【 အလှအပနှင့်ကျန်းမာရေး 】အူကျခြင်း အူကျွံခြင်း (Hernias) အ‌ကြောင်းသိကောင်းစရာ

အူကျတယ် အူကျွံတယ်ဆိုတာ ဗိုက်ထဲက အူတွေက သူရှိသင့်တဲ့ နေရာမှာ ရှိမနေဘဲ ကြွက်သားတွေ လျော့ရဲမှုကြောင့်ဖြစ်စေ ဗိုက်ထဲက ဖိအားများလို့ဖြစ်စေ အပြင်ဘက်ကို ကျွံထွက်လာတာကို ခေါ်တာပါ။

 

အူကျွံတဲ့ နေရာပေါ်လိုက်ပီး တွေ့ရများတဲ့ အူကျွံခြင်းတွေကတော့ -

-Inguinal hernias (ပေါင်ကျံတွင် အူကျွံခြင်း)

-Femoral hernias (ပေါင်အတွင်းပိုင်းတွင် အူကျွံခြင်း) အထူးသဖြင့် မိန်းကလေးတွေမှာ တွေ့ရတတ်တယ်

-Paraumbilical hernias ( ချက်တဝိုက်တွင် အူကျွံခြင်း)

-Epigastric hernias (ရင်ခေါင်းတဝိုက်တွင် အူကျွံခြင်း)

-Incisional hernias (ချုပ်ရိုးကြောင်းတလျှောက် အူကျွံခြင်း) စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

 

အူကျွံခြင်း အဆင့်လေးဆင့် ရှိပါတယ်-

(၁)Irreducible - အပြင်သို့ ကျွံနေတဲ့ အူအစိတ်အပိုင်းကို ပြန်သွင်းမရခြင်း

(၂)Obstructed - ပြန်သွင်းမရတဲ့အပြင် အူပိတ်သွားခြင်း (ဝမ်းမသွားနိုင်ခြင်း အန်ခြင်း ဗိုက်တင်းလာခြင်း စတဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရမှာပါ)

(၃)Strangulated - ကျွံနေတဲ့ အူအစိတ်အပိုင်းဆီ သွေးမရောက်ဘဲ အူပုပ်ခြင်း (အရေးပေါ် ခွဲစိတ်ဖို့ လိုပါတယ်)

(၄)Incarceration - အူကျွံတဲ့ အစိတ်အပိုင်း တခုနဲ့တခု adhesions လို့ခေါ်တဲ့ ပူးကပ်ကုန်ခြင်း

 

အူကျွံတာမှာ တွေ့ရအများဆုံးကတော့ Inguinal hernia လို့ခေါ် တဲ့ ပေါင်ကျံမှာ အူကျွံတာပါ။ ယောကျ်ားလေးတွေမှာ အများဆုံးဖြစ်တာပါ။ ပေါင်ကျံမှာ အလုံးတလုံးပေါ်လာတယ်လို့ သတိထားမိမှာပါ။

ဒီလို ပေါင်ကျံမှာ အူကျွံတဲ့ Inguinal hernia ကို နှစ်မျိုးခွဲနိုင်ပါတယ်။ 

(၁)Indirect hernia - ပေါင်ကျံမှာရှိတဲ့ Inguinal canal လို့ခေါ်တဲ့ လမ်းကြောင်းတလျောက် အူကျွံခြင်း

(၂)Direct hernia - အပေါ်မှာပြောတဲ် Inguinal canal အနောက်ဘက်နံရံမှ အူကျွံခြင်း

 

ဒီအချက်တွေက အူကျွံတာ ပိုဖြစ်စေပါတယ်

-ယောကျ်ားလေးဖြစ်ခြင်း

-ရက်ရှည် ချောင်းဆိုးခြင်း

-ဝမ်းချုပ် ဆီးချုပ်ခြင်း

-အလေးအပင်မခြင်း

-ဗိုက်ခွဲဖူးခြင်း

 

အူကျွံတာက ပုံမှန်အားဖြင့် သူ့အလိုလို ပြန်ဝင်တာ သို့မဟုတ် မိမိလက်ဖြင့် ပြန်သွင်းလို့ ရလေ့ရှိတယ်။ ဒီလို သွင်းမရတဲ့အပြင် ဖြစ်တဲ့နေရာက နာတာ အောင့်တာရှိနေပီဆိုရင်တော့ Irreducible hernia လို့ခေါ်ပါတယ်။ 

 

ကုသခြင်း

 

 

ခွဲစိတ်ပြုပြင်မှုမလုပ်ခင် ကိုယ်အလေးချိန်လျော့ချဖို့ နဲ့ ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ လိုမှာပါ။ အူကျွံတဲ့ ကြွက်သားနေရာကို လျော့ရဲမှုမဖြစ်အောင် Mesh လို့ခေါ်တဲ့ အစားထိုးပစ္စည်းထည့်လေ့ရှိပါတယ်။ ခုနောက်ပိုင်း ဗိုက်ခွဲစရာမလိုဘဲ Laparoscopic surgery လို့ခေါ်တဲ့ ဗိုက်မှာ အပေါက်လေးတွေဖောက်ပီး မှန်ပြောင်းအသုံးပြုပီး ခွဲစိတ်လာနိုင်ပါပီ။ အူကျွံခြင်းက ခွဲစိတ်ပြုပြင်ပီးတာတောင် နောက်တကြိမ်ပြန်ဖြစ်တတ်ပါသေးတယ်။ အူပိတ်တဲ့ အူပုပ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှိလာရင်တော့ ချက်ချင်း ခွဲဖို့လိုပါတယ်။ 

ဗိုက်ခွဲပီး အူကျွံတာ ခွဲစိတ်ထားတဲ့ သူတွေအတွက်တော့ ၄ပတ်က ၈ပတ်အထိ အနားယူဖို့လိုပီး laparoscopic လုပ်ထားတဲ့သူတွေအတွက်တော့ ၂ပတ်လောက် နားပီး ပုံမှန်အလုပ်ပြန်ဝင်နိုင်ပါတယ်။ အလေးအပင် မရတဲ့ အလုပ်တွေကတော့ ရှောင်ဖို့လိုမှာပါ။ 

 

ကျန်းမာပျော်ရွှင်ကြပါစေ။

 

ဇီဝက ( ဆေး -၁ ) 

 

(  Zawgyi  )