【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ကူရာမဲ့ ယူကရိန်းနှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ အပြောင်းအလဲ

ယခုတစ်ပတ် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို ဖုံးလွှမ်းခဲ့တဲ့ သတင်းက ခရိုင်းမီးယားမှာ ယူကရိန်း ရေတပ်စစ်သင်္ဘော ၃ စင်းကို ရုရှားက စစ်အင်အားသုံး ဖမ်းဆီးခဲ့တဲ့ သတင်းပါဘဲ။ဒီသတင်းနဲ့ အပြိုင် နောက်ထပ် စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ သတင်းက G-20 ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်နေတဲ့ တရုတ်သမ္မတနဲ့ အမေရိကန်သမ္မတတို့ တွေ့ဆုံပြီး အခွန်သစ်တွေ သုံးလကြာ မကောက်ခံဖို့ သဘောတူညီချက်ရခဲ့တဲ့ သတင်းပါဘဲ။

ဒီသတင်းကြီးနှစ်ပုဒ်က ယခုတစ်ပတ်အတွင်းဖြစ်ခဲ့တဲ့  အများစုစိတ်ဝင်စားလေ့ရှိတဲ့ ပေါက်ကွဲမှု သတင်းတွေဖြစ်တဲ့ ဘေဂျင်းမြို့ အနောက်မြောက်ဘက် ဇန်ကျီအာကူမြို့ရှိ ဟီဘေးရှန်ဟွာ ဓာတုဗေဒစက်ရုံအနီး မီးလောင်ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်လို့ ထရပ်ကား ၃၈ စီးနဲ့ ကား ၁၂ စီး မီးလောင်ကာ လူ ၂၂ ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ သတင်း၊ ကဘူးလ်မြို့ရှိ ဗြိတိန်လုံခြုံရေးကုမ္ပဏီ အပြင်ဖက်မှာ နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်က တာလီဘန်လက်ချက်နဲ့ ပေါက်ကွဲမှုကြီးဖြစ်လို့ လူ ၁၀ ဦး သေဆုံးကာ ၁၉ ဦး ဒဏ်ရာရတဲ့ သတင်း၊ ဘရာဇီးနိုင်ငံ ဆော်ပိုလိုမြို့မှာ လေယာဉ်ငယ်တစ်စင်း ပျက်ကျလို့ ၂ ဦး သေဆုံးပြီး ၁၂ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့ သတင်း၊ ကိုင်ရို ရုပ်ရှင်ပွဲတော်ကို မလုံမခြုံ ဝတ်ဆင်တက်ရောက်တဲ့ အီဂျစ်သရုပ်ဆောင်မင်းသမီး ရာနီယာယူဆွတ်ဖ် ကို ‘ကာမရာဂစိတ် ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်မှု’ စွဲချက်နဲ့ ရုံးတင်စစ်ဆေးမယ့် သတင်း စတဲ့ သတင်းတွေကို ကျော်လွန်ကာ စိတ်ဝင်တစား စောင့်ကြည့်ခံရတဲ့ သတင်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဂျော့ဘုရှ့် ကွယ်လွန်မှုနဲ့ လှုပ်လှုပ်ရှားရှား အမေရိကန်

ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း အမေရိကန်မှာ စိတ်ဝင်စားစရာ သတင်းတွေ ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပါတယ်။အထူးသဖြင့်  ထရမ့် နဲ့ မီဒီယာတွေကြား တိုက်ပွဲ၊ နယ်စပ်ရောက်နေတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည်တွေကို ဖြိုခွဲမှုတွေ၊ G-20 အစည်းအဝေးမှာ တရုတ်သမ္မတနဲ့ တွေ့ပြီးနောက် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကိုရပ်ဖို့ သဘောတူညီခဲ့တာတွေ စတာတွေ၊ တခြားတစ်ဖက်မှာ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားအကြား ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခကြောင့် G-20 အစည်းအဝေးအတွင်း ပူတင် နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေနဲ့ ယခုတစ်ပတ် အမေရိကန်ဆိုင်ရာ သတင်းတွေက စိတ်ဝင်စားစရာတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီလက ကွယ်လွန်သွားတဲ့ အသက် (၉၂) နှစ်အရွယ် ဇနီး ဘာဘာရာဘုရှ့် ရဲ့ နာရေး တက်ရောက်အပြီး သွေးအတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုတစ်ခုကြောင့် ဆေးရုံတက်ခဲ့ရတဲ့ အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဂျော့ဘုရှ့် (စီနီယာ) ဟာ ပါကင်ဆန် အပါအဝင် ကာလရှည် နာမကျန်းရောဂါတွေကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်က သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။၁၉၈၉ မှ ၁၉၉၃ အထိ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့  ၄၁ ဦးမြောက် သမ္မတအဖြစ် အောင်အောင်မြင်မြင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ သမ္မတဟောင်း ဂျော့ဘုရှ့် ကို သူ့လက်ထက်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဂျာမန် ဘာလင်တံတိုင်း ဖြိုဖျက်ခြင်း၊ ဥရောပအရှေ့ပိုင်းရှိ ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ပြိုလဲခြင်းနှင့် ကမ္ဘာ့စူပါအင်အားကြီး နိုင်ငံအဖြစ် အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံတည်း ထွက်ပေါ်လာအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် သက်တမ်းတစ်ကြိမ်ထဲမှာ အမေရိကန်ကို တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့တဲ့ သမ္မတတစ်ဦးအဖြစ် နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြု လေးစားခံရသူပါ။

သမ္မတမျိုးရိုးလို့ ခေါ်ရလောက်အောင် သားဖြစ်သူ ဂျော့ချ်ဒဗလျူဘုရှ့် (ဂျူနီယာ) ကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ၄၃ ဦးမြောက် သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့တဲ့အတွက် ထူးခြားတဲ့ မိသားစုလို့ ပြောလို့ရတဲ့သူ တစ်ဦးပါ။ဘုရှ့် ကွယ်လွန်မှုအတွက် နိုင်ငံတကာခေါင်းဆောင်တွေက ဝမ်းနည်းကြောင်း ပေးပို့ခဲ့သလို ဘုရှ့် ကွယ်လွန်ခြင်းအတွက် ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်နေ့ကို အမျိုးသားဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုနေ့အဖြစ် သမ္မတ ထရမ့် က ကြေညာထားပါတယ်။ယင်းနေ့မှာ သမ္မတဟောင်းကို ဂုဏ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ နယူးယောက် စတော့ရှယ်ယာဈေးကွက် ပိတ်ထားမှာဖြစ်သလို သမ္မတဟောင်း ဂျော့ချ်အိတ်ချ်ဒဗလျူဘုရှ့် ၏ ရုပ်ကလာပ်ကို အမျိုးသားဝမ်းနည်းပူဆွေးနေ့ မတိုင်မီ အများပြည်သူ ဂါဝရပြုရန် အမေရိကန်လွှတ်တော်မှာ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက် နံနက်အထိ ထားရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဂျော့ချ်ဒဗလျူဘုရှ့် ရဲ့ ဈာပနအခမ်းအနားကို ဝါရှင်တန်ဒီစီ အမျိုးသား ဘုရားရှိခိုးကျောင်းမှာ ကျင်းပမှာဖြစ်ပြီး လက်ရှိသမ္မတ ထရမ့် နဲ့  ဇနီးဖြစ်သူတို့ တက်ရောက်မှာဖြစ်သလို အခြားကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင် အများအပြားလည်း တက်ရောက်ကြမှာလို့ ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဂျော့ဘုရှ့် (စီနီယာ) ကွယ်လွန်တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်မှာဘဲ မက္ကဆီကိုနယ်စပ် ရောက်နေတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံထဲ အခြေချဝင်ခွင့်ရဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ ဗဟိုအမေရိက နိုင်ငံတွေက ရွှေ့ပြောင်းသူတွေက အခြေအနေသစ်တစ်ခု အပြောင်းအလဲဖြစ်ရေးကို ရည်သန်ပြီး စတင်အစာငတ်ခံ ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။အားကစားစင်တာမှာ ထားရှိထားတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်သူ ၆၀ဝ၀ ကျော်အတွက် ထားရှိတဲ့ မက္ကဆီကိုမှာ အစိုးရအပြောင်းအလဲရှိနေတဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်ကို မျှော်ပြီး အပြောင်းအလဲ တစ်ခုအတွက် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြတာပါ။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက အတင်းအဓမ္မ စည်းရိုးတွေကို ချိုးဖောက်ဝင်ရောက်တဲ့ ရွှေ့ပြောင်းသူတွေကို အမေရိကန်ဘက်က မျက်ရည်ယိုဗုံး သုံးပြီး နှိမ်နင်းခဲ့တဲ့အတွက် ရွှေ့ပြောင်းသူတွေဘက်က မက္ကဆီကိုနဲ့ အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံလုံးက အစိုးရတွေ သဘောထားအပေါ် တစ်စုံတစ်ရာ သက်ရောက်မှုရှိစေဖို့ ဖိအားပေးတဲ့အနေနဲ့ တစ်ချို့က အစာငတ်ခံ ဆန္ဒပြမှုတွေ စတင်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်မှာ နှစ် ၇၀ အတွင်း မက္ကဆီကို၏ ပထမဆုံး လက်ဝဲဝါဒီ သမ္မတ တက်လာခဲ့ပါတယ်။မက္ကဆီကိုစီးတီး မြို့တော်ဝန်ဟောင်းဖြစ်တဲ့ ထင်ရှားတဲ့ လက်ဝဲဝါဒီသမား ပက်ဇ် အိုဘရာဒါ က ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲမှာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများ အပြစ်ပေးမခံရဘဲ လွတ်မြောက်နေမှုများ အဆုံးသတ်စေမယ်လို့ ကတိပေးခဲ့ပါတယ်။

မက္ကဆီကို သမ္မတ အိုဘရာဒါ ကနဦးအနေနဲ့ အမေရိကန်-မက္ကဆီကို နယ်စပ်မှာ စခန်းချနေတဲ့  ဗဟိုအမေရိက ရွှေ့ပြောင်းလူ ၆၀၀၀ ကျော် ပြဿနာကို စတင်ကိုင်တွယ်ရတော့မှာပါ။ရွှေ့ပြောင်းသူတွေကလည်း ရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ အမေရိက ဝင်ရောက်ဖို့ အစာငတ်ခံ ဆန္ဒပြမှုက စနေပါပြီ။ဘာတွေဆက်ဖြစ်မလဲဆိုတာ ဆက်စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

G-20 မှာ လျော့ချခဲ့တဲ့ တရုတ်-အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ

ယခုတစ်ပတ် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲ သတင်းကောင်းတွေ ရှိသလို စိတ်ပျက်ရာ သတင်းတွေလည်း ရှိပါတယ်။ဒီထဲမှာ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ ဗျူနိုအေရီးစ်မှာ ကျင်းပနေတဲ့ G-20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို တက်ရောက်နေတဲ့  အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် နှင့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်းဖိန် တို့ တွေ့ဆုံပြီးနောက်မှာ အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံမည့် အစီအစဉ်သစ်ကို  ရက်ပေါင်း ၉၀ ထိ ဆိုင်းငံ့ထားဖို့ သဘောတူခဲ့ပါတယ်။

ဒီဆွေးနွေးပွဲကို ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအင်အားကြီး နိုင်ငံတွေ တက်ရောက်ခဲ့တာပါ။ဒီအစည်းအဝေးမှာ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ တရုတ်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ ဗြိတိန် စတဲ့ နိုင်ငံတွေလည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြတာပါ။ဒီအစည်းအဝေးမှာ တူရာတူရာ အုပ်စုအလိုက် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူညီချက်တွေ လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့သလို အမေရိကန် သမ္မတနဲ့ တရုတ်သမ္မတတို့ တွေ့ဆုံမှုလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီတွေ့ဆုံမှုက ယခုနှစ်ထဲ အပြန်အလှန် အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ စတင်ပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ဆုံတာဖြစ်သလို ထရမ့် နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ညှိနိုင်းမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။တွေ့ဆုံမှုအပြီးမှာတော့ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်ကစပြီး မည်သည့်ကုန်သွယ်ရေး အကောက်အခွန်သစ်မှ မပြဋ္ဌာန်းရန် အမေရိကန်ဘက်က သဘောတူခဲ့သလို တရုတ်ဘက်ကလည်း အပြန်အလှန်အားဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး၊ စွမ်းအင်၊ စက်မှုဘက်ဆိုင်ရာနှင့် အခြားထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူဖို့ သဘောတူခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် နှစ်ဘက်စလုံးက သတ်မှတ်ကာလအတွင်း သဘောတူညီချက်ရအောင် ညှိနှိုင်းမှုမဖြစ်ခဲ့ရင် မူလကြေညာထားတဲ့အတိုင်း ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့  အခွန်တိုးကောက်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။နှစ်ဘက်လုံး အထိနာနေတဲ့ ကုန်သွယ်ရေး လက်တုံ့ပြန်မှုမှာ တခြားနိုင်ငံတွေပါ ထိခိုက်ကုန်တဲ့အတွက် ဒီလို ၃ လကြာ ဆိုင်းငံ့တဲ့ အစီအစဉ်က ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကြောင့် ထိခိုက်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ထိထိရောက်ရောက် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။

G-20 နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သတင်းထဲမှာလည်း တခြားစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ သတင်းက G-20 ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတက်ဖို့ ဘာလင်ကနေ ဗျူနိုအေးရိစ်ကိုလာတဲ့  ဂျာမနီ အဓိပတိ အန်ဂျလာမာကယ် ရဲ့ ၁၅ နာရီကြာ လေယာဉ်ခရီးစဉ်အတွင်း မာကယ် စီးလာတဲ့ Airbus A340 လေယာဉ်မှာ ပျံသန်းစဉ် ချွတ်ယွင်းမှု ကြီးကြီးမားမားဖြစ်လို့ ဂျာမနီနိုင်ငံ ကိုလုံး-ဘွန် လေဆိပ်ကို အရေးပေါ် ဆင်းသက်ခဲ့ရပါတယ်။ဒီလို အသက်အန္တရာယ်နဲ့နီးတဲ့ ချို့ယွင်းမှုကြောင့် လေယာဉ်ဆင်းသက်ခဲ့ရသလို သာမန် ခရီးသည်တင် လေယာဉ်တစ်စီးနဲ့ရှေ့ဆက်ခဲ့ရတဲ့အတွက် G-20  ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအဖွင့် လွဲခဲ့သလို အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် နဲ့ တွေ့ဆုံမယ့် အစီအစဉ်လည်း လွဲချော်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ ထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့မင်းသားနဲ့ ရုရှား သမ္မတ ပူတင် တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ရေနံထုတ်လုပ်မှုကို လျှော့ချဖို့ သဘောတူခဲ့ကြတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။G-20  ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တက်လာတဲ့ ရုရှား သမ္မတ ပူတင် နဲ့ ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင်ဆယ်လ်မန် တို့ တွေ့ဆုံအပြီး ကမ္ဘာ့လောင်စာဆီဈေးကွက်မှာ ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်း ၃၀ ရာခိုင်နူန်း ကျဆင်းနေတာကို ကုစားဖို့ ကမ္ဘာ့ရေနံတင်ပို့မှု အများဆုံး ဆော်ဒီနှင့် ရုရှားနိုင်ငံကြား  ရေနံထုတ်လုပ်မှု လျှော့ချရေး သဘောတူညီချက်ကို သက်တမ်းတိုးဖို့ သဘောတူခဲ့ကြပါတယ်။တရားဝင် မထုတ်ပြန်သေးပေမယ့် ဆော်ဒီက သက်တမ်းတိုးဖို့ သဘောတူခဲ့တယ်လို့ ရုရှား သမ္မတ ပူတင် က ဆိုပါတယ်။

ဒီလို ရေနံစိမ်းဈေးနူန်း ဆွဲတင်ဖို့ ရုရှားက ဆော်ဒီကို စည်းရုံးနေချိန်မှာ ပြင်သစ်မှာတော့ လောင်စာခွန် တိုးမြှင့်မှုအပေါ် ဆန့်ကျင်တဲ့ Yellow Vest ဆန္ဒပြမှုတွေ နိုင်ငံတဝန်း ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။လောင်စာဆီဈေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်လို့ စားဝတ်နေရေး ခက်ခဲလာတဲ့အတွက် လမ်းပေါ်တက် ဆန္ဒပြနေတဲ့ အဝါရောင်ဝတ် ဆန္ဒပြသူတွေဟာ  နိုဝင်ဘာလထဲကစပြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ လမ်းတွေကိုပိတ်ဆို့ ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာပါ။ပြင်သစ် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးကတော့  နိုင်ငံတစ်ဝန်း ဆန္ဒပြသူ အရေအတွက်  ၃၆,၀၀၀ ရှိကာ လမ်းပိတ်ဆို့မှု ၅၈၂ ခု ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်မှတော့ ပါရီမြို့ သမ္မတနန်းတော် အနီးမှာ အစိုးရ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူတွေဟာ ကားစီးရေ အမြောက်အမြားကို မီးရှို့ဖျက်စီးပစ်ခဲ့ကြပြီး စတိုးဆိုင် မျက်နှာစာတွေကိုလည်း မီးရှို့ပစ်ခဲ့ကြပါတယ်။

ဆန္ဒပြသူတွေဘက်က ကျောက်တုံး ကျောက်ခဲတွေနဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ပစ်ပေါက်ခဲ့လို့  ပြင်သစ်ရဲတပ်ဖွဲ့တွေ ထိပ်တိုက်တိုးပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့က မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ၊ အသံကျယ်ဗုံးတွေ၊ မီးသတ်ပိုက်တွေ အသုံးပြုပြီး ဆန္ဒပြသူတွေကို ဖြိုခွင်းခဲ့ပါတယ်။ဆန္ဒပြမှုတွေအတွင်း ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်ခြောက်ဦးနှင့် ဆန္ဒပြသူ ၁၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကာ လူ ၁၈၈ ဦးကို ရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးထားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းတွေက ယခုတစ်ပတ် နိုင်ငံတကာမှာဖြစ်ခဲ့တဲ့  အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း အကျဉ်းထောင်တစ်ခုမှာ အကျဉ်းသား ၁၁၃ ဦးက ဝတ်ပြုဆုတောင်းချိန်မှာ ခြံစည်းရိုးကို ဖြိုချပြီး ထောင်ဖောက်ပြေးလို့ အကျဉ်းသား ၉၀ လွတ်မြောက်သွားတဲ့ သတင်း၊ စစ်ဘက်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း ဆူဘီယန်တို ပါဝင်တဲ့ မွတ်စလင် ထောင်ပေါင်းများစွာ ဂျကာတာမှာ စုဝေးချီတက်ပြီး ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အင်အားပြခဲ့တဲ့ သတင်း၊ သီးနှံဈေးနူန်း ကျဆင်းလို့ ထောင်နှင့်ချီသော အိန္ဒိယလယ်သမားများနှင့် ကျေးလက်လုပ်သားများ နယူးဒေလီရှိ ပါလီမန်သို့ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်က စုဝေးချီတက် ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့တဲ့ သတင်း၊ တူရကီ သမ္မတ အာဒိုဂန် က ဆော်ဒီအစိုးရထံ ဂျာနယ်လစ် ကာရှော့ဂီ ကို သတ်ဖြတ်တဲ့ မသင်္ကာသူတွေကို လွှဲပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့တဲ့ သတင်း၊ အီရန် ရေတပ်က ပြည်တွင်းဖြစ် ကိုယ်ပျောက် ဖျက်သင်္ဘောတစ်စီးကို ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်တွင် ရေချခဲ့တဲ့ သတင်း၊ တောင်ကိုရီးယား ရထားတစ်စီး မြောက်ကိုရီးယားဖက်ကို ဆယ်စုနှစ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ခုတ်မောင်းခဲ့တဲ့ စတဲ့ သတင်းတွေနဲ့အတူ စာဖတ်သူကို ယခုတစ်ပတ် သတိထားမိစေခဲ့ပါတယ်။

အလက်စကာ ငလျင်နှင့် သြစတြေးလျှ သဘာဝဘေး

ယခုတစ်ပတ်မှာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တချို့ ကမ္ဘာ့နေရပ်ဒေသအချို့မှာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန်နိုင်ငံ အလက်စကာပြည်နယ်မှာ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်က အားပြင်းသော မြေငလျင်တစ်ခု လှုပ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။အင်အား ရစ်ချ်တာစကေး ၇ အဆင့်ရှိ ယင်းမြေငလျင်ဟာ အလက်စကာပြည်နယ် အန်ကောရစ်ချ်ဒေသ မြောက်ဘက် ၁၃ ကီလိုမီတာကို ဗဟိုပြုကာ အနက် ၄၀ ကီလိုမီတာမှာ လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့အတွက် လူနေအိမ်များနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အဆောက်အအုံများ ကြမ်းတမ်းစွာ လှုပ်ခတ်ပြီး ကြောက်ရွံ့နေသော ဒေသခံများ လမ်းမများပေါ် ထွက်ပြေးကာ လူသုံးသိန်းခန့် နေထိုင်တဲ့ မြို့ရဲ့ အဆောက်အအုံ အတော်များများ ပျက်စီးခဲ့ပါတယ်။ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု များပေမယ့် လူအသေအပျောက် မရှိခဲ့ပါဘူး။

အလက်စကာမှာ ငလျင်လှုပ်တဲ့ ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်းမှာဘဲ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ကွင် စလန်ပြည်နယ်မှာ အပူချိန်လွန်ကဲမှုနဲ့ လေပြင်းတွေကြောင့် တောမီးနှင့် ချုံပုတ်မီး ၁၀၀ ကျော်ကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။သီတင်းတစ်ပတ်ကျော်ကြာ လောင်ကျွမ်းခဲ့တဲ့ တောမီးတွေကြောင့်  ကွင်းစလန်ပြည်နယ်ရဲ့ မြေ ဟက်တာပေါင်း ၅၂၇,၀၀၀ ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး မီးတားလမ်းကြောင်းတစ်ခုဖော်ရန် ကြိုးစားနေသော အသက် (၂၁) နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး သစ်ပင်ပိပြီး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

ကွင်းစလန်ပြည်နယ် အစိုးရကတော့ ပထမအကြိမ်အဖြစ် အမြင့်ဆုံးအဆင့်ဖြစ်သော ကပ်ဆိုးအဆင့် အန္တရာယ်ရှိကြောင်း သတိပေးခဲ့ပြီး ဒေသခံ ထောင်ပေါင်းများစွာကို နေအိမ်မှ စွန့်ခွာ၍ ဘေးလွတ်ရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ညွှန်ကြားထားပါတယ်။

ကွင်းစလန်နဲ့ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသဖြစ်တဲ့ နယူးဆောက်သ်ဝေးလ်မှာတော့ မိုးခေါင်ရေရှားနေတာ ကြာမြင့်နေပါပြီ။သြစတြေးလျှနိုင်ငံအဖို့ ရာသီဥတုနဲ့ သဘာဝဘေးဖောက်ပြန်မှုက ယခုနောက်ပိုင်း အတော်လေး သတိထားဖြေရှင်းနေရာမှာ James Cook တက္ကသိုလ်မှ သိပ္ပံပညာရှင် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကတော့ သြစတြေးလျှ ကမ်းရိုးတန်းက ပျက်စီးနေတဲ့ နာမည်ကျော် ဂရိတ်ဘာရီယာ သန္တာကျောက်တန်းကို ပြန်လည်ပျိုးထောင်ဖို့ လက်ရှိမှာ ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။

သန္တာကျောက်တန်းကြီးရဲ့ မြောက်ဘက်အပိုင်းက နေရာအတော်များများဟာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၁၇ ကတည်းက ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ပျက်စီးနေတာပါ။ ဒီစီမံကိန်းဟာ သန္တာကောင်တွေရဲ့ မျိုးပွားခြင်းဖြစ်စဉ် သံသရာကို ပြန်လည်ထိန်းမတ်ပြီး သန္တာကျောက်တန်း ပျက်စီးအပိုင်းတွေမှာ သန္တာကောင်တွေ တိုးပွားအောင် လုပ်ဆောင်မယ့် စီမံကိန်းတစ်ရပ်လို့တော့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။နယူးဇီလန်နိုင်ငံ စတီးဝပ်ဒ်ကျွန်းမှာတော့ နေရာတစ်နေရာမှာ ဝေလငါး ၁၄၅ ကောင် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကမ်းတင်သေဆုံးနေတာကို နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက် ညနေပိုင်းလောက်က လမ်းလျှောက်သူတစ်ဦးက စတွေ့လို့ ဒေသအာဏာပိုင်တွေ ကယ်တင်ဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် အချိန်မမီခဲ့ပါဘူး။

သဘာဝဘေးက သြစတြေးလျှနဲ့ နယူးဇီလန်တွင် မကပါဘူး။တရုတ်မှာလည်း နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်က  သဲမုန်တိုင်းကြီးတစ်ခု တရုတ် အနောက်မြောက်ပိုင်း ကန်းစုပြည်နယ် ဇောင်ဂျီမြို့ကို တိုက်ခတ်ခဲ့လို့  ၅ မိနစ်အတွင်း တစ်မြို့လုံး သဲဖုံးသွားခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်လည်း ဖြစ်ခဲ့ပါသေးတယ်။

ခရိုင်းမီးယား တကျော့ပြန်

ယခုတစ်ပတ်သတင်းတွေထဲ ကမ္ဘာက စောင့်ကြည့်ရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။မကြာခင်နှစ်ပိုင်းဖြစ်တဲ့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ပင်လယ်နက် ရေတပ်ဆိပ်ကမ်းရှိရာ ယူကရိန်းပိုင် ခရိုင်းမီးယားဒေသကို ရုရှားက ကျူးကျော်ဝင်ရောက် သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် အေးစက်တင်းမာနေတဲ့ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားကြား နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်က တကျော့ပြန် ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

အိုဒက်ဆီဆိပ်ကမ်းမှ မာရီယူပိုလ်သို့ အမြောက်တင် သင်္ဘောငယ်နှစ်စီးနှင့် အခြားသင်္ဘောတစ်စီးကို အာဇော့ဗ်ပင်လယ်ကို အသုံးပြုပြီး ယူကရိန်းရေတပ်က စေလွှတ်ခဲ့ရာမှာ  အမြောက်တင် ယူကရိန်း သင်္ဘောနှစ်စီးကို ရုရှား နယ်ခြားစောင့်များက ရပ်တန့်ရန် ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ရပ်တန့်ရန်ကြိုးစားမှု မအောင်မြင်ခဲ့လို့ ရုရှားရေတပ်က ခရိုင်းမီးယားဒေသကြားမှာရှိပြီး အဇော့ဗ်ပင်လယ်နဲ ပင်လယ်နက်ကို ဆက်သွယ်ရာ ရေပြင်ဖြစ်တဲ့ ကာ့ရှ်ရေလက်ကြားမှာ ယူကရိန်း သင်္ဘောသုံးစီးကို ပစ်ခတ် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့ပါတယ်။

ပင်လယ်နက်မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီရေတပ်သင်္ဘောသုံးစင်း ကိစ္စမှာ ကနဦးမှာ ရုရှားဘက်က နှစ်နိုင်ငံစလုံးက အသုံးပြုခွင့်ရှိတဲ့ အာဇော့ဗ်ပင်လယ်မှာ ယူကရိန်းရေတပ်အနေနဲ့ ယင်းခရီးစဉ်ကို ကြိုတင်အကြောင်းကြားခြင်း မရှိခဲ့တာနဲ့ ယူကရိန်းသင်္ဘောတွေက ရန်စရန် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အန္တရာယ်ရှိရှိ ခုတ်မောင်းခဲ့တာလို့ စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုစွပ်စွဲတာကို ယူကရိန်းဘက်က ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် ယူကရိန်းက နိုင်ငံအတွင်း မာရှယ်လော ကြေညာချက် ရုတ်တစ်ရက်ထုတ်ခဲ့သလို အသက် ၁၈ နှစ်ကနေ ၆၀ ကြား ရုရှားအမျိုးသားတွေ ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်ခဲ့ပါတယ်။ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ် အပြင်ဘက်မှာ စစ်သင်္ဘောတွေ ဖမ်းဆီးခံံလိုက်ရတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်ပြီးနောက် ယူကရိန်းမြို့တော်မှာရှိတဲ့ ရုရှားသံရုံး အပြင်ဘက်မှာ လူ ၁၅၀ ခန့်ရှိတဲ့ ဆန္ဒပြလူအုပ်ဟာ ရုရှားသံရုံးရှေ့မှာ မီးကျည်တွေနဲ့ ပစ်ပေါက်ခဲ့သလို သံရုံးရှေ့ ရပ်ထားတဲ့ ကားတစ်စီးကိုလည်း မီးရှို့ခဲ့ပါတယ်။

နေတိုးအဖွဲ့ကတော့ ဒီပြဿနာကို အဆင်အခြင်မဲ့တဲ့ တရားလက်လွတ်တဲ့ လုပ်ရပ်အဖြစ်  ရှုတ်ချခဲ့ပြီး သင်္ဘောတွေနဲ့ အမှုထမ်းတွေ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ဒါ့အပြင် မော်စကိုနဲ့  ကိဗ်ကြား ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းဖို့ အနောက်အုပ်စု အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အစိုးရတွေက ပူးတွဲထုတ်ပြန် တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ယူကရိန်း ရေတပ်သင်္ဘော ၃ စီး ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အနောက်အုပ်စုရဲ့ အပြစ်တင်မှုကို ခံရတဲ့ ရုရှား သမ္မတ ပူတင် ကတော့ စစ်အင်အားသုံး ဖမ်းဆီးခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျင်းပဆဲ G-20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးရဲ့ စီးပွားရေးဖိုရမ်တစ်ခုမှာ “စစ်ရေးတာဝန် ထမ်းဆောင်ရင်း ပိုင်နက်အတွင်း ဝင်ရောက်လာသူတွေကို တရားစွဲဆိုရမှာက ကျွန်တော်တို့တာဝန်ပဲ မဟုတ်လား” လို့ ခုခံကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

အာဂျင်တီးနားမှာ ကျင်းပနေတဲ့ G-20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ ရုရှား သမ္မတ ပူတင် နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ရှိတဲ့ အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့် ကတော့ ယူကရိန်းကိစ္စကြောင့် တွေ့ဆုံမှုကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ရုရှားဘက်ကတော့ ဖိအားတွေ ရှိနေပေမယ့် ယူကရိန်း သင်္ဘောသုံးစင်းက  အမှုထမ်းတွေကို ရုရှားပိုင်နက်အတွင်း တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုနဲ့ ရုံးတင်တရားစွဲခဲ့ပါတယ်။

ဒီပြဿနာကိုကြားဝင်ဖို့ နေတိုးကို ယူကရိန်းက ရုရှားနဲ့ ရေပြင်အငြင်းပွားနေတဲ့ အဇော့ဗ်ပင်လယ်ထဲ စစ်သင်္ဘောတွေ စေလွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပေမယ့် ဥရောပခေါင်းဆောင်တွေက ခါးခါးသီးသီး ငြင်းဆိုထားကြပါတယ်။ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီကတော့ ယူကရိန်း ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရေးပေါ် အစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပသွားဖို့ ရှိနေတဲ့အတွက် ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာဦးမလဲဆိုတာ ဆက်စောင့်ကြည်ရဖို့ ရှိနေပါတယ်ဆိုတာ တင်ပြရင်း ယခုတစ်ပတ် သတင်းသုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲ ရပ်တန့်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
ဒီဇင်ဘာ - ၃
( Zawgyi )
ယခုတစ္ပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြကို ဖုံးလႊမ္းခဲ့တဲ့ သတင္းက ခ႐ိုင္းမီးယားမွာ ယူကရိန္း ေရတပ္စစ္သေဘၤာ ၃ စင္းကို ႐ုရွားက စစ္အင္အားသုံး ဖမ္းဆီးခဲ့တဲ့ သတင္းပါဘဲ။ဒီသတင္းနဲ႔ အၿပိဳင္ ေနာက္ထပ္ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ သတင္းက G-20 ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ေနတဲ့ တ႐ုတ္သမၼတနဲ႔ အေမရိကန္သမၼတတို႔ ေတြ႕ဆုံၿပီး အခြန္သစ္ေတြ သုံးလၾကာ မေကာက္ခံဖို႔ သေဘာတူညီခ်က္ရခဲ့တဲ့ သတင္းပါဘဲ။

ဒီသတင္းႀကီးႏွစ္ပုဒ္က ယခုတစ္ပတ္အတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့  အမ်ားစုစိတ္ဝင္စားေလ့ရွိတဲ့ ေပါက္ကြဲမႈ သတင္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ဇန္က်ီအာကူၿမိဳ႕ရွိ ဟီေဘးရွန္ဟြာ ဓာတုေဗဒစက္႐ုံအနီး မီးေလာင္ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္လို႔ ထရပ္ကား ၃၈ စီးနဲ႔ ကား ၁၂ စီး မီးေလာင္ကာ လူ ၂၂ ဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့ သတင္း၊ ကဘူးလ္ၿမိဳ႕ရွိ ၿဗိတိန္လုံၿခဳံေရးကုမၸဏီ အျပင္ဖက္မွာ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ ရက္က တာလီဘန္လက္ခ်က္နဲ႔ ေပါက္ကြဲမႈႀကီးျဖစ္လို႔ လူ ၁၀ ဦး ေသဆုံးကာ ၁၉ ဦး ဒဏ္ရာရတဲ့ သတင္း၊ ဘရာဇီးႏိုင္ငံ ေဆာ္ပိုလိုၿမိဳ႕မွာ ေလယာဥ္ငယ္တစ္စင္း ပ်က္က်လို႔ ၂ ဦး ေသဆုံးၿပီး ၁၂ ဦး ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ သတင္း၊ ကိုင္႐ို ႐ုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ကို မလုံမၿခဳံ ဝတ္ဆင္တက္ေရာက္တဲ့ အီဂ်စ္သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းသမီး ရာနီယာယူဆြတ္ဖ္ ကို ‘ကာမရာဂစိတ္ ျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္မႈ’ စြဲခ်က္နဲ႔ ႐ုံးတင္စစ္ေဆးမယ့္ သတင္း စတဲ့ သတင္းေတြကို ေက်ာ္လြန္ကာ စိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ၾကည့္ခံရတဲ့ သတင္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ေဂ်ာ့ဘုရွ႕္ ကြယ္လြန္မႈနဲ႔ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား အေမရိကန္

ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္း အေမရိကန္မွာ စိတ္ဝင္စားစရာ သတင္းေတြ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ပါတယ္။အထူးသျဖင့္  ထရမ့္ နဲ႔ မီဒီယာေတြၾကား တိုက္ပြဲ၊ နယ္စပ္ေရာက္ေနတဲ့ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္ေတြကို ၿဖိဳခြဲမႈေတြ၊ G-20 အစည္းအေဝးမွာ တ႐ုတ္သမၼတနဲ႔ ေတြ႕ၿပီးေနာက္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲကိုရပ္ဖို႔ သေဘာတူညီခဲ့တာေတြ စတာေတြ၊ တျခားတစ္ဖက္မွာ ယူကရိန္းနဲ႔ ႐ုရွားအၾကား ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡေၾကာင့္ G-20 အစည္းအေဝးအတြင္း ပူတင္ နဲ႔ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြနဲ႔ ယခုတစ္ပတ္ အေမရိကန္ဆိုင္ရာ သတင္းေတြက စိတ္ဝင္စားစရာေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလက ကြယ္လြန္သြားတဲ့ အသက္ (၉၂) ႏွစ္အ႐ြယ္ ဇနီး ဘာဘာရာဘုရွ႕္ ရဲ႕ နာေရး တက္ေရာက္အၿပီး ေသြးအတြင္း ေရာဂါကူးစက္မႈတစ္ခုေၾကာင့္ ေဆး႐ုံတက္ခဲ့ရတဲ့ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဘုရွ႕္ (စီနီယာ) ဟာ ပါကင္ဆန္ အပါအဝင္ ကာလရွည္ နာမက်န္းေရာဂါေတြေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာ ၃၀ ရက္က ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။၁၉၈၉ မွ ၁၉၉၃ အထိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕  ၄၁ ဦးေျမာက္ သမၼတအျဖစ္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဘုရွ႕္ ကို သူ႔လက္ထက္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဂ်ာမန္ ဘာလင္တံတိုင္း ၿဖိဳဖ်က္ျခင္း၊ ဥေရာပအေရွ႕ပိုင္းရွိ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒ ၿပိဳလဲျခင္းႏွင့္ ကမာၻ႔စူပါအင္အားႀကီး ႏိုင္ငံအျဖစ္ အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံတည္း ထြက္ေပၚလာေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ သက္တမ္းတစ္ႀကိမ္ထဲမွာ အေမရိကန္ကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ဦးေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ သမၼတတစ္ဦးအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားခံရသူပါ။

သမၼတမ်ိဳး႐ိုးလို႔ ေခၚရေလာက္ေအာင္ သားျဖစ္သူ ေဂ်ာ့ခ်္ဒဗလ်ဴဘုရွ႕္ (ဂ်ဴနီယာ) ကလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ၄၃ ဦးေျမာက္ သမၼတအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့တဲ့အတြက္ ထူးျခားတဲ့ မိသားစုလို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့သူ တစ္ဦးပါ။ဘုရွ႕္ ကြယ္လြန္မႈအတြက္ ႏိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္ေတြက ဝမ္းနည္းေၾကာင္း ေပးပို႔ခဲ့သလို ဘုရွ႕္ ကြယ္လြန္ျခင္းအတြက္ ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔ကို အမ်ိဳးသားဝမ္းနည္းပူေဆြးမႈေန႔အျဖစ္ သမၼတ ထရမ့္ က ေၾကညာထားပါတယ္။ယင္းေန႔မွာ သမၼတေဟာင္းကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ နယူးေယာက္ စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ ပိတ္ထားမွာျဖစ္သလို သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ခ်္အိတ္ခ်္ဒဗလ်ဴဘုရွ႕္ ၏ ႐ုပ္ကလာပ္ကို အမ်ိဳးသားဝမ္းနည္းပူေဆြးေန႔ မတိုင္မီ အမ်ားျပည္သူ ဂါဝရျပဳရန္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ နံနက္အထိ ထားရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေဂ်ာ့ခ်္ဒဗလ်ဴဘုရွ႕္ ရဲ႕ ဈာပနအခမ္းအနားကို ဝါရွင္တန္ဒီစီ အမ်ိဳးသား ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမွာ က်င္းပမွာျဖစ္ၿပီး လက္ရွိသမၼတ ထရမ့္ နဲ႔  ဇနီးျဖစ္သူတို႔ တက္ေရာက္မွာျဖစ္သလို အျခားကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားလည္း တက္ေရာက္ၾကမွာလို႔ ဆိုပါတယ္။

အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဘုရွ႕္ (စီနီယာ) ကြယ္လြန္တဲ့ ႏိုဝင္ဘာ ၃၀ ရက္မွာဘဲ မကၠဆီကိုနယ္စပ္ ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ အေျခခ်ဝင္ခြင့္ရဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ဗဟိုအေမရိက ႏိုင္ငံေတြက ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသူေတြက အေျခအေနသစ္တစ္ခု အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေရးကို ရည္သန္ၿပီး စတင္အစာငတ္ခံ ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။အားကစားစင္တာမွာ ထားရွိထားတဲ့ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္သူ ၆၀ဝ၀ ေက်ာ္အတြက္ ထားရွိတဲ့ မကၠဆီကိုမွာ အစိုးရအေျပာင္းအလဲရွိေနတဲ့ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ကို ေမွ်ာ္ၿပီး အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုအတြက္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကတာပါ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းက အတင္းအဓမၼ စည္း႐ိုးေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ဝင္ေရာက္တဲ့ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသူေတြကို အေမရိကန္ဘက္က မ်က္ရည္ယိုဗုံး သုံးၿပီး ႏွိမ္နင္းခဲ့တဲ့အတြက္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသူေတြဘက္က မကၠဆီကိုနဲ႔ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးက အစိုးရေတြ သေဘာထားအေပၚ တစ္စုံတစ္ရာ သက္ေရာက္မႈရွိေစဖို႔ ဖိအားေပးတဲ့အေနနဲ႔ တစ္ခ်ိဳ႕က အစာငတ္ခံ ဆႏၵျပမႈေတြ စတင္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္မွာ ႏွစ္ ၇၀ အတြင္း မကၠဆီကို၏ ပထမဆုံး လက္ဝဲဝါဒီ သမၼတ တက္လာခဲ့ပါတယ္။မကၠဆီကိုစီးတီး ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ေဟာင္းျဖစ္တဲ့ ထင္ရွားတဲ့ လက္ဝဲဝါဒီသမား ပက္ဇ္ အိုဘရာဒါ က ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုပြဲမွာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ား အျပစ္ေပးမခံရဘဲ လြတ္ေျမာက္ေနမႈမ်ား အဆုံးသတ္ေစမယ္လို႔ ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။

မကၠဆီကို သမၼတ အိုဘရာဒါ ကနဦးအေနနဲ႔ အေမရိကန္-မကၠဆီကို နယ္စပ္မွာ စခန္းခ်ေနတဲ့  ဗဟိုအေမရိက ေ႐ႊ႕ေျပာင္းလူ ၆၀၀၀ ေက်ာ္ ျပႆနာကို စတင္ကိုင္တြယ္ရေတာ့မွာပါ။ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသူေတြကလည္း ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ အေမရိက ဝင္ေရာက္ဖို႔ အစာငတ္ခံ ဆႏၵျပမႈက စေနပါၿပီ။ဘာေတြဆက္ျဖစ္မလဲဆိုတာ ဆက္ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

G-20 မွာ ေလ်ာ့ခ်ခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ

ယခုတစ္ပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲ သတင္းေကာင္းေတြ ရွိသလို စိတ္ပ်က္ရာ သတင္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ဒီထဲမွာ အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံ ဗ်ဴႏိုေအရီးစ္မွာ က်င္းပေနတဲ့ G-20 ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္ေနတဲ့  အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ႏွင့္ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င္းဖိန္ တို႔ ေတြ႕ဆုံၿပီးေနာက္မွာ အခြန္တိုးျမႇင့္ ေကာက္ခံမည့္ အစီအစဥ္သစ္ကို  ရက္ေပါင္း ၉၀ ထိ ဆိုင္းငံ့ထားဖို႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။

ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို ကမာၻ႔စီးပြားေရးအင္အားႀကီး ႏိုင္ငံေတြ တက္ေရာက္ခဲ့တာပါ။ဒီအစည္းအေဝးမွာ ကမာၻ႔အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္၊ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီ၊ ၿဗိတိန္ စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကတာပါ။ဒီအစည္းအေဝးမွာ တူရာတူရာ အုပ္စုအလိုက္ စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့သလို အေမရိကန္ သမၼတနဲ႔ တ႐ုတ္သမၼတတို႔ ေတြ႕ဆုံမႈလည္း ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီေတြ႕ဆုံမႈက ယခုႏွစ္ထဲ အျပန္အလွန္ အခြန္တိုးျမႇင့္ ေကာက္ခံတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ စတင္ၿပီးေနာက္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေတြ႕ဆုံတာျဖစ္သလို ထရမ့္ နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ညႇိႏိုင္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ေတြ႕ဆုံမႈအၿပီးမွာေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ကစၿပီး မည္သည့္ကုန္သြယ္ေရး အေကာက္အခြန္သစ္မွ မျပ႒ာန္းရန္ အေမရိကန္ဘက္က သေဘာတူခဲ့သလို တ႐ုတ္ဘက္ကလည္း အျပန္အလွန္အားျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ စြမ္းအင္၊ စက္မႈဘက္ဆိုင္ရာႏွင့္ အျခားထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ား ဝယ္ယူဖို႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ဘက္စလုံးက သတ္မွတ္ကာလအတြင္း သေဘာတူညီခ်က္ရေအာင္ ညႇိႏႈိင္းမႈမျဖစ္ခဲ့ရင္ မူလေၾကညာထားတဲ့အတိုင္း ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔  အခြန္တိုးေကာက္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ႏွစ္ဘက္လုံး အထိနာေနတဲ့ ကုန္သြယ္ေရး လက္တုံ႔ျပန္မႈမွာ တျခားႏိုင္ငံေတြပါ ထိခိုက္ကုန္တဲ့အတြက္ ဒီလို ၃ လၾကာ ဆိုင္းငံ့တဲ့ အစီအစဥ္က ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲေၾကာင့္ ထိခိုက္ေနတဲ့ ကမာၻ႔စီးပြားေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္ပါတယ္။

G-20 နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ သတင္းထဲမွာလည္း တျခားစိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ သတင္းက G-20 ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲတက္ဖို႔ ဘာလင္ကေန ဗ်ဴႏိုေအးရိစ္ကိုလာတဲ့  ဂ်ာမနီ အဓိပတိ အန္ဂ်လာမာကယ္ ရဲ႕ ၁၅ နာရီၾကာ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္အတြင္း မာကယ္ စီးလာတဲ့ Airbus A340 ေလယာဥ္မွာ ပ်ံသန္းစဥ္ ခြၽတ္ယြင္းမႈ ႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္လို႔ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ကိုလုံး-ဘြန္ ေလဆိပ္ကို အေရးေပၚ ဆင္းသက္ခဲ့ရပါတယ္။ဒီလို အသက္အႏၲရာယ္နဲ႔နီးတဲ့ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ ေလယာဥ္ဆင္းသက္ခဲ့ရသလို သာမန္ ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္တစ္စီးနဲ႔ေရွ႕ဆက္ခဲ့ရတဲ့အတြက္ G-20  ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲအဖြင့္ လြဲခဲ့သလို အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ နဲ႔ ေတြ႕ဆုံမယ့္ အစီအစဥ္လည္း လြဲေခ်ာ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ထူးျခားခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ေဆာ္ဒီ အိမ္ေရွ႕မင္းသားနဲ႔ ႐ုရွား သမၼတ ပူတင္ တို႔ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးက ေရနံထုတ္လုပ္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ သေဘာတူခဲ့ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။G-20  ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို တက္လာတဲ့ ႐ုရွား သမၼတ ပူတင္ နဲ႔ ေဆာ္ဒီ အိမ္ေရွ႕မင္းသား မိုဟာမက္ ဘင္ဆယ္လ္မန္ တို႔ ေတြ႕ဆုံအၿပီး ကမာၻ႔ေလာင္စာဆီေဈးကြက္မွာ ေရနံစိမ္းေဈးႏႈန္း ၃၀ ရာခိုင္ႏူန္း က်ဆင္းေနတာကို ကုစားဖို႔ ကမာၻ႔ေရနံတင္ပို႔မႈ အမ်ားဆုံး ေဆာ္ဒီႏွင့္ ႐ုရွားႏိုင္ငံၾကား  ေရနံထုတ္လုပ္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး သေဘာတူညီခ်က္ကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။တရားဝင္ မထုတ္ျပန္ေသးေပမယ့္ ေဆာ္ဒီက သက္တမ္းတိုးဖို႔ သေဘာတူခဲ့တယ္လို႔ ႐ုရွား သမၼတ ပူတင္ က ဆိုပါတယ္။

ဒီလို ေရနံစိမ္းေဈးႏူန္း ဆြဲတင္ဖို႔ ႐ုရွားက ေဆာ္ဒီကို စည္း႐ုံးေနခ်ိန္မွာ ျပင္သစ္မွာေတာ့ ေလာင္စာခြန္ တိုးျမႇင့္မႈအေပၚ ဆန႔္က်င္တဲ့ Yellow Vest ဆႏၵျပမႈေတြ ႏိုင္ငံတဝန္း ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ေလာင္စာဆီေဈးႏႈန္းေတြ ျမင့္တက္လို႔ စားဝတ္ေနေရး ခက္ခဲလာတဲ့အတြက္ လမ္းေပၚတက္ ဆႏၵျပေနတဲ့ အဝါေရာင္ဝတ္ ဆႏၵျပသူေတြဟာ  ႏိုဝင္ဘာလထဲကစၿပီး ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းမွာ လမ္းေတြကိုပိတ္ဆို႔ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတာပါ။ျပင္သစ္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးကေတာ့  ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း ဆႏၵျပသူ အေရအတြက္  ၃၆,၀၀၀ ရွိကာ လမ္းပိတ္ဆို႔မႈ ၅၈၂ ခု ရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္မွေတာ့ ပါရီၿမိဳ႕ သမၼတနန္းေတာ္ အနီးမွာ အစိုးရ ဆန႔္က်င္ဆႏၵျပသူေတြဟာ ကားစီးေရ အေျမာက္အျမားကို မီးရႈိ႕ဖ်က္စီးပစ္ခဲ့ၾကၿပီး စတိုးဆိုင္ မ်က္ႏွာစာေတြကိုလည္း မီးရႈိ႕ပစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဆႏၵျပသူေတြဘက္က ေက်ာက္တုံး ေက်ာက္ခဲေတြနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကို ပစ္ေပါက္ခဲ့လို႔  ျပင္သစ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြ ထိပ္တိုက္တိုးၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕က မ်က္ရည္ယိုဗုံးေတြ၊ အသံက်ယ္ဗုံးေတြ၊ မီးသတ္ပိုက္ေတြ အသုံးျပဳၿပီး ဆႏၵျပသူေတြကို ၿဖိဳခြင္းခဲ့ပါတယ္။ဆႏၵျပမႈေတြအတြင္း ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေျခာက္ဦးႏွင့္ ဆႏၵျပသူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ကာ လူ ၁၈၈ ဦးကို ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဖမ္းဆီးထားခဲ့ပါတယ္။

ဒီသတင္းေတြက ယခုတစ္ပတ္ ႏိုင္ငံတကာမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့  အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း အက်ဥ္းေထာင္တစ္ခုမွာ အက်ဥ္းသား ၁၁၃ ဦးက ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းခ်ိန္မွာ ၿခံစည္း႐ိုးကို ၿဖိဳခ်ၿပီး ေထာင္ေဖာက္ေျပးလို႔ အက်ဥ္းသား ၉၀ လြတ္ေျမာက္သြားတဲ့ သတင္း၊ စစ္ဘက္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဆူဘီယန္တို ပါဝင္တဲ့ မြတ္စလင္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ဂ်ကာတာမွာ စုေဝးခ်ီတက္ၿပီး ၂၀၁၉ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ အင္အားျပခဲ့တဲ့ သတင္း၊ သီးႏွံေဈးႏူန္း က်ဆင္းလို႔ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ အိႏၵိယလယ္သမားမ်ားႏွင့္ ေက်းလက္လုပ္သားမ်ား နယူးေဒလီရွိ ပါလီမန္သို႔ ႏိုဝင္ဘာ ၃၀ ရက္က စုေဝးခ်ီတက္ ဆန႔္က်င္ဆႏၵျပခဲ့တဲ့ သတင္း၊ တူရကီ သမၼတ အာဒိုဂန္ က ေဆာ္ဒီအစိုးရထံ ဂ်ာနယ္လစ္ ကာေရွာ့ဂီ ကို သတ္ျဖတ္တဲ့ မသကၤာသူေတြကို လႊဲေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့ သတင္း၊ အီရန္ ေရတပ္က ျပည္တြင္းျဖစ္ ကိုယ္ေပ်ာက္ ဖ်က္သေဘၤာတစ္စီးကို ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္တြင္ ေရခ်ခဲ့တဲ့ သတင္း၊ ေတာင္ကိုရီးယား ရထားတစ္စီး ေျမာက္ကိုရီးယားဖက္ကို ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္ ခုတ္ေမာင္းခဲ့တဲ့ စတဲ့ သတင္းေတြနဲ႔အတူ စာဖတ္သူကို ယခုတစ္ပတ္ သတိထားမိေစခဲ့ပါတယ္။

အလက္စကာ ငလ်င္ႏွင့္ ၾသစေၾတးလွ် သဘာဝေဘး

ယခုတစ္ပတ္မွာ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္တခ်ိဳ႕ ကမာၻ႔ေနရပ္ေဒသအခ်ိဳ႕မွာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အလက္စကာျပည္နယ္မွာ ႏိုဝင္ဘာ ၃၀ ရက္က အားျပင္းေသာ ေျမငလ်င္တစ္ခု လႈပ္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။အင္အား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ အဆင့္ရွိ ယင္းေျမငလ်င္ဟာ အလက္စကာျပည္နယ္ အန္ေကာရစ္ခ်္ေဒသ ေျမာက္ဘက္ ၁၃ ကီလိုမီတာကို ဗဟိုျပဳကာ အနက္ ၄၀ ကီလိုမီတာမွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ လူေနအိမ္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အေဆာက္အအုံမ်ား ၾကမ္းတမ္းစြာ လႈပ္ခတ္ၿပီး ေၾကာက္႐ြံ႕ေနေသာ ေဒသခံမ်ား လမ္းမမ်ားေပၚ ထြက္ေျပးကာ လူသုံးသိန္းခန႔္ ေနထိုင္တဲ့ ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေဆာက္အအုံ အေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ပါတယ္။ပ်က္စီးဆုံးရႈံးမႈ မ်ားေပမယ့္ လူအေသအေပ်ာက္ မရွိခဲ့ပါဘူး။

အလက္စကာမွာ ငလ်င္လႈပ္တဲ့ ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္းမွာဘဲ ဩစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ကြင္ စလန္ျပည္နယ္မွာ အပူခ်ိန္လြန္ကဲမႈနဲ႔ ေလျပင္းေတြေၾကာင့္ ေတာမီးႏွင့္ ခ်ဳံပုတ္မီး ၁၀၀ ေက်ာ္ကို ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။သီတင္းတစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ ေလာင္ကြၽမ္းခဲ့တဲ့ ေတာမီးေတြေၾကာင့္  ကြင္းစလန္ျပည္နယ္ရဲ႕ ေျမ ဟက္တာေပါင္း ၅၂၇,၀၀၀ ဆုံးရႈံးခဲ့ၿပီး မီးတားလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုေဖာ္ရန္ ႀကိဳးစားေနေသာ အသက္ (၂၁) ႏွစ္အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦး သစ္ပင္ပိၿပီး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

ကြင္းစလန္ျပည္နယ္ အစိုးရကေတာ့ ပထမအႀကိမ္အျဖစ္ အျမင့္ဆုံးအဆင့္ျဖစ္ေသာ ကပ္ဆိုးအဆင့္ အႏၲရာယ္ရွိေၾကာင္း သတိေပးခဲ့ၿပီး ေဒသခံ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို ေနအိမ္မွ စြန႔္ခြာ၍ ေဘးလြတ္ရာသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ရန္ ၫႊန္ၾကားထားပါတယ္။

ကြင္းစလန္နဲ႔ အေရွ႕ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသျဖစ္တဲ့ နယူးေဆာက္သ္ေဝးလ္မွာေတာ့ မိုးေခါင္ေရရွားေနတာ ၾကာျမင့္ေနပါၿပီ။ၾသစေၾတးလွ်ႏိုင္ငံအဖို႔ ရာသီဥတုနဲ႔ သဘာဝေဘးေဖာက္ျပန္မႈက ယခုေနာက္ပိုင္း အေတာ္ေလး သတိထားေျဖရွင္းေနရာမွာ James Cook တကၠသိုလ္မွ သိပၸံပညာရွင္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကေတာ့ ၾသစေၾတးလွ် ကမ္း႐ိုးတန္းက ပ်က္စီးေနတဲ့ နာမည္ေက်ာ္ ဂရိတ္ဘာရီယာ သႏၲာေက်ာက္တန္းကို ျပန္လည္ပ်ိဳးေထာင္ဖို႔ လက္ရွိမွာ ႀကိဳးပမ္းေနပါတယ္။

သႏၲာေက်ာက္တန္းႀကီးရဲ႕ ေျမာက္ဘက္အပိုင္းက ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၇ ကတည္းက ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ပ်က္စီးေနတာပါ။ ဒီစီမံကိန္းဟာ သႏၲာေကာင္ေတြရဲ႕ မ်ိဳးပြားျခင္းျဖစ္စဥ္ သံသရာကို ျပန္လည္ထိန္းမတ္ၿပီး သႏၲာေက်ာက္တန္း ပ်က္စီးအပိုင္းေတြမွာ သႏၲာေကာင္ေတြ တိုးပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္မယ့္ စီမံကိန္းတစ္ရပ္လို႔ေတာ့ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံ စတီးဝပ္ဒ္ကြၽန္းမွာေတာ့ ေနရာတစ္ေနရာမွာ ေဝလငါး ၁၄၅ ေကာင္ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ ကမ္းတင္ေသဆုံးေနတာကို ႏိုဝင္ဘာ ၂၅ ရက္ ညေနပိုင္းေလာက္က လမ္းေလွ်ာက္သူတစ္ဦးက စေတြ႕လို႔ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြ ကယ္တင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေပမယ့္ အခ်ိန္မမီခဲ့ပါဘူး။

သဘာဝေဘးက ၾသစေၾတးလွ်နဲ႔ နယူးဇီလန္တြင္ မကပါဘူး။တ႐ုတ္မွာလည္း ႏိုဝင္ဘာ ၂၅ ရက္က  သဲမုန္တိုင္းႀကီးတစ္ခု တ႐ုတ္ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း ကန္းစုျပည္နယ္ ေဇာင္ဂ်ီၿမိဳ႕ကို တိုက္ခတ္ခဲ့လို႔  ၅ မိနစ္အတြင္း တစ္ၿမိဳ႕လုံး သဲဖုံးသြားခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္လည္း ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။

ခ႐ိုင္းမီးယား တေက်ာ့ျပန္

ယခုတစ္ပတ္သတင္းေတြထဲ ကမာၻက ေစာင့္ၾကည့္ရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။မၾကာခင္ႏွစ္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ပင္လယ္နက္ ေရတပ္ဆိပ္ကမ္းရွိရာ ယူကရိန္းပိုင္ ခ႐ိုင္းမီးယားေဒသကို ႐ုရွားက က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ေအးစက္တင္းမာေနတဲ့ ယူကရိန္းနဲ႔ ႐ုရွားၾကား ႏိုဝင္ဘာ ၂၅ ရက္က တေက်ာ့ျပန္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အိုဒက္ဆီဆိပ္ကမ္းမွ မာရီယူပိုလ္သို႔ အေျမာက္တင္ သေဘၤာငယ္ႏွစ္စီးႏွင့္ အျခားသေဘၤာတစ္စီးကို အာေဇာ့ဗ္ပင္လယ္ကို အသုံးျပဳၿပီး ယူကရိန္းေရတပ္က ေစလႊတ္ခဲ့ရာမွာ  အေျမာက္တင္ ယူကရိန္း သေဘၤာႏွစ္စီးကို ႐ုရွား နယ္ျခားေစာင့္မ်ားက ရပ္တန႔္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ရပ္တန႔္ရန္ႀကိဳးစားမႈ မေအာင္ျမင္ခဲ့လို႔ ႐ုရွားေရတပ္က ခ႐ိုင္းမီးယားေဒသၾကားမွာရွိၿပီး အေဇာ့ဗ္ပင္လယ္နဲ ပင္လယ္နက္ကို ဆက္သြယ္ရာ ေရျပင္ျဖစ္တဲ့ ကာ့ရွ္ေရလက္ၾကားမွာ ယူကရိန္း သေဘၤာသုံးစီးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့ပါတယ္။

ပင္လယ္နက္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဲဒီေရတပ္သေဘၤာသုံးစင္း ကိစၥမွာ ကနဦးမွာ ႐ုရွားဘက္က ႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးက အသုံးျပဳခြင့္ရွိတဲ့ အာေဇာ့ဗ္ပင္လယ္မွာ ယူကရိန္းေရတပ္အေနနဲ႔ ယင္းခရီးစဥ္ကို ႀကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားျခင္း မရွိခဲ့တာနဲ႔ ယူကရိန္းသေဘၤာေတြက ရန္စရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ အႏၲရာယ္ရွိရွိ ခုတ္ေမာင္းခဲ့တာလို႔ စြပ္စြဲခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုစြပ္စြဲတာကို ယူကရိန္းဘက္က ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီး ဒီျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ယူကရိန္းက ႏိုင္ငံအတြင္း မာရွယ္ေလာ ေၾကညာခ်က္ ႐ုတ္တစ္ရက္ထုတ္ခဲ့သလို အသက္ ၁၈ ႏွစ္ကေန ၆၀ ၾကား ႐ုရွားအမ်ိဳးသားေတြ ယူကရိန္းႏိုင္ငံအတြင္း ဝင္ေရာက္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခဲ့ပါတယ္။ခ႐ိုင္းမီးယားကြၽန္းဆြယ္ အျပင္ဘက္မွာ စစ္သေဘၤာေတြ ဖမ္းဆီးခံံလိုက္ရတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚၿပီးေနာက္ ယူကရိန္းၿမိဳ႕ေတာ္မွာရွိတဲ့ ႐ုရွားသံ႐ုံး အျပင္ဘက္မွာ လူ ၁၅၀ ခန႔္ရွိတဲ့ ဆႏၵျပလူအုပ္ဟာ ႐ုရွားသံ႐ုံးေရွ႕မွာ မီးက်ည္ေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့သလို သံ႐ုံးေရွ႕ ရပ္ထားတဲ့ ကားတစ္စီးကိုလည္း မီးရႈိ႕ခဲ့ပါတယ္။

ေနတိုးအဖြဲ႕ကေတာ့ ဒီျပႆနာကို အဆင္အျခင္မဲ့တဲ့ တရားလက္လြတ္တဲ့ လုပ္ရပ္အျဖစ္  ရႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး သေဘၤာေတြနဲ႔ အမႈထမ္းေတြ ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ ေမာ္စကိုနဲ႔  ကိဗ္ၾကား ဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းဖို႔ အေနာက္အုပ္စု အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အစိုးရေတြက ပူးတြဲထုတ္ျပန္ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ယူကရိန္း ေရတပ္သေဘၤာ ၃ စီး ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေနာက္အုပ္စုရဲ႕ အျပစ္တင္မႈကို ခံရတဲ့ ႐ုရွား သမၼတ ပူတင္ ကေတာ့ စစ္အင္အားသုံး ဖမ္းဆီးခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်င္းပဆဲ G-20 ထိပ္သီးအစည္းအေဝးရဲ႕ စီးပြားေရးဖိုရမ္တစ္ခုမွာ “စစ္ေရးတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရင္း ပိုင္နက္အတြင္း ဝင္ေရာက္လာသူေတြကို တရားစြဲဆိုရမွာက ကြၽန္ေတာ္တို႔တာဝန္ပဲ မဟုတ္လား” လို႔ ခုခံကာကြယ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

အာဂ်င္တီးနားမွာ က်င္းပေနတဲ့ G-20 ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမွာ ႐ုရွား သမၼတ ပူတင္ နဲ႔ ေတြ႕ဆုံဖို႔ရွိတဲ့ အေမရိကန္ သမၼတ ထရမ့္ ကေတာ့ ယူကရိန္းကိစၥေၾကာင့္ ေတြ႕ဆုံမႈကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။႐ုရွားဘက္ကေတာ့ ဖိအားေတြ ရွိေနေပမယ့္ ယူကရိန္း သေဘၤာသုံးစင္းက  အမႈထမ္းေတြကို ႐ုရွားပိုင္နက္အတြင္း တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္မႈနဲ႔ ႐ုံးတင္တရားစြဲခဲ့ပါတယ္။

ဒီျပႆနာကိုၾကားဝင္ဖို႔ ေနတိုးကို ယူကရိန္းက ႐ုရွားနဲ႔ ေရျပင္အျငင္းပြားေနတဲ့ အေဇာ့ဗ္ပင္လယ္ထဲ စစ္သေဘၤာေတြ ေစလႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုထားေပမယ့္ ဥေရာပေခါင္းေဆာင္ေတြက ခါးခါးသီးသီး ျငင္းဆိုထားၾကပါတယ္။ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီကေတာ့ ယူကရိန္း ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေရးေပၚ အစည္းအေဝးတစ္ရပ္ က်င္းပသြားဖို႔ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လာဦးမလဲဆိုတာ ဆက္ေစာင့္ၾကည္ရဖို႔ ရွိေနပါတယ္ဆိုတာ တင္ျပရင္း ယခုတစ္ပတ္ သတင္းသုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲ ရပ္တန႔္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ဒီဇင္ဘာ - ၃