"ပါကင္ဆန္ေရာဂါ" အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

လက်တွေခြေတွေ တုန်လာမယ် (Tremor)၊ ခြေတွေလက်တွေ တောင့်တင်းလာမယ်၊ ကွေးလို့ဆန့်လို့ ပျော့ပျော့ပျောင်းပျောင်းမရှိတော့ဘူး (Rigidity)၊
အသက်ကြီးလာတဲ့သူတွေမှာ သွားတာလာတာနှေးကွေးလာမယ် (Bradykinesia) ဆိုရင် ဒါကို ပါကင်ဆန်လက္ခဏာစု (Parkinsonism)
သို့မဟုတ် Parkinsonism syndrome လို့ ခေါ်ပါတယ်။အဲ့ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းများစွာတွေထဲမှာမှ ပါကင်ဆန်ရောဂါကတော့ အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်ဆိုလိုတာက ကျန်တဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းက ပါကင်ဆန်ရောဂါမဟုတ်တဲ့ အခြားရောဂါတချို့ကလဲ ပါကင်ဆန်လက္ခဏာတွေ ပေးတတ်ပါတယ်။
ပါကင်ဆန်ရောဂါဖြစ်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းကတော့ မျိုးဗီဇ (Genetic) နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် (Environment) တို့ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ပါကင်ဆန်ဖြစ်တဲ့သူတွေမှ
ာ မျိုးဗီဇချို့ယွင်းမှုတွေ ရှိတတ်ပြီး ဆွေမျိုးရင်းခြာတွေမှာ ဖြစ်တဲ့သူရှိရင် တခြားလူမှာထက်ပိုဖြစ်တတ်ပါတယ်။
ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုတာကတော့ အဆိပ်အတောက်တွေသင့်လို့ ဖြစ်ရတာပါ။ အထူးသဖြင့် MPTP (Methyl- phenyl-tetrahydro-pyridine) ကြောင့် ဖြစ်ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
အခြားအဆိပ်အတောက်တွေကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

(zawgyi)

"ပါကင္ဆန္ေရာဂါ" အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ 
 
လက္ေတြေျခေတြ တုန္လာမယ္ (Tremor)၊ ေျခေတြလက္ေတြ ေတာင့္တင္းလာမယ္၊ ေကြးလို႔ဆန္႔လို႔ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေပ်ာင္းမ႐ွိေတာ့ဘူး (Rigidity)၊
အသက္ႀကီးလာတဲ့သူေတြမွာ သြားတာလာတာေႏွးေကြးလာမယ္ (Bradykinesia) ဆိုရင္ ဒါကို ပါကင္ဆန္လကၡဏာစု (Parkinsonism)
သို႔မဟုတ္ Parkinsonism syndrome လို႔ ေခၚပါတယ္။အဲ့ဒီလိုျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာေတြထဲမွာမွ ပါကင္ဆန္ေရာဂါကေတာ့ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ႐ွိပါတယ္ဆိုလိုတာက က်န္တဲ့ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ပါကင္ဆန္ေရာဂါမဟုတ္တဲ့ အျခားေရာဂါတခ်ိဳ႕ကလဲ ပါကင္ဆန္လကၡဏာေတြ ေပးတတ္ပါတယ္။
ပါကင္ဆန္ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ မ်ိဳးဗီဇ (Genetic) နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ (Environment) တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါကင္ဆန္ျဖစ္တဲ့သူေတြမွာ
မ်ိဳးဗီဇခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြ ႐ွိတတ္ၿပီး ေဆြမ်ိဳးရင္းျခာေတြမွာ ျဖစ္တဲ့သူ႐ွိရင္ တျခားလူမွာထက္ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုတာကေတာ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြသင့္လို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ အထူးသျဖင့္ MPTP (Methyl- phenyl-tetrahydro-pyridine) ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
အျခားအဆိပ္အေတာက္ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
 
ို႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕က်န္းမာေရးအတြက္ ဟိုမုန္းစနစ္ေတြမွန္ကန္ေကာင္းမြန္မွ်တေနဖို႔လိုပါတယ္။အဲ့ဒီအထဲမွာ တစ္ခုအပါအဝင္ကေတာ့ ဒိုပါမင္းဟိုမုန္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
သူဟာ Catecholamine နဲ႔ Phenylalanine အုပ္စုဝင္ Neurotransmitter (အာ႐ံုေၾကာဆဲလ္ (Nerve cell) တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုၾကား ဆက္သြယ္ ေပးတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ
သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးတဲ့ ေမာ္လီက်ဴးေလး)တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ 
 
ဒိုပါမင္းဟာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္မ႐ွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ ဟိုမုန္းျဖစ္ၿပီး အဓိကတာဝန္ (၂) ခု ထမ္းေဆာင္ ပါတယ္။ ပထမတာဝန္ကေတာ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာဆိုင္ရာတာဝန္ေတြျဖစ္ၿပီး
ဒုတိယအေနနဲ႔ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာရဲ႕ျပင္ပတာဝန္ေတြဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိပါတယ္။ 
ပထမတာဝန္ျဖစ္တဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔အာ႐ံုေၾကာဆိုင္ရာ တာဝန္ေတြကိုၾကည့္ရင္ Mood၊ Movement နဲ႔ Sexually ေတြမွာ အေရးပါတဲ့အလုပ္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။
အဲ့ဒီဟိုမုန္းခ်ိဳ႕တဲ့ရင္..
 • Mood အေနနဲ႔ ခံစားမႈအေျခအေန၊ ေတြးတာေတာတာေတြ က်ဆင္းလာပါလိမ့္မယ္။ADHD လို႔ေခၚတဲ့ ေအာ္တစ္စင္ေရာဂါဟာလည္း ဒိုပါမင္းေလ်ာ့နည္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္မႈ႐ွိေနပါတယ္။ 
• Movement အေနနဲ႔ ထိုင္တာထတာေတြ၊ လႈပ္႐ွားသြားလာမႈေတြေႏွးေကြးလာပါမယ္.. ေျခေတြလက္ေတြတုန္လာပါတယ္။အလကားေနရင္း ေျခေတြလႈပ္ေနတာေတြ
(Restless legs syndrome) ေတြ႕ရပါတယ္။ 
• Sexually အေနနဲ႔ လိင္စိတ္ခ်ိဳ႕တဲ့လာတာ၊ ပန္းေသပန္းညႇိဳးျဖစ္တာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
ဒုတိယတာဝန္ျဖစ္တဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔အာ႐ံုေၾကာျပင္ပတာဝန္ေတြ ခ်ိဳ႕တဲ့လာၿပီး  • ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းနည္းတာ၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ဆင္းတာ၊ ႏွလံုးအလုပ္ေကာင္းေကာင္းမလုပ္တာ
(Heart failure) ေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
• ေက်ာက္ကပ္အားနည္းတာ (Renal failure) ေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။
 
 သာမန္အားျဖင့္ေတာ့ ပါကင္ဆန္ေရာဂါဟာ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္မွ ျဖစ္ေလ့႐ွိပါတယ္။အသက္ႀကီး လာေလေလျဖစ္ဖို႔ ရာႏႈန္းပိုမ်ားေလေလျဖစ္ပါတယ္။အသက္ ၈၀ ေက်ာ္တဲ့သူ
တစ္သိန္းမွာ ၃၀ဝ ကေန ၅၀ဝ အထိ ျဖစ္ေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ လူငယ္ေတြမွာမျဖစ္ဘူးလားဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္ေတာ့ျဖစ္ပါတယ္။အထူးသျဖင့္ ဦးေႏွာက္ကိုထိခိုက္ေစတဲ့
ေဆးေတြေသာက္ရတဲ့သူေတြ (ဥပမာ- အတက္ေရာဂါ၊ စိတ္ေရာဂါ) မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲလိုက္ ျဖတ္လိုက္လုပ္တဲ့သူေတြမွာသာ အဓိကေတြ႕ရေလ့႐ွိပါတယ္။
 
 ေဆးဝါးေတြအေနနဲ႔ ဦးေႏွာက္နဲ႔အာ႐ံုေၾကာေတြထဲဝင္ၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ႐ွိတဲ့ေဆးဝါးေတြကို ေရ႐ွည္စြဲေသာက္တဲ့အခါမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးအေနနဲ႔
ဒိုပါမင္းထုတ္ေပးတဲ့ဆဲလ္ေလးေတြ ပ်က္စီးသြားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။အဓိကအေနနဲ႔ ျဖစ္ေလ့႐ွိတဲ့ေဆးေတြကေတာ့.. 
• Antipsychotic drugs - စိတ္ေရာဂါအတြက္အသံုးျပဳတဲ့ေဆးဝါးေတြ 
• Metoclopramide - အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ အမူးေျပေဆးအေနနဲ႔အသံုးျပဳေလ့႐ွိတဲ့ေဆး 
• Prochlorperazine - အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ အမူးေျပေဆး 
• Tetrabenazine • Sodium valproate - အတက္ေရာဂါမွာအသံုးဝင္တဲ့ေဆး 
• Lithium - မူးယစ္ေဆးဝါးျဖတ္ေဆး 
• Manganese - အားေဆးေတြမွာပါေလ့႐ွိပါတယ္။
 
 ပါကင္ဆန္ေရာဂါလို႔ေျပာဖို႔အတြက္ကေတာ့ Motor symptom လို႔ေခၚတဲ့ ၾကြက္သားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ လကၡဏာ (၃) ခုကေတာ့ အဓိကျဖစ္ပါတယ္ 
• ေျခလက္တုန္တာ (Tremor) 
• ၾကြက္သားေတြေတာင့္တင္းတာ (Rigidity) 
• လႈပ္႐ွားမႈေႏွးေကြးလာတာ (Bradykinesia) 
အဲ့ဒီလကၡဏာ ၃ ခုေတြ႕ေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပါကင္ဆန္ေရာဂါေသခ်ာၿပီလို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ မေရာက္ခင္ အစပ်ိဳးေရာဂါျဖစ္ခါစမွာ ျဖစ္ေလ့႐ွိတဲ့လကၡဏာေတြကေတာ့ - 
• ႏွာေခါင္းအနံ႕သိပ္မရေတာ့တာ 
• ဝမ္းခ်ဳပ္လာတာ 
• ညဘက္ေကာင္းေကာင္းအိပ္မေပ်ာ္တာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။
 
(၁) လက္ေတြေျခေတြတုန္လာပါတယ္ (Tremor) စတုန္စမွာေတာ့ လက္ဖ်ားေလးေတြတုန္ပါတယ္။တစ္ဖက္ထဲစၿပီးျဖစ္ပါတယ္။
 ၿပိဳင္တူျဖစ္ေလ့မ႐ွိပါ။ နားေနတဲ့အခ်ိန္မွာသာေတြ႕ရေလ့႐ွိပါတယ္ (Typically a unilateral rest tremor)  
(၂) ၾကြက္သားေတြေတာင့္တင္းလာတာ (Rigidity) နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ေျခေတြလက္ေတြ ေတာင့္လာပါတယ္။
(၃) ၾကြက္သားေတြေႏွးေကြးလာတာ (Bradykinesia) နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့လည္း တစ္ဆင့္ခ်င္း ပိုပိုဆိုးလာတာျဖစ္ပါတယ္။ စခါစမွာဆိုရင
္ • အကၤ်ီၾကယ္သီးျဖဳတ္တာ၊ တပ္တာေႏွးလာပါတယ္ 
• ႐ႈးဖိနပ္စီးေနက်သူဆိုရင္ ႀကိဳးတပ္တာေႏွးလာပါတယ
္ • စာေရးေနက်သူဆိုရင္ ေႏွးလာၿပီးစာလံုးေတြေသးလာပါတယ္ 
• ပိုဆိုးလာရင္ စကားသံတိုးလာပါမယ္စကားေျပာေႏွးလာၿပီး အသံမကြဲျပားေတာ့ပဲျဖစ္လာပါမယ္
္• အိပ္ယာထဲမွာဟိုဖက္ဒီဖက္လွည့္လို႔ခက္လာပါတယ္။အဲ့ဒီအခ်က္ (၃) ခ်က္အျပင္ မွတ္ဥာဏ္နဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခ်ဳိ႕ယြင္းမႈေတြလည္း ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ဥပမာ သတိေမ့လာတာ၊ စိတ္လႈပ္႐ွားတာ၊ စိတ္ပူပင္ေသာကျဖစ္တာ၊ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းတာ၊ စိတ္တိုတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
 
 ဒီေရာဂါဟာ ျဖစ္ၿပီးရင္ေပ်ာက္ေအာင္ကုသလို႔ မရဘူး။ဒါေပမဲ့ မကုဘဲပစ္ထားရင္ ပိုဆိုးၿပီး သက္တမ္းေစ့ေနရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ဒါ့ေၾကာင့္ လူနာကိုသက္သာေအာင္၊
ပံုမွန္လူလိုေနထိုင္ သြားႏိုင္ေအာင္လုပ္ေပးဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။အဓိကအေရးႀကီးတာေတာ့ ဘဝအရည္အေသြး (Quality of Life) က်မသြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဖို႔
ကုသမႈေတြ မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါတယ္။အဲ့ဒီလိုကုသရာမွာ အဓိကအစိတ္အပိုင္းအေနနဲ႔
(၁)အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးမ်ားျဖင့္ကုသျခင္း 
(၂)အေနအထိုင္အစားအေသာက္မွန္ကန္ေအာင္ထိန္းသိမ္းျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။
 
အဓိကအသံုးျပဳတဲ့ေဆးေတြအေနနဲ႔ (၆) မ်ိဳး ႐ွိပါတယ္။
(၁) Levodopa 
(၂) Dopamine agonist 
(၃) Anticholinergic agents 
(၄) Monoamine oxidase Inhibitors (MAOI)-B 
(၅) Catechol-O-Methyltransferase (COMT) 
(၆) Amantadine 
 
့ ဘယ္ေရာဂါမဆို ေဆာင္ရန္/ေ႐ွာင္ရန္ဆိုတာအၿမဲ႐ွိပါတယ္။ဒါေတြကို လိုက္နာမယ္ဆိုရင္ ေရာဂါကုသေပ်ာက္ကင္းေရးအတြက္ အမ်ားႀကီးအေထာက္အကူျပဳတာေပါ့
 
(က) ေ႐ွာင္ရန္မ်ား 
• တိရစၦာန္ကေနရတဲ့ အဆီေတြပါဝင္တဲ့ အစားအစာေတြေ႐ွာင္သင့္ပါတယ္..ဥပမာ-ဝက္သားစားရင္ ျဖတ္သင့္ပါတယ္။
• ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္တဲ့အစားအစာေတြျဖစ္တဲ့ ေကာက္ညႇင္းတို႔၊ ေျမႀကီးထဲကေစးထန္းတဲ့ဥေတြ ေ႐ွာင္ရပါမယ္။ 
• အိပ္ေရးပ်က္တာေတြေ႐ွာင္ရပါမယ္။
• ဆီေၾကာ္ေတြ၊ Deep freed food ေတြေ႐ွာင္ရပါမယ္။
• မေကာင္းတဲ့အခိုးအေငြ႕ေတြမ႐ွဴမိေအာင္ဂ႐ုျပဳပါ - ဥပမာ ေဆးလိပ္ေငြ႕၊ ကတၲရာေငြ႕၊ ျခင္ေဆးေခြ 
 
(ခ) လုပ္သင့္တာ (ေဆာင္ရန္) ေတြကေတာ့ 
• ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ေတြမ်ားမ်ားစားပါ၊ အထူးသျဖင့္ အမွ်င္ဓာတ္ပါဝင္တဲ့အစားအစာေတြပိုစားပါ။
• သစ္သီးမ်ိဳးစံုစားပါ၊ အမွ်င္ဓာတ္ပါတဲ့နာနတ္သီး၊ လိေမၼာ္သီေတြပိုစားပါ၊ ဝမ္းမွန္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
• ေကာ္ဖီ၊ ေခ်ာကလက္အက်ိဳး႐ွိပါတယ္။
• ပံုမွန္လမ္းေလွ်ာက္ပါ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လို႔ရတာလုပ္ပါ။ 
• ေလေကာင္းေလသန္႔႐ွဴပါ။
• အဆီပါတဲ့ ငါး စားပါ.. 
• ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္ပါ
• ဗီတာမင္ဒီ - ပါကင္ဆန္ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူေတြရဲ႕ေသြးထဲမွာ ဗီတာမင္ဒီေလ်ာ့နည္းေနေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီေလ်ာ့နည္းေနရင္ ဗီတာမင္ျဖည့္စြက္ေဆးဝါးေတြေပးသင့္ပါတယ္။
Vit D3- 2000-4000 IU/day ေပးႏိုင္ပါတယ္။ဗီတာမင္ဒီဟာ ဦးေႏွာက္နဲ႕အာ႐ံုေၾကာေတြပံုမွန္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ၾကြက္သားေတြပံုမွန္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။
• ဗီတာမင္ဘီ-၆ နဲ႔ ဘီ-၁၂ ေတြလည္းလိုအပ္ပါတယ္။သူတို႔ကေတာ့ ေသြးထဲမွာေရာင္ရမ္းေစတဲ့ Homocysteine ကိုေလ်ာ့က်ေစလို႔ျဖစ္ပါတယ္။<10 မွာထိန္းထားဖို႔လိုပါတယ္။
 
ို့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ကျန်းမာရေးအတွက် ဟိုမုန်းစနစ်တွေမှန်ကန်ကောင်းမွန်မျှတနေဖို့လိုပါတယ်။အဲ့ဒီအထဲမှာ တစ်ခုအပါအဝင်ကတော့ ဒိုပါမင်းဟိုမုန်းပဲဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ Catecholamine နဲ့ Phenylalanine အုပ်စုဝင် Neurotransmitter (အာရုံကြောဆဲလ် (Nerve cell) တစ်ခုနဲ့တစ်ခုကြား ဆက်သွယ် ပေးတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ
သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးတဲ့ မော်လီကျူးလေး)တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ 
 
ဒိုပါမင်းဟာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက်မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ဟိုမုန်းဖြစ်ပြီး အဓိကတာဝန် (၂) ခု ထမ်းဆောင် ပါတယ်။ ပထမတာဝန်ကတော့ ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံကြောဆိုင်ရာတာဝန်တွေဖြစ်ပြီး
ဒုတိယအနေနဲ့ ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံကြောရဲ့ပြင်ပတာဝန်တွေဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ 
ပထမတာဝန်ဖြစ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာ တာဝန်တွေကိုကြည့်ရင် Mood၊ Movement နဲ့ Sexually တွေမှာ အရေးပါတဲ့အလုပ်တွေကို ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။
အဲ့ဒီဟိုမုန်းချို့တဲ့ရင်..
 • Mood အနေနဲ့ ခံစားမှုအခြေအနေ၊ တွေးတာတောတာတွေ ကျဆင်းလာပါလိမ့်မယ်။ADHD လို့ခေါ်တဲ့ အော်တစ်စင်ရောဂါဟာလည်း ဒိုပါမင်းလျော့နည်းမှုနဲ့ ပတ်သက်မှုရှိနေပါတယ်။ 
• Movement အနေနဲ့ ထိုင်တာထတာတွေ၊ လှုပ်ရှားသွားလာမှုတွေနှေးကွေးလာပါမယ်.. ခြေတွေလက်တွေတုန်လာပါတယ်။အလကားနေရင်း ခြေတွေလှုပ်နေတာတွေ
(Restless legs syndrome) တွေ့ရပါတယ်။ 
• Sexually အနေနဲ့ လိင်စိတ်ချို့တဲ့လာတာ၊ ပန်းသေပန်းညှိုးဖြစ်တာတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။
ဒုတိယတာဝန်ဖြစ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောပြင်ပတာဝန်တွေ ချို့တဲ့လာပြီး  • နှလုံးခုန်နှုန်းနည်းတာ၊ သွေးပေါင်ချိန်ကျဆင်းတာ၊ နှလုံးအလုပ်ကောင်းကောင်းမလုပ်တာ
(Heart failure) တွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
• ကျောက်ကပ်အားနည်းတာ (Renal failure) တွေဖြစ်တတ်ပါတယ်။
 
 သာမန်အားဖြင့်တော့ ပါကင်ဆန်ရောဂါဟာ အသက် ၆၀ ကျော်မှ ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။အသက်ကြီး လာလေလေဖြစ်ဖို့ ရာနှုန်းပိုများလေလေဖြစ်ပါတယ်။အသက် ၈၀ ကျော်တဲ့သူ
တစ်သိန်းမှာ ၃၀ဝ ကနေ ၅၀ဝ အထိ ဖြစ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။ လူငယ်တွေမှာမဖြစ်ဘူးလားဆိုရင်တော့ ဖြစ်တော့ဖြစ်ပါတယ်။အထူးသဖြင့် ဦးနှောက်ကိုထိခိုက်စေတဲ့
ဆေးတွေသောက်ရတဲ့သူတွေ (ဥပမာ- အတက်ရောဂါ၊ စိတ်ရောဂါ) မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲလိုက် ဖြတ်လိုက်လုပ်တဲ့သူတွေမှာသာ အဓိကတွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။
 
 ဆေးဝါးတွေအနေနဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောတွေထဲဝင်ပြီး အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိတဲ့ဆေးဝါးတွေကို ရေရှည်စွဲသောက်တဲ့အခါမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့
ဒိုပါမင်းထုတ်ပေးတဲ့ဆဲလ်လေးတွေ ပျက်စီးသွားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။အဓိကအနေနဲ့ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ဆေးတွေကတော့.. 
• Antipsychotic drugs - စိတ်ရောဂါအတွက်အသုံးပြုတဲ့ဆေးဝါးတွေ 
• Metoclopramide - အအန်ပျောက်ဆေး၊ အမူးပြေဆေးအနေနဲ့အသုံးပြုလေ့ရှိတဲ့ဆေး 
• Prochlorperazine - အအန်ပျောက်ဆေး၊ အမူးပြေဆေး 
• Tetrabenazine • Sodium valproate - အတက်ရောဂါမှာအသုံးဝင်တဲ့ဆေး 
• Lithium - မူးယစ်ဆေးဝါးဖြတ်ဆေး 
• Manganese - အားဆေးတွေမှာပါလေ့ရှိပါတယ်။
 
 ပါကင်ဆန်ရောဂါလို့ပြောဖို့အတွက်ကတော့ Motor symptom လို့ခေါ်တဲ့ ကြွက်သားနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လက္ခဏာ (၃) ခုကတော့ အဓိကဖြစ်ပါတယ် 
• ခြေလက်တုန်တာ (Tremor) 
• ကြွက်သားတွေတောင့်တင်းတာ (Rigidity) 
• လှုပ်ရှားမှုနှေးကွေးလာတာ (Bradykinesia) 
အဲ့ဒီလက္ခဏာ ၃ ခုတွေ့နေပြီဆိုရင်တော့ ပါကင်ဆန်ရောဂါသေချာပြီလို့ပြောနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီ မရောက်ခင် အစပျိုးရောဂါဖြစ်ခါစမှာ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့လက္ခဏာတွေကတော့ - 
• နှာခေါင်းအနံ့သိပ်မရတော့တာ 
• ဝမ်းချုပ်လာတာ 
• ညဘက်ကောင်းကောင်းအိပ်မပျော်တာတွေဖြစ်တတ်ပါတယ်။
 
(၁) လက်တွေခြေတွေတုန်လာပါတယ် (Tremor) စတုန်စမှာတော့ လက်ဖျားလေးတွေတုန်ပါတယ်။တစ်ဖက်ထဲစပြီးဖြစ်ပါတယ်။
 ပြိုင်တူဖြစ်လေ့မရှိပါ။ နားနေတဲ့အချိန်မှာသာတွေ့ရလေ့ရှိပါတယ် (Typically a unilateral rest tremor)  
(၂) ကြွက်သားတွေတောင့်တင်းလာတာ (Rigidity) နဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ ခြေတွေလက်တွေ တောင့်လာပါတယ်။
(၃) ကြွက်သားတွေနှေးကွေးလာတာ (Bradykinesia) နဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့လည်း တစ်ဆင့်ချင်း ပိုပိုဆိုးလာတာဖြစ်ပါတယ်။ စခါစမှာဆိုရင
် • အင်္ကျီကြယ်သီးဖြုတ်တာ၊ တပ်တာနှေးလာပါတယ် 
• ရှုးဖိနပ်စီးနေကျသူဆိုရင် ကြိုးတပ်တာနှေးလာပါတယ
် • စာရေးနေကျသူဆိုရင် နှေးလာပြီးစာလုံးတွေသေးလာပါတယ် 
• ပိုဆိုးလာရင် စကားသံတိုးလာပါမယ်စကားပြောနှေးလာပြီး အသံမကွဲပြားတော့ပဲဖြစ်လာပါမယ်
်• အိပ်ယာထဲမှာဟိုဖက်ဒီဖက်လှည့်လို့ခက်လာပါတယ်။အဲ့ဒီအချက် (၃) ချက်အပြင် မှတ်ဉာဏ်နဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာချို့ယွင်းမှုတွေလည်း ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။
ဥပမာ သတိမေ့လာတာ၊ စိတ်လှုပ်ရှားတာ၊ စိတ်ပူပင်သောကဖြစ်တာ၊ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းတာ၊ စိတ်တိုတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
 ဒီရောဂါဟာ ဖြစ်ပြီးရင်ပျောက်အောင်ကုသလို့ မရဘူး။ဒါပေမဲ့ မကုဘဲပစ်ထားရင် ပိုဆိုးပြီး သက်တမ်းစေ့နေရမှာမဟုတ်ပါဘူး။ဒါ့ကြောင့် လူနာကိုသက်သာအောင်၊
ပုံမှန်လူလိုနေထိုင် သွားနိုင်အောင်လုပ်ပေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။အဓိကအရေးကြီးတာတော့ ဘဝအရည်အသွေး (Quality of Life) ကျမသွားအောင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ဖို့
ကုသမှုတွေ မဖြစ်မနေလိုအပ်ပါတယ်။အဲ့ဒီလိုကုသရာမှာ အဓိကအစိတ်အပိုင်းအနေနဲ့
(၁)အနောက်တိုင်းဆေးဝါးများဖြင့်ကုသခြင်း 
(၂)အနေအထိုင်အစားအသောက်မှန်ကန်အောင်ထိန်းသိမ်းခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။
 
အဓိကအသုံးပြုတဲ့ဆေးတွေအနေနဲ့ (၆) မျိုး ရှိပါတယ်။
(၁) Levodopa 
(၂) Dopamine agonist 
(၃) Anticholinergic agents 
(၄) Monoamine oxidase Inhibitors (MAOI)-B 
(၅) Catechol-O-Methyltransferase (COMT) 
(၆) Amantadine 
 
့ ဘယ်ရောဂါမဆို ဆောင်ရန်/ရှောင်ရန်ဆိုတာအမြဲရှိပါတယ်။ဒါတွေကို လိုက်နာမယ်ဆိုရင် ရောဂါကုသပျောက်ကင်းရေးအတွက် အများကြီးအထောက်အကူပြုတာပေါ့
 
(က) ရှောင်ရန်များ 
• တိရစ္ဆာန်ကနေရတဲ့ အဆီတွေပါဝင်တဲ့ အစားအစာတွေရှောင်သင့်ပါတယ်..ဥပမာ-ဝက်သားစားရင် ဖြတ်သင့်ပါတယ်။
• ဝမ်းချုပ်တတ်တဲ့အစားအစာတွေဖြစ်တဲ့ ကောက်ညှင်းတို့၊ မြေကြီးထဲကစေးထန်းတဲ့ဥတွေ ရှောင်ရပါမယ်။ 
• အိပ်ရေးပျက်တာတွေရှောင်ရပါမယ်။
• ဆီကြော်တွေ၊ Deep freed food တွေရှောင်ရပါမယ်။
• မကောင်းတဲ့အခိုးအငွေ့တွေမရှူမိအောင်ဂရုပြုပါ - ဥပမာ ဆေးလိပ်ငွေ့၊ ကတ္တရာငွေ့၊ ခြင်ဆေးခွေ 
 
(ခ) လုပ်သင့်တာ (ဆောင်ရန်) တွေကတော့ 
• ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေများများစားပါ၊ အထူးသဖြင့် အမျှင်ဓာတ်ပါဝင်တဲ့အစားအစာတွေပိုစားပါ။
• သစ်သီးမျိုးစုံစားပါ၊ အမျှင်ဓာတ်ပါတဲ့နာနတ်သီး၊ လိမ္မော်သီတွေပိုစားပါ၊ ဝမ်းမှန်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
• ကော်ဖီ၊ ချောကလက်အကျိုးရှိပါတယ်။
• ပုံမှန်လမ်းလျှောက်ပါ၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်လို့ရတာလုပ်ပါ။ 
• လေကောင်းလေသန့်ရှူပါ။
• အဆီပါတဲ့ ငါး စားပါ.. 
• ရေနွေးကြမ်းသောက်ပါ
• ဗီတာမင်ဒီ - ပါကင်ဆန်ရောဂါဖြစ်နေတဲ့သူတွေရဲ့သွေးထဲမှာ ဗီတာမင်ဒီလျော့နည်းနေလေ့ ရှိပါတယ်။ ဗီတာမင်ဒီလျော့နည်းနေရင် ဗီတာမင်ဖြည့်စွက်ဆေးဝါးတွေပေးသင့်ပါတယ်။
Vit D3- 2000-4000 IU/day ပေးနိုင်ပါတယ်။ဗီတာမင်ဒီဟာ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောတွေပုံမှန်လုပ်ဆောင်ဖို့ ကြွက်သားတွေပုံမှန်လုပ်ဆောင်ဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။
• ဗီတာမင်ဘီ-၆ နဲ့ ဘီ-၁၂ တွေလည်းလိုအပ်ပါတယ်။သူတို့ကတော့ သွေးထဲမှာရောင်ရမ်းစေတဲ့ Homocysteine ကိုလျော့ကျစေလို့ဖြစ်ပါတယ်။<10 မှာထိန်းထားဖို့လိုပါတယ်။