘက္လုံးက ေနာက္ဆုတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ေနာက္ထပ္စစ္တစ္ခုကို ေရွာင္လႊဲႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအတြက္ စိတ္ထင္သလိုျပဳမူတတ္တဲ့ အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ ကမာၻအေနနဲ႔ အေရးတႀကီးလိုအပ္လာပါတယ္။

အေမရိကန္သမၼတကို ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္သတၱပတ္က ဒီမိုကရက္တစ္ေတြက ရာထူးကေနျဖဳတ္ခ်ဖို႔အတြက္ ယူကရိန္းကိစၥကို တည္ခဲ့ေပမယ့္ ရီပတ္ဘလီကင္ေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ ဆီးနိတ္က ပယ္ခ်ခဲ့တဲ့အတြက္ သမၼတကို အျပစ္တင္ေရးကိစၥက တစ္ခန္းရပ္ခဲ့ရပါတယ္။ဒါဟာ ထရမ့္အတြက္ အေႏွာင့္အယွက္ႀကီးတစ္ခု ပ်က္ျပယ္သြားတာပါ။ဒါေပမယ့္ ယခုရက္သတၱပတ္မွာေတာ့ ရီပတ္ဘလီကင္ေတြက သူတို႔သမၼတကို ျပန္ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္းတစ္ရပ္ကို ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၃ ရက္က မဲေပးခဲ့ပါတယ္။ဒီလို မဲနဲ႔မဆုံးျဖတ္ခင္က တည္းက ထရမ့္ဘက္က အသံပစ္ေနၿပီး ဒီလို ဥပေဒၾကမ္းမ်ိဳးကို အတည္ျပဳခ်က္ေပးမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို အီရန္ရဲ႕ၿခိမ္းေျခာက္မႈရန္ေအာက္မွာ ပိုၿပီးက်ေရာက္သြားေစႏိုင္ေအာင္ လုပ္သလိုျဖစ္လိမ့္မယ္ဆိုၿပီး သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကေန တင္လာတဲ့ အီရန္အေပၚ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲျခင္းမရွိေစေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္းတစ္ရပ္ကို စတင္တင္သြင္း အတည္ျပဳခဲ့လို႔ ရီပတ္ဘလီကင္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့  အေမရိကန္အထက္လႊတ္ေတာ္ကေန ထပ္မံမဲခြဲရာမွာ ဒီမိုကရက္တစ္အမတ္ေတြအျပင္ ထရမ့္ရဲ႕ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ အမတ္တစ္ခ်ိဳ႕ကပါ ေထာက္ခံမဲေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ဒီဥပ‌ေဒၾကမ္းက အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ ဗီတိုအာဏာနဲ႔ ပယ္ႏိုင္ေသးတဲ့အတြက္ ထရမ့္ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။

ကပ္ေရာဂါေဘးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္

ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္း သတင္းေတြထဲမွာ အမ်ားစုေစာင့္ဖတ္ခဲ့ၾကတဲ့သတင္းက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္သစ္ (COVID-19) နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေသဆုံးကူးစက္မႈႏူန္းေတြ၊ ေနာက္ထပ္ ဘယ္ႏိုင္ငံကိုကူးၿပီလဲ သတင္းေတြနဲ႔ ကုသႏိုင္တဲ့ေဆးဝါးကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ၿပီလားဆိုတဲ့ သတင္းေတြပါဘဲ။

တ႐ုတ္သမၼတဟာ ေဘက်င္း Ditan ေဆး႐ုံရွိ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံေနရတဲ့ လူနာေတြကို ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀ ရက္က သြားေရာက္ၾကည့္ရႈခဲ့ၿပီး ဝူဟန္က ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ ဗီဒီယိုမွတစ္ဆင့္ စကားေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ဒီေနာက္မွာ ဗိုင္းရပ္စ္ျဖစ္ပြားရာ ဗဟိုခ်က္ ဟူေဘးျပည္နယ္မွာ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲေနတဲ့ ထိပ္တန္းႏိုင္ငံေရးအရာရွိႏွစ္ဦးကိုလည္း ရာထူးကထုတ္ပယ္ အေရးယူခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္က်န္းမာေရးအာဏာပိုင္ေတြက ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရတဲ့သူေတြအေပၚ သတ္မွတ္တဲ့စံႏႈန္းကို  ေဖေဖၚဝါရီ  ၁၂ ရက္က ျပင္ဆင္သတ္မွတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ကူးစက္ခံရသူ အေရအတြက္က ကိုးဆေလာက္ တက္လာခဲ့ပါတယ္။ထိုသို႔စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈကို နည္းလမ္းေျပာင္းလဲၿပီးေနာက္ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၃ ရက္တြင္ ဟူေဘးျပည္နယ္အတြင္း ေရာဂါျဖစ္ပြားခ်ိန္မွစတင္ၿပီး အဆိုးဆုံးကူးစက္မႈအျဖစ္ ေနာက္ထပ္ကူးစက္သူ ၁၄၈၄၀ ဦး ရွိၿပီး ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ေသဆုံးသူ ၂၄၂ ဦး ရွိခဲ့လို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအတြင္း ေသဆုံးသူ စုစုေပါင္း ၁၃၅၅ ဦးထိ ရွိလာကာ ကူးစက္ျဖစ္ပြားသူေပါင္း ၆၀၀၀၀ နီးပါးခန႔္ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ယိုကိုဟားမားဆိပ္ကမ္းမွာ ဆိုက္ကပ္ထားတဲ့ ဂ်ပန္အေပ်ာ္စီးသေဘၤာ Diamond Princess ေပၚမွာလည္း ေရာဂါကူးစက္သူတစ္ဦး ပါလာလို႔ စစ္ခဲ့ရာကေန တစ္စီးလုံးနီးပါး ေရာဂါကူးစက္ခံေနရမယ့္ အေျခအအေနေရာက္ေနလို႔ သီးသန႔္ခြဲထုတ္ေနရပါတယ္။ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက သီတင္းပတ္မ်ားအတြင္း ေသဆုံးသူထပ္တိုးလာႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
 

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄ ရက္မွာ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္ေတြက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း ၆ ဦး ေသဆုံးၿပီး ၁,၇၀၀ ေက်ာ္ ကူးစက္ခံထားရတယ္ဆိုတာကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ေသဆုံးသူထဲမွာ ေရာဂါကို ပထမဆုံးေတြ႕ရွိ သတိေပးခဲ့တဲ့ မ်က္စိဆရာဝန္ ပါခဲ့ပါတယ္။ေဖေဖၚဝါရီ ၁၄ ရက္မွာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူစုစုေပါင္း ၁,၃၈၀ ဦး ရွိလာခဲ့ၿပီး  လူေပါင္း ၆၄,၀၀၀ ေလာက္ ကူးစက္ခံခဲ့ရပါတယ္။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅ ရက္မွာေတာ့ သတင္းေကာင္းတစ္ခု ထြက္လာပါတယ္။ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅ ရက္ထိ စာရင္းအရ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ စုစုေပါင္း ေသဆုံးသူ ၁၅၂၃ ဦးႏွင့္ ကူးစက္ခံရသူ ၆၆၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိခဲ့ရာမွာ တစ္ရက္အတြင္း ေသဆုံးသူ ၁၄၃ ဦး နဲ႔ ကူးစက္ခံရသူ  ၂၆၀၀ ေက်ာ္သာရွိလို႔ ယခုသီတင္းပတ္အလယ္ခန႔္မွစ၍ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈႏႈန္း က်ဆင္းသြားတာ ေတြ႕လာရပါတယ္။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅ ရက္မွာဘဲ ျပင္သစ္မွာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္သစ္ (COVID-19) ေၾကာင့္ ပထမဆုံးလူေသဆုံးမႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ ဥေရာပမွာ ပထမဆုံး ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ လူေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ေသဆုံးသူဟာ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသား ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ျဖစ္ၿပီး ေဆး႐ုံကို ဇန္နဝါရီအေစာပိုင္းက ေရာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ေဆး႐ုံမွာ ရက္ၾကာကုသေနခဲ့တာပါ။ဗိုင္းရပ္စ္သစ္ စတင္ျဖစ္ခဲ့ရာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ဟူေပျပည္နယ္ကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျပင္ပ ေဟာင္ေကာင္၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ဂ်ပန္နဲ႔ ယခု ျပင္သစ္တို႔မွာပါ ေသဆုံးမႈေတြ ေပၚေပါက္လာတဲ့အတြက္ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္မႈျပႆနာက ကမာၻ႔ျပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္။

ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး ဥကၠ႒ ပါေမာကၡ ဂါဘရီရယ္ေလာင္ကေတာ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါက ကမာၻ႔လူဦးေရ၏ သုံးပုံႏွစ္ပုံခန႔္ ကူးစက္ခံရႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
ကြၽမ္းက်င္သူအမ်ားစုက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ လူတစ္ေယာက္ထံ ကူးစက္ခံရရင္ အျခားလူႏွစ္ဦးခြဲသို႔ ကူးစက္ႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆထားပါတယ္။ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္မႈကို ေလ့လာမႈျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) ၏ အႀကံေပးတစ္ဦးျဖစ္သူ Ira Longini ကလည္း ယခုတရားဝင္ထုတ္ျပန္ထားသည့္ ကူးစက္ခံရသည့္ လူဦးေရ ၆၀,၀၀၀ ကို ေက်ာ္လြန္ကာ တျဖည္းျဖည္း ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီကာ ကူးစက္လာႏိုင္တယ္လို႔ မွန္းဆခဲ့ပါတယ္။

ၿဗိတိန္သိပၸံပညာရွင္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကေတာ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္သစ္အတြက္ ကာကြယ္ေဆးကို တိရစာၦန္မ်ားႏွင့္ စမ္းသပ္ၾကည့္ေနသလို လက္ရွိမွာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီေဆးဝါးနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးကိုေရာၿပီး ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ကုသေနတာကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ဒီရက္ပိုင္းမွာဘဲ တ႐ုတ္သမၼတက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ႏွိမ္နင္းေရးမွာ ရလဒ္ေကာင္းမ်ားရထားၿပီလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ေဖေဖၚဝါရီ ၁၆ ရက္မွာ တစ္ရက္တည္း ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္သစ္ (COVID-19) ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ ၁၄၂ ဦးနဲ႔ ကူးစက္ခံရသူ၂၀၀၉ ဦးရွိခဲ့လို႔ ကူးစက္မႈႏႈန္း သုံးရက္ဆက္တိုက္ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ေရာဂါကို ခုခံကာကြယ္မႈႏူန္းက တက္လာသလို ေသဆုံးသူကလည္း ေထာင္ေက်ာ္လာပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ကုသေရးဘက္က အတက္ဘက္ကို အရိပ္အေယာင္ေတြျပလာခဲ့ပါတယ္။အဓိကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဟူေဘးျပည္နယ္မွာ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ၅၈၁၀၀ ဦးအနက္ ၁၆၉၆ ဦး ေသဆုံးကာ ၆၆၃၉ ဦး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာခဲ့သလို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းမွာ  ေကာ္႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ ၁၇၇၀ ႏွင့္ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ၇၀၅၀၀ ဦးရွိၿပီး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္သြားသူ ၁၀၈၀၀ ဦး ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ေရာဂါကူးစက္မႈႏႈန္းက ခန႔္မွန္းထားသလို ယခုလကုန္မွာ က်ဆင္းလာမလားဆိုတာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်င္စရာပါ။   

ကမာၻတစ္ဝန္း ထိတ္လန႔္တုန္လႈပ္ခဲ့ရတဲ့ ကပ္ေရာဂါအသြင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္အတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာေဆးပညာရွင္ေတြရဲ႕ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈေၾကာင့္ ေရာဂါကို အၿပီးသတ္အျမစ္ျဖတ္ႏိုင္မလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးမေတြ႕ခင္ ကမာၻတစ္ဝန္းပ်ံ႕ႏွံ႔လို႔ လူေတြ ဘယ္ေလာက္ထိအဖိတ္အစင္ရွိဦးမလဲ ဘယ္အခ်ိန္မွာ လုံး၀ကင္းစင္သြားမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈ

ပိုက္ဆံကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထက္အရာရွိနဲ႔ စကားမ်ားၿပီး ရမ္းကားပစ္ခတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္သြားခဲ့တဲ့ ထိုင္းစစ္သားရဲ႕ လုပ္ရပ္အတြက္ ထိုင္းစစ္တပ္ အႀကီးအကဲျဖစ္တဲ့ ထိုင္းတပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ထိုင္းျပည္သူေတြကို ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁ ရက္မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ခု ျပဳလုပ္ၿပီး ဝန္ခ်ေတာင္းပန္သြားခဲ့ပါတယ္။လူ ၂၉ ဦးထက္မနည္း ေသဆုံးၿပီး လူ ၅၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရေစခဲ့တဲ့ ထိုင္းစစ္သားတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္႐ူးေပါက္ၿပီး ရမ္းကားပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္နဲ႔ စစ္တပ္တစ္တပ္လုံးအေပၚ အျပစ္မတင္ၾကေစလိုဘူးလို႔ ထိုင္းစစ္တပ္ အႀကီးအကဲက ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ႏိုင္ငံကို တိုက္႐ိုက္ျပသေနတဲ့ ႐ုပ္သံျမင္ကြင္းမွာ စစ္တပ္ကိုယ္စား ဝန္ခ်ေတာင္းပန္စဥ္ စိတ္မထိန္းႏိုင္ဘဲ မ်က္ရည္ေတြက်ေနခဲ့တဲ့ ထိုင္းစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရဲ႕ ျမင္ကြင္းက ရမ္းကားတဲ့ စစ္သားလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ေဒါသူပုန္ထေနတဲ့ ထိုင္းျပည္သူေတြအတြက္ ေျဖသိမ့္ရာရခဲ့ပါတယ္။ထိုင္း ကာ/ခ်ဳပ္ေျပာတဲ့ ျပည္သူဆီ ေသနတ္ေျပာင္းခ်ိန္ၿပီး ေမာင္းဆြဲပစ္လိုက္ၿပီဆိုကတည္းက စစ္သားဟာ ရာဇဝတ္သားျဖစ္သြားၿပီဆိုတဲ့စကားက တာဝန္ခံမႈ တာဝန္ယူမႈမရွိဘဲ လက္နက္အားကိုးနဲ႔ တိုင္းျပည္အာဏာကိုသိမ္းၿပီး ကိုယ္က်ိဳးရွာေနၾကတဲ့ အာရွက စစ္အာဏာရွင္ေတြအတြက္ ထိတ္လန႔္တုန္လႈပ္စရာပါ။

ထိုင္းစစ္သား ရမ္းကားမႈေၾကာင့္ ေသဆုံးခဲ့ရသူ ေသဆုံးသြားသူ ၂၉ ဦးအတြက္ ရည္စူးၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅ ရက္မွာ သံဃာေတာ္ အပါး ၁၀,၀၀၀ တို႔ စုေဝးႂကြေရာက္ကာ ဆုေတာင္းအမွ်ေဝေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ထိုင္းျပည္သူေတြရင္ထဲ စစ္သားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ရမ္းကားမႈကို ပူပူေႏြးေႏြးမေမ့ႏိုင္ေသးခ်ိန္မွာ  ေဖေဖၚဝါရီ ၁၄ ရက္မွာ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္ရွိ တကၠသိုလ္တစ္ခုအနီး၌ လူတစ္ဦးက ေသနတ္ျဖင့္ အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာပစ္ခတ္ခဲ့လို႔ ဖမ္းဆီးခဲ့ရပါတယ္။ဒီပစ္ခတ္မႈမွာ ေသဆုံးသူမရွိခဲ့ေပမယ့္ ျပည္သူေတြအတြက္ တုန္လႈပ္စရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္မႈက အာရွမွာ အျဖစ္မ်ားခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုလက္နက္ေတြ လိုသလိုရေနတဲ့အတြက္ ေဒသတြင္းရွိေနတဲ့ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြအေပၚ မေက်လည္မႈေတြ၊ သယံဇာတခြဲေဝမႈအေပၚ မေက်လည္မႈေတြက အၾကမ္းဖက္မႈဆီကို ဦးတည္လာေစခဲ့ပါတယ္။အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ဒီလိုမီးေတာက္ေတြ ေတာက္ေနတဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြ ေဒသခံေတြ ဒုကၡေဝေနတာၾကာပါၿပီ။ဘာသာေရးကို အေျခခံတဲ့ အိုင္အက္စ္က ၿပိဳကြဲလုနီးပါးျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ကမာၻတစ္ဝန္းက လာစုခဲ့ၾကတဲ့သူေတြ ကိုယ္လာခဲ့ရာ ႏိုင္ငံအသီးသီးကို ျပန္လာခဲ့လို႔ မိခင္ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ဒီျပႆနာက ေခါင္းခဲစရာျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသက အိုင္အက္စ္ေတြရွိရာကို သြားခဲ့တဲ့သူေတြကို စိစစ္ေနရာမွာ ကမာၻ႔အႀကီးဆုံး အစၥလာမ္ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုနီးရွားကေတာ့  အိုင္အက္စ္အဖြဲ႕ထံ ဝင္ေရာက္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံသား ၇၀၀ ခန႔္ကို ျပန္လက္မခံရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။အင္ဒို ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကေတာ့  အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသား၂၆၇ သန္း လုံၿခဳံမႈရွိေရးအတြက္ပါဘဲ။

ဘာသာမ်ိဳးစုံရွိၿပီး ထစ္ကနဲအေသခံဗုံးခြဲတတ္တဲ့ အစၥလာမ္အစြန္းေရာက္ေတြကို အင္ဒို လက္မခံတာ သူ႔ႏိုင္ငံအတြက္ မွန္ကန္တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပါဘဲ။

ဒီတစ္ပတ္ထဲမွာဘဲ အာဖဂန္နစၥတန္ ကဘူးလ္ၿမိဳ႕၌ Marshal Fahim စစ္တကၠသိုလ္ ဝင္ေပါက္အနီးမွာ အေသခံဗုံးခြဲတိုက္ခိုက္မႈတစ္ခုျဖစ္ပြားခဲ့လို႔ အနည္းဆုံး လူငါးဦးေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသျဖစ္တဲ့  ဆီးရီးယားမွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ၾကာပါၿပီ။ဒီေဒသနဲ႔ အီရတ္ကိုခြၿပီး အိုင္အက္စ္ေတြက အစၥလာမ္ႏိုင္ငံထူေထာင္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တာပါ။ယခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဆီးရီးယားမွာ ျပည္တြင္းစစ္ကေန ႏိုင္ငံတကာစစ္ပုံစံကို ဦးတည္လာေနပါတယ္။တူရကီတပ္ေတြက ဆီးရီးယားထဲကို ဝင္လာၿပီး ကာ့ဒ္ေတြကို တိုက္ေနရာကေန ကာ့ဒ္ေတြ ပိုင္နက္ကိုဘဲ ဝင္လာတဲ့ ဆီးရီးယားတပ္ေတြနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြကုန္လို႔ ႏွစ္ဘက္အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈေတြ ယခုရက္ထဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။တူရကီစစ္သား ၅ ဦး ေသဆုံးခဲ့ရၿပီးေနာက္မွာ တူရကီဘက္က လက္တုံ႔ျပန္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေလေၾကာင္းကေန တူရကီကေန ထိုးစစ္ဆင္ႏႊဲရာမွာ ဆီးရီးယားစစ္သား ၅၁ ဦး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

လက္ရွိမွာေတာ့ ဆီးရီးယားအစိုးရတပ္ေတြက ႐ုရွားေနာက္ခံနဲ႔ တူရကီသိမ္းထားတဲ့ ကာ့ဒ္နယ္ေျမေတြ အပါအဝင္ အလက္ပိုေဒသတစ္ခုလုံးကို သိမ္းပိုက္ခဲ့သလို ဆီးရီးယားနယ္ေျမအကုန္လုံးကို ျပန္သိမ္းမယ္လို႔ ေျပာခဲ့တဲ့အတြက္ အီဒလစ္ေဒသမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ စစ္ပြဲေတြျပင္းထန္လာဦးမလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ထိေသေၾကၾကဦးမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာျဖစ္တယ္ဆိုတာ တင္ျပရင္း ယခုရက္သတၱပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္း သုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာပဲရပ္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ေဖေဖာ္ဝါရီ - ၁၇